BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi 2022/2242 Esas 2022/1692 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/2242
KARAR NO: 2022/1692
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 15/09/2022
NUMARASI: 2022/789 Esas - 2022/789 Karar
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 01/12/2022
Davanın usulden reddine ilişkin kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı vekili, davacının, ... isimli şahıs firmasının sahibi olduğu, davacının, hafta sonunda işleri toparlamak için iş yerine gidip kasa evraklarını incelemek için kasayı açtıktan sonra ... Mahallesi Şubesine (Küçükçekmece) ait çek karnesinin yerinde olmadığını farkettiği, çek karnesinin bir iki yaprağını imzalayarak şahsi ödemelerin çocuklarının yapması için kasaya bıraktığı, iptal istemine konu çek karnesinin üç yaprağını bu şekilde kullandığı, ikisi imzalı olmak üzere toplam yedi adet boş çekin iptali ile davacının ... A.Ş. ... Mahallesi şubesinde bulunan hesap numarası 557 114-1 TL. Cari hesap; davacının şahsi hesabına ait olan ve nerede olduğu/kimin aldığı bilinmeyen ikisi imzalı olmak üzere toplam yedi adet çek yapraklarının seri numaraları ise sırasıyla ...- ...- ... - ... - ... - ... ve ... olduğu istem konusu çekler, davacının iş yerinde ve evlerinde arandığını, ancak bulunamadığı, dava konusu çekler ya bir yerlerde unutulmak/düşmek suretiyle ya da bilinmeyen başka bir şekilde kaybolduğunu, kaybolan çeklerin kötü niyetli üçüncü şahısların ellerine geçmesi halinde davacının mağdur olacağını ileri sürerek çeklerin zayii iptaline karar verilmesini istemiştir. Davacı vekili tarafından verilen 26/09/2022 tarihli ıslah dilekçesi ile 88368-88369 nolu boş çeklerin imzalı oldugu bildirilerek iptal kararı verilmesi talep edilmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece, dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK 757 ve devamı maddelerine göre ve TTK'nın 651/2. maddesine göre kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı zamanda senet üzerinde hak sahibi olan şahsın senedin iptalini isteyebileceği, zayi nedeniyle iptal davasını ancak son hamilin isteyebileceği, senedin keşidecisinin zayi sebebiyle iptal davası açamayacağı gerekçesiyle çek iptali davasını ancak çek hamili açabileceğini, Kanunun sistematiğine göre keşideciye çek iptali davası açma hakkı tanınmadığı,dava konusu çeklerin iki adedini keşideci olarak imzaladığı ,bu nedenle ve yukarıda açıklandığı üzere davacı dava konusu çeklerin hamili olmayıp keşidecisi olduğundan çek iptali talebi hakkında hüküm alabilme yetkisi olmadığı,bunun yanında kıymetli evrak niteliğinde olmayan boş çek yaprağının iptalinin istenilmesinde hukuki yarar bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili, ıslah dilekçesine eklediği Yargıtay 11.H.D.nin 28.10.1999 tarih ve 6387 / 8443 ve de 14.02. 2014 tarih ve 2013 / 12236 E - 2014 / 2603 K.sayılı ilamlarında, ödeme yasağı istemimin haklı olduğu ve kaybedilen/ çalınan imzalı boş çekler hakkında ödeme yasağına/ iptaline karar verilmesi gerektiğinin belirtildiği, bu nedenle; istinafa konu yerel mahkemedeki istemlerini tekrarla kaybolan ... - ... çek nolu imzalı boş çekler hakkında çeklerin kötü niyetli üçüncü şahısların ellerine geçmesi halinde müvekkilin mağdur olacağını ve bunun önüne geçmek maksadıyla öncelikle teminatsız; aksi taktirde mahkemece takdir edilecek teminat karşılığında ihtiyati tedbir kararı verilmesini,çek yapraklarının zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava, davacının yetkilisi şirkete ait çek koçanlarındaki ikisi imzalı 7 adet boş çek yapraklarının kaybolduğu iddiasına dayalı çek iptali davasıdır. TTK nun 780.madde de çek'in senet metninde "çek" kelimesini, kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi, muhatabın ticaret unvanını, ödeme yerini, düzenleme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını taşımak zorundadır. TTK nun 781. madde de bu unsurları taşımayan senedin çek sayılmayacağı düzenlenmiştir. Tamamen boş çek yaprağı çalınması halinde çek doldurularak ibraz edildiği takdirde, keşidecinin hak talep eden hamile karşı İİK.72.maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanı mevcut bulunmaktadır. Hukuki yararının bulunması HMK.114/h maddesi uyarınca dava şartıdır. Yine TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir.TTK. 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. (TTK.652.m) Davacı vekili tarafından istinaf dilekçesinde dayanılan Yargıtay ilamları da incelenmiştir. Çek imzalı ise, doldurulması mümkün olduğundan iptali talep edilebileceği, yargı uygulamasında kabul edilmektedir. Ancak, imzalı çekin de iptalini yine hamil isteyebilecektir. Davacı keşideci ve çek hesabı sahibi olduğunu, çeklerin halen beş adedinin tamamen boş çek yaprakları, ikisinin imzalı ancak boş olduğu açıkça bildirildiğinden kıymetli evrak vasfı taşımayan boş çek yapraklarının ve imzalı olanlarında da keşidecisi davacı olduğundan davacı hamil sıfatını haiz olmadığından ilgili ilamların somut olayda uygulanmasının mümkün görülmemiştir. Zayii nedeniyle çek iptali davasını, ancak kıymetli evrak niteliğinde bulunan çek hamilinin açabileceği gözetildiğinde davanın gerek aktif husumet ehliyeti gerekse hukuki yarar yokluğu nedeniyle usulden reddine ilişkin karar verilmesinde isabetsizlik bulunmamıştır.Açıklanan nedenlerle; davacı vekilinin istinaf sebebleri yerinde olmadığından istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nun 353(1)b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, Peşin harcın karar harcına mahsubuna başkaca harç alınmasına yer olmadığına, Davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK 362(1)-ç maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 01/12/2022