Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/6143 Esas 2022/7386 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
İ
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davalı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait işyerinde 23.12.2008 tarihinden itibaren muvazaalı olarak alt işveren şirketlerde çalıştırıldığını, en son ... Sosyal Hizmetler Şirketinde çalıştığı sırada 10.07.2013 tarihinde iş kazası geçirdiğini, 11.10.2013 tarihinde müvekkilinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini, işverenin tebligatı 21.10.2013 tarihinde almasına rağmen herhangi bir ödeme yapmayarak 11.11.2013 tarihinde temerrüde düştüğünü, davacının çamur teknisyenliği yaptığını, sondaj işinin davalı Şirketin işi olduğunu, personelin çalıştığı yeri ve personel alımını da davalı Şirketin yaptığını, alt işveren şirketler değişmesine rağmen davacının ..... işyerinde çalıştığını, Sosyal Güvenlik Kurumu priminin asgari ücret üzerinden gösterildiğini, arazi koşullarında hafta içi günde 14 saat çalıştığı gibi cumartesi pazar, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde 14 saat çalıştığını, işe girdiği tarihten iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar yıllık izin kullanmadığını beyanla işçilik alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunarak, Şirket tarafından petrol, gaz, jeotermal ve benzeri sahalarda talep edilecek zaman ve mekanlarda sondaj workover, log ve wireline çimentolama benzeri servis hizmetlerinin talep edilecek tüm operasyonların idare tarafından temin edilecek malzeme ve makineler ile haftada 7 gün 24 saat çalışmak suretiyle hizmet alımına ilişkin olarak yönetim kararı gereğince ihale şartnamesi hazırlanıp kıstasları taşıyan firmalara işin ihale edildiğini, işçilerin bu kişi ve Şirketin personeli olduğunu, davacının muvazaa iddiasını yazılı delil ile kanıtlaması gerektiğini, davacının asıl işvereninin ... Şirketi olduğunu, davanın husumetten reddi gerektiğini, davacının iş kazası geçirmesi sebebiyle haklı fesih iddiasının gerçeği yansıtmadığını, uzun süre yıllık izin kullanmadığı iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, Şirket ihale makamı olduğundan dava dışı şirketlerce sunulacak puantaj kayıtları ve bordrolar incelendiğinde fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil hallerinde işçiye ödemelerin yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 08.11.2017 tarihli ve 2016/905 Esas, 2017/616 Karar sayılı kararıyla davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ve katılma yoluyla davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 12.03.2019 tarihli ve 2018/555 Esas, 2019/667 Karar sayılı kararıyla taraf vekillerinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ve katılma yoluyla davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 26.01.2021 tarihli ve 2020/4816 Esas, 2021/2406 Karar sayılı kararıyla; ihale şartname ekindeki belgelere göre temel ücretin, asgari ücret (görev tanımına göre asgari ücretin oranları olarak belirlenmiş) ve harcırahtan oluştuğu gözetilmeksizin karar verilmesinin hatalı olduğu, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil çalışmaları yönünden tanıklarca davacının 20 gün çalışma 10 gün dinlenme veya 30 gün çalışma 15 gün dinlenme şeklinde çalıştığının beyan edildiği, tamamı sunulmasa da puantaj kayıtlarının da dosyada yer aldığı, puantaj kaydı bulunan aylarda kayıtlara göre, asgari ücret ve harcırah toplamından oluşan kök ücret ile fazla çalışma hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil alacakları hesaplanıp bordro karşılığı banka kanalıyla ödendiğinden ödemelerin mahsup edilmesi, puantaj kaydı ve bordroların sunulmadığı dönemde ise tanık beyanlarına göre 20 gün çalışma 10 gün dinlenme, 30 gün çalışma 15 gün dinlenme esasına göre hesaplamalar yapılmalı ve bordroda tahakkuk var ise mahsup edilmesi gerektiği, fazla çalışma hesabında, 20 gün çalışma 10 gün dinlenme şeklindeki çalışmada tanıklarca 08.00-20.00 saatleri arası çalışıldığı belirtildiğinden günlük 3 saatten 20x3=60 saat/4 =15 saat haftalık fazla çalışma yapıldığı, 30 gün çalışma 15 gün dinlenme esasına göre 6 haftalık dönem için ise günlük 3 saatten 3x30=90/6 = 15 saat fazla çalışma yapıldığı anlaşıldığından haftalık 15 saat fazla çalışma alacağının hesaplanmasının dosya kapsamına uygun düşeceği, hafta tatili toplu olarak kullandırılamayacağından 20 gün çalışma 10 gün dinlenme şeklindeki dönemde ayda iki hafta tatilinde çalıştığı, 30 gün çalışma 15 gün dinlenme esasına göre çalışılan dönemde ise 6 haftanın 4 haftasında çalışıldığı 2 haftasında hafta tatili kullanıldığı, ulusal bayram ve genel tatil çalışmalarının da 2/3 oranlaması ile hükmedilmesi, davacının iş kazası nedeniyle raporlu olduğu sürelerin hesaplamadan dışlanması gerektiği, faiz başlangıcı yönünden ise, davacının fesih bildiriminde aynı zamanda ödenmeyen fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının da ihtarnamenin tebliği tarihinden itibaren 20 gün içerisinde ödenmesini ihtar ettiği, ihtarname davalıya 21.10.2013 tarihinde tebliğ edildiğinden 11.11.2013 tarihinde davalı temerrüde düşmüş olacağından söz konusu alacaklara bu tarihten itibaren faiz işletilmesi gerektiği gerekçeleriyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma doğrultusunda yargılama yapılarak davacının davalıya ait işyerinde alt işveren bünyesinde 23/12/2008 - 11/10/2013 tarihleri arasında toplam 4 yıl 9 ay 18 gün çalıştığı, son giydirilmiş ücretinin günlük brüt 143,57 TL / aylık 4.307,10 TL olduğu, davalının asıl işveren olarak işçilik alacaklarından sorumlu olduğu, davacı işçinin fazla çalışma , ulusal bayram ve genel tatil çalışması ücretlerinin düzenli ödenmemesi nedeniyle iş sözleşmesini feshetmekte haklı olduğu, yıllık ücretli izinlerin kullanıldığı ispat edilemediğinden 80 gün karşılığı izin için 5.389,97 TL net yıllık ücretli izin alacağının davalıdan tahsili gerektiği, tanık beyanlarına göre ve bozma ilâmına göre davacının haftalık 15 saat fazla çalışmasının bulunduğu değerlendirilerek ve %30 oranında indirim uygulanarak puantaj kayıtlarına göre belirlenen dönem için indirim yapılmaması gerektiği, hafta talili ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti ile ilgili olarak da Yargıtay bozma kararı gereğince 21/02/2022 tarihli bilirkişi raporunun denetime elverişli ve dosya kapsamına uygun ve açık olduğu sonucuna varılarak zamanaşımı def'i de gözetilmek suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde husumet itirazında bulunarak harcırahın temel ücret sayılamayacağını, davacının fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştığını ispat edemediğini, kıdem tazminatına hak kazanamadığını ileri sürerek hükmü temyiz etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki Mahkemece bozma ilâmına uygun şekilde hüküm kurulup kurulmadığı, davalının temyiz dilekçesinde ileri sürdüğü hususların yerinde olup olmadığı noktasındadır.

2. İlgili Hukuk
Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı kararına göre Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir.
Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 04.02.1959 tarihli ve 1959/13 Esas, 1959/5 Karar sayılı kararına göre ise hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup korumaktır.

3. Değerlendirme
Bir üst başlıkta yapılan açıklamalar ve tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde; İlk Derece Mahkemesince bozma ilâmı doğrultusunda hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır. Bozma kapsamı dışında kalan hususlarda karşı taraf lehine usuli kazanılmış hak oluşacağından, bozma kapsamı dışındaki hususlara yönelik temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. İlk Derece Mahkemesince bozma gerekleri yerine getirilerek verilen kararda bir isabetsizlik bulunmadığından hükmün onanması gerekmiştir.

VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,


Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

08.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.