Bölge Adliye
Mahkemesi : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
No : 2018/2718-2019/980
İlk Derece
Mahkemesi : Samandağ 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
No : 2017/278-2018/411

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen kararın, Davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin 1981 yılı Temmuz ayında 11 gün, 1981 Ağustos ayında 30 gün davalı Orman Genel Müdürlüğü Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü Antakya Orman İşletme Müdürlüğü işyerinde çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
II- CEVAP:
Davalı Orman İşletme Müdürlüğü vekili, davanın 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi olduğunu, 5510 Sayılı yasanın 89/9. maddesine göre; tespiti istenen hizmetin görüldüğü yılın sonundan başlayarak 5 yıl olduğunu, bu nedenle açılan davanın usul hükümlerine göre hukuki dayanağının olmadığından davanın reddedilmesi gerektiğini, kurumlarında geçmiş yıllarda kısa süreli çalışması bulunan işçilerin özlük dosyalarının bulunmadığını, SSK 1981 yılı dönem bordrosunda sigorta sicil numarası bulunmayan ... isimli bir şahsa rastlandığını, ancak bu şahsın kimlik bilgileri mevcut olmadığından bu kaydın davacıya ait olup olmadığının bilinmediğini beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı vekili, davacının tespit talep ettiği 1981 yılı çalışmalarına ilişkin Kurum kayıtlarında herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığını beyanla davanın hak düşürücü süre yönünden reddi gerektiğini, kamu düzenine ilişkin davada yapılacak araştırma sonucunda davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI:
A- İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, "Davacının davasının hak düşürücü süre içerisinde açılmadığından reddine" karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacı vekili, müvekkilinin başvurusu üzerine Antakya Orman İşletme Müdürlüğü’nün 27.10.2016 tarihli yazısı ile verilen cevapta; “Müdürlüğümüz kayıtlarında yapılan inceleme neticesinde Sosyal Sigorta Kurumuna bildirilen Dönem Bildirgesinde 1981 yılı Temmuz ayında 11 gün, 1981 yılı Ağustos ayında 30 gün çalışması olan ... isimli kayda rastlanılmıştır.” denildiğini, bu dönemdeki çalışmaların tespiti talepli davada yerel mahkemece müvekkil ile aynı dönem çalışmış olan tanıkları dinlemeden karar verildiğini beyanla ilk derece mahkemesince verilen kararın kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
B- BAM KARARI
"Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK"nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine" karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili istinaf dilekçesinde belirtilen nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve ilk derece mahkemesi kararının bozulması gerektiğini beyan emiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanun’un 79. maddesi uyarınca açılan hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanun"un 79/1. maddesinde açıkça ifade edildiği üzere Yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği"nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi, dört aylık sigorta primleri bordrosu, sigortalı hesap fişi, vs.dir. Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Kanun"un 79/10. maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir.
Maddede belirtildiği üzere yönetmelikle tespit edilen belgelerin verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemeyeceği açıktır. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve sosyal sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurumun Yasa"dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Somut olayda, dosyadaki kayıt ve belgelerden işyerinin Orman Genel Müdürlüğü" ne bağlı Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü Antakya Orman İşletme Müdürlüğü olduğu, anılan Müdürlük tarafından ilk derece mahkemesine gönderilen 01.06.2017 tarihli yazı ekinde Sosyal Sigortalar Kurumuna verilen 1981 yılı üç aylık dönem bordrosunun bulunduğu, bordroda ... adına 1981 yılı Temmuz ayında 11 gün, Ağustos ayında 30 gün prim ödendiği, ancak bu kişiye ait sigorta sicil numarasının bulunmadığı, davalı SGK Başkanlığı tarafından mahkemeye gönderilen 30.04.2018 tarihli müzekkere cevabında ise söz konusu işyerinden 1980-1981 yıllarında kuruma intikal eden herhangi bir bildirimin bulunmadığının beyan edildiği, ilk derece mahkemesince; Kurum kayıtlarına intikal etmiş bir bildirimin bulunmadığı gerekçesi ile hak düşürücü süre nedeniyle istemin reddine karar verildiği görülmüştür.
Ancak, işyeri bir kamu işyeri olup, çalışanların kayıtlara geçirilmesi ve ücret ödemelerinin belgelere dayandırılması asıldır. Bu nedenle, kamu işyeri kayıtları arasında sigortalı adına prim kesintisinin varlığı halinde artık söz konusu kesintilerin Kuruma intikali şartı aranmayacağından, hak düşürücü süreden de bahsedilemeyecektir.
Ne var ki, söz konusu bordrolarda adına prim kesintisi yapılan ..." un davacı olduğunun usulünce tespiti gerekmektedir. Bu nedenle yapılacak iş, işyeri kayıtları arasında yer alan 1981 yılı dönem bordrosunda adı görülen ..." un davacı ile aynı kişi olup olmadığı araştırılarak, aynı kişi olduğunun anlaşılması halinde hak düşürücü süre uygulanamayacağından esasa girilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın eksik araştırma ve inceleme sonucunda yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,temyiz harcının istek halinde davacı"ya iadesine, kararın bir örneğinin BAM" a, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 18/06/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.