Danıştay 6. Daire 2019/1022 Esas 2022/102 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/1022
Karar No : 2022/102

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı/…

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sakarya ili, Sapanca ilçesi, … mahallesi, … mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Sapanca Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen Mahmudiye Mahallesi 1/1000 Ölçekli Revizyon Uygulama İmar planı ile bu plana yapılan itirazın reddine dair Sapanca Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacının taşınmazına getirilen sağlık tesis alanı kullanım kararı ve taşınmazın doğu cephesinden geçen 10 metre enkesitli taşıt yolu yönünden; sağlık tesis alanı ve taşıt yolu kullanım kararlarının nazım imar planı kararları ile getirildiği, nazım imar planının ise dava konusu yapılmadığı anlaşıldığından, bu kullanım kararlarının uygulama imar planı kapsamında tartışılmasının mümkün olmadığı, taşınmazın batı cephesinden ve ayrıca içinden geçen iki adet 7 metre en kesitli yaya yoluna gelince; yaya yolu kullanım kararının uygulama imar planı kapsamında getirildiği, şehircilik ilkelerine göre yaya yollarının maksimum eğim düzeyinin %12-15 olması gerektiği, sağlık tesisi, eğitim tesisi ve konut kullanımları içinse bu eğimin en fazla % 25-30 olmasının beklendiği, dava konusu alanda plan kararı ile tasarlanan yaya yolunun eğim düzeyinin % 23 olduğu, bu eğim düzeyi yüksek ise de gerek konut alanları, gerekse sağlık tesis alanları için olması gereken en fazla eğim düzeyi içerisinde kaldığı, ayrıca tüm planlama bölgesinde benzer eğim düzeylerine göre konut, taşıt ve yaya yolu ve benzeri diğer kullanım alanlarının öngörüldüğü, planlama alanında arazinin eğimli olması sebebiyle yolda eğimin kaçınılmaz olduğu anlaşıldığından, gereklilikten doğan ve arazi şartlarına uygun olarak planlanan yaya yollarında bu haliyle planlama esaslarına ve şehircilik ilkelerine aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Bilirkişilerce eksik inceleme sonucu hazırlanan rapora yaptığı itirazların mahkemece dikkate alınmadığı, revizyon imar planı planlama sürecinin yetersiz olduğu, halihazırda taşınmazının etrafında bulunan mevcut yola rağmen ortasından yol geçirilmesinin hukuka aykırı olduğu, arazinin topoğrafya çalışmasının yapılmadığı, arazideki kot farkı nedeniyle (eğime bağlı olarak) taşınmazının ortasından yol geçirilmesinin ve bu yolun kullanılmasının mümkün olmadığı, uyuşmazlık konusu alan ikincil bir yerleşim yeri olduğundan bu alanda sağlık tesis alanına ihtiyaç bulunmadığı, nitekim İl Sağlık Müdürlüğü görüş yazısında da bu alana ihtiyaç olmadığının ifade edildiği, bu yöndeki kurum görüşleri ile taşınmazın ½ 'sine malik olduğu hususu dikkate alınmaksızın taşınmazın tamamının kamu hizmet alanında bırakılmasının hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMASI:
Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, dava konusu imar planları hazırlanırken kamu yararının esas alındığı, hakkaniyet ve eşitlik ölçüsünde hareket edildiği, yapılan düzenlemenin planlama esaslarına ve şehircilik ilkelerine uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
Sapanca Belediye Başkanlığı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Uyuşmazlık konusu taşınmaz; Sakarya Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin 10.12.2012 tarih ve 12/396 sayılı kararı ile onaylanan, 08.04.2013 tarih ve 4/164 sayılı kararıyla değişikliğe uğrayıp kesinleşen 1/25000 ölçekli nazım imar planında ''kentsel yeşil alan'', Sakarya Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin 13.05.2013 tarih ve 5/189 sayılı kararı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı kararı ile kesinleşen 1/5000 ölçekli nazım imar planında ''kısmen düşük yoğunluklu konut alanı, kısmen sağlık tesis alanı ve kısmen 10 metrelik taşıt yolu'', üst ölçekli plan kararları doğrultusunda hazırlanan ve Sapanca Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen ve Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ise ''kısmen konut alanı, kısmen sağlık tesis alanı, kısmen 7 metrelik yaya yolu ve kısmen 10 metrelik taşıt yolu'' olarak planlanmıştır. Davacı tarafından 04.07.2014 tarihli dilekçe ile; 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazı üzerinden geçirilen yol ve sağlık tesis alanı kullanım kararlarına itiraz edilmiş, bu itirazın reddi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihindeki yürülükteki şekliyle 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5. maddesinde, nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı da; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 6. maddesinde, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmıştır. Anılan Kanun'un 8. maddesinde ise alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen Kanun hükümleri uyarınca alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunludur. Planların kademeli birlikteliği ve planlama hiyerarşisi olarak da adlandırılan bu ilke gereği alt ölçekli planın hukuki denetiminin yapılabilmesi üst ölçekli planın varlığına bağlıdır. Aksi halde alt ölçekli plan dayanaksız kalacağından hukuka uygunluğundan söz etmek mümkün olmayacaktır.
Bakılan uyuşmazlıkta, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin de dayanağı niteliğinde olan Sakarya Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan, … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararıyla değişikliğe uğrayıp kesinleşen 1/25000 ölçekli nazım imar planının … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… ve K:… sayılı kararı ile tümüyle iptaline karar verildiği, bu kararın Dairemizin 03.10.2017 tarihli E:2015/2290, K:2017/7093 sayılı kararı ile onandığı görülmüştür.
Bu durumda, uyuşmazlık konusu taşınmazı kapsayan alanda kabul edilen 1/25000 ölçekli nazım imar planında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verildiği görüldüğünden, bu imar planına dayanılarak 13.05.2013 tarihinde kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planının dayanaktan yoksun kaldığı sonucuna ulaşılmış, bu itibarla üst ölçekli plan kararları doğrultusunda hazırlanarak kabul edilen dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında hukuka uygunluk, davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 05/01/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.