MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı avukatınca duruşmasız, davalı-... San. Tic. A.Ş. avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davalı .... Tic. A.Ş.vekili avukat ... ile diğer davalı ... Kollektif Şti.vekili avukat ... geldiler. Diğer taraftan gelen olmadığından onun yokluğunda duruşmaya başlanılmış ve hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra karar için başka güne bırakılmıştı. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde olduğu saptanarak dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR

Davacı, 2010 yılında 78 dönüm patates ekimi için davalılardan 24.000 kg anaç agira patates tohumu aldığını, tohumların toplam 62.400,00-TL bedeli olduğunu, 2010 yılı Nisan aylarında parça parça aldığı tohumları ektiğini, bu mallar karşılığında 20.300,00-TL peşin ödediğini, kalan miktarlar için de bonoları imzalayıp Tekinler Kollektif Şirketine verdiğini, ekim yapılırken tohumların hasta olduğunun anlaşıldığını, davalılarla görüşüldüğünde geri almayı kabul etmediklerini, ekilen yerle beraber bütün tohumların hastalıklı olması nedeniyle çürüdüğünü, bu tohumlar yerine yeniden tohum almak zorunda kaldığını, durumu davalılara bildirildiğini, olumlu bir netice alamadığını, ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2010/16 D. İş dosyasıyla tespit edildiğini, tespitte davalılara ait tohumların tamamının çürüdüğü gerek tarlada ve gerekse depoda belirlendiğini, alınan örneklerin enstitüye gönderildiğini, alınan anaç patates yumrularında yumuşak çürüklük hastalığının tespit edildiğini, belirlenen hastalığın kendisine ait herhangi bir kusurla olmasının mümkün olmadığını, yapılan tespitten sonra davalılarla iyiniyetli olarak görüştüğünü, uzlaşma yolları aradığını, buna rağmen davalıların kendisinden aldıkları bonoyu icraya koyduklarını belirterek açıklanan nedenlerle ... İcra Müdürlüğünün 2010/1740 Sayılı dosyası ve dosya dayanağı olan bonolar bakımından talep edilen 54.150,00-TL yönünden davalılardan Tekinler Kollektif Şirketine borçlu olmadığının tespitiyle, aleyhine % 40"tan az olmamak üzere kötü niyet tazminatının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte alınarak tarafına verilmesine, ayrıca yukarıda anlatılan nedenlerle uğradığı zarar için toplam 213.119,12-TL maddi tazminat ile bu olay nedeniyle manen zarar gördüğünden 5.000,00-TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... Kolektif Şirketi; davanın süresinde açılmadığından bahisle davanın reddini savunmuştur.
Davalı .... Tic. A.Ş.; davacı ile arasında herhangi bir satım ilişkisi bulunmadığından sorumluluğunun olmadığını öncelikle davanın husumetten reddini dilemiştir.
Mahkemece, hak düşürücü süre sebebi ile davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı ve davalı .... Tic. A.Ş. tarafından temyiz edilmiştir.
1-Davacı ve davalı .... Tic. A.Ş.’nin temyiz itirazları yönünden;
Davacı, davalıdan aldığı patates tohumunda yumuşak çürüklük hastalığının olduğunu beyan ederek tohum bedeli karşılığı davalılardan Tekinler Kollektif A.Ş.’ye verdiği bonolar nedeniyle aleyhine yapılan takipte borçlu olmadığının tespitini ve ayrıca ayıplı tohumlar nedeniyle uğradığı zararın tazmini için maddi ve manevi tazminat istemiş; mahkemece, tohumların ayıplı çıkması nedeniyle zarara uğradığını, ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 20.05.2010 tarih 2010/16 D.İş sayılı dosyasıyla tespit ettirdiği, işbu davanın ise mahkememizde 30.11.2010 tarihinde açıldığı, tespit tarihi ile dava tarihi arasında 6 aylık sürenin geçmiş olduğu, 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu"nun, özel kanun niteliğinde olup eldeki uyuşmazlığa öncelikle uygulanması gerektiği, bahsedilen yasal düzenlemede geçen sürelerin hak düşürücü süre niteliğinde olduğu, hak düşürücü sürenin mahkemece resen gözönünde tutulması gereken dava şartlarından olduğu anlaşıldığından davanın 6 aylık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığından davanın hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir. Dosyanın incelenmesinde; davacının söz konusu tohumları Nisan 2010 tarihinde aldığı, davacının tohumlarda ayıp olup olmadığının tespiti için 20.05.2010 tarihinde ... Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/16 D.İş dosyası ile tespit talebinde bulunduğu, tespit dosyasına sunulan 07.06.2010 tarihli raporda kesin tespitin yapılamadığı, bu nedenle aldırılan yeni numunelerle 23.06.2010 tarihinde ek rapor düzenlendiği ve söz konusu raporda patates tohumlarında yumuşak çürüklük hastalığının olduğu belirlenmiştir.
5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 11.maddesinde "Fiillerinin ayrıca suç sayılma hâli saklı kalmak üzere, zarara neden olan kusurlu tohumluğu üreten, satan, dağıtan, ithal eden veya başka şekilde piyasaya süren gerçek veya tüzel kişiler, meydana gelen zararı müteselsilen tazmin etmekle yükümlüdür. Bunlar zararı, kusurları oranında birbirlerine rücu edebilirler.
Dava, zarara uğrayanın zarara uğradığının tespit edilmesinden itibaren altı ay içinde, her hâlde zararın meydana gelmesinden itibaren iki yıl içinde açılabilir.” hükmünü içermektedir.
Hal böyle olunca, somut olay değerlendirildiğinde; ... Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/16 D.İş dosyası ile ilk aldırılan raporda patates tohumlarında hastalığın olup olmadığının tespiti mümkün olmadığı, daha sonra sunulan 23.06.2010 tarihli ek raporda hastalık tespitinin yapıldığı anlaşılmakla, tarafların iddia ve savunmaları yönünden sundukları deliller değerlendirilerek davanın esasına girilip hüküm tesisi gerekirken, 6 aylık hak düşürücü sürenin geçtiğinden bahisle, yazılı şekilde, davanın reddine karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
2-Bozma nedenine göre davacının ve davalılardan ... San. Tic. A.Ş."nin sair temyiz itirazlarının incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenle temyiz olunan hükmün BOZULMASINA, ikinci bentte açıklanan nedenlerle davacı ve davalılar ... San. Tic. A.Ş.’nin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, 1.630,00 TL duruşma avukatlık parasının davacıdan alınarak davalılara ödenmesine, peşin alınan 29,20 TL harcın davacıya, 29,20 TL harcın davalı-... San. Tic. A.Ş."ne iadesine, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22/11/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.