Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/6388 Esas 2022/7527 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 8. Hukuk Dairesi

DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 43. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ...’daki gölet inşa işinde çalışırken aynı zamanda ... İbrala Sulama İkmal İnşaatı ihalesini aldığını, müvekkilinin davalının ...’daki gölet inşa işinde çalıştığı esnada davalı tarafından müvekkilinden şantiye şefi olarak davalı bünyesindeki inşaatta çalışacağına ilişkin taahhütname vermesinin istendiğini ve davacının da buna ilişkin belgeyi gönderdiğini, davalı yan tarafından bir süre bilgi gelmeyince müvekkilinin gönderdiği belge ile ilgili işlem yapılıp yapılmadığını öğrenmek için davalı Şirket yetkililerine ulaştığını ve gönderdiği belgeye ihtiyaç kalmadığı ve hiçbir şekilde belgenin kullanılmadığı cevabını aldığını, e-Devlet sistemi üzerinden de kontrol ettiğinde davalı tarafından yürütülen işe dair Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kaydının olmadığını gördüğünü; ancak 2018 yılı Haziran ayında ... Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne (DSİ) davalının ihale ile aldığı İbrala Sulaması İkmal İnşaatı işinde şantiye şefi olarak görev aldığını ve İdareye buna ilişkin bilgi verildiğini öğrendiğini, davalı tarafından müvekkilinin diplomasının kullanılmış olduğunu, şantiye şefi olarak göründüğünü, bu süre zarfında ücret sözleşmesi yapılmadığını, iş sözleşmesinin feshine dayalı ihbar ve kıdem tazminatı ödenmediğini, müvekkilinin durumu öğrenmesinin ardından iş sözleşmesine işverence 03.08.2018 tarihinde son verildiğini ileri sürerek 30.06.2016 - 03.08.2018 tarihleri arasında hak ettiği ücret alacağı ile kıdem ve ihbar tazminatlarının hüküm altına alınmasını istemiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davasına konu edilemeyeceğini, hukuki yarar yokluğundan reddi gerektiğini, davacının müvekkili Şirketin ......Göleti İnşaatı Şantiyesinde 18.04.2016 - 21.04.2016 tarihleri arasında, ... Akin Göleti ve Sulaması İkmal İnşaatı Şantiyesinde 22.04.2016 - 20.11.2017 tarihleri arasında çalıştığını, son çalıştığı şantiyedeki işlerin tamamlanması sebebiyle iş sözleşmesinin feshedildiğini, tüm alacakların ödendiğini ve davacının da müvekkili Şirketi ibra ettiğini, davacının iş sözleşmesi gereğince fiilen çalışmış olduğu şantiyelere ilişkin olarak bir talebi bulunmadığını, çalışmamış olduğu şantiyelerde çalışmadığını da söyleyerek ücret ile kıdem ve ihbar tazminatı talep ettiğini, davacının 27.06.2016 tarihinde İbrala Sulaması İkmal inşaatı işine kaydırılmak istenildiğini, davacının İdareye taahhütname verdiğini ve müvekkili Şirket tarafından davacının isminin İdareye şantiye şefi olarak bildirildiğini, İbrala Sulaması İkmal İnşaatı ihalesinin iptaline ilişkin olarak ... İdare Mahkemesinde üçüncü kişiler tarafından dava açılması sebebiyle İdarenin sözleşme imzalanmasına rağmen işi başlatmadığını, davacının da bu sebeple söz konusu şantiyede görevlendirilmediğini, İdarenin İbrala Sulaması İkmal İnşaatı Şantiyesini 20.03.2017 tarihinde başlattığını, müvekkili Şirketin de İdareye şantiye şefi olarak dava dışı N. E. Ü.'yü bildirdiğini, işin başından itibaren ve fiilen çalışanın mühendisin bu kişi olduğunu; davacının, İdarenin 01.08.2018 tarihli yazısında sehven eski teknik personelin isminin bildirilmesine ilişkin hatayı fırsata çevirmeye çalıştığını ileri sürerek davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“...
Uyuşmazlık davacının fiilen çalışmadığı ... İbrala sulaması ikmal inşaatı işinde şantiye şefi pozisyonda gösterilmesi nedeniyle işçilik alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı hususundadır. Taraflar arasında imzalanan 18.04.2016 tarihli belirsiz süreli şantiye şefi hizmet sözleşmesinin "işyerinin adresi" bölümü boş bırakılmıştır. Aynı maddenin içeriğinde "Ancak işverenin programı ya da tercihi sebebi ile işverenin ve/veya 3.madde kapsamında tüm işyerlerinde çalışmayı kabul ve taahhüt etmiştir" düzenlemesinin yer aldığı görülmüştür. Buna göre, taraflar arasındaki iş sözleşmesinde herhangi bir iş ve şantiye sınırlaması bulunmamaktadır. Bununla birlikte davacının fiilen çalıştığı ... şantiyesi ile ilgili tüm ücret ve işçilik tazminatları ödenmiş bulunmaktadır. Davacıya ... İbrala inşaat işi ile ilgili ek ücret ödeneceği hususunda taraflar arasında bir anlaşma bulunmamaktadır. Ücret, çalışma karşılığı ödenir. Çalışma olmaksızın veya çalışılmış sayılan günlerden olmadığı sürece ücrete hak kazanılamaz. Kısaca ücret, fiilen çalışmanın karşılığıdır. Buna göre, taraflar arasındaki sözleşmede işyeri/şantiye sınırlaması olmaması, yine ... İbrala sulaması ikmal inşaatı işi için ek ücret ödeneceği hususunda bir anlaşma bulunmaması, davacının aynı dönemde fiilen çalışmasının geçtiği ... işyerinden doğan tüm işçilik alacaklarının ödenmesi, 20.11.2017 tarihinden sonra taraflar arasında iş ilişkisinin bulunmaması, davacının ... İbrala sulaması ikmal inşaatı işinde fiilen bir çalışmasının bulunmaması nedenleriyle, davacının fiilen çalışmasının olmadığı ... İbrala sulaması ikmal inşaatı işi için ücret alacağına hak kazanmadığı kanaatine varılmış, davacının ücret alacağı talebinin reddine karar verilmiştir. Davacının davalı nezdinde sadece 18.04.2016-20.11.2017 tarihleri arasında çalıştığı, bunun dışında başkaca bir çalışmasının bulunmadığı, bu çalışmasına ilişkin kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının da ödendiği anlaşılmış olup, davacının fiilen çalışmasının olmadığı ... İbrala sulaması ikmal inşaatı işi için kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarına hak kazanmadığı kanaatine varılmış ...” gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.



IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; dava dilekçesindeki iddialarını tekrar etmekle birlikte müvekkilinin Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri 4. Bölge Müdürlüğü tarafından gönderilen yazıda da inşaat mühendisi olarak şantiye şefi görevinde gösterildiğini, her ne kadar fiilen çalışmasalar da müvekkilinin bir sorumluluk altına girdiğini, çıkan herhangi bir sorunda muhatap olarak alınacağını, belki de hiç içeriğini bilmediği bir konu hakkında sorumlu tutulacağını, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2007/2602 Esas ve 2007/11122 Karar sayılı kararında bu hususun belirtildiğini, davalı taraf her ne kadar İdarenin 01.08.2016 tarihli yazısında sehven eski teknik personelin isminin yazıldığını beyan etmişse de İdarenin bu yazısının iddianın ispatı için en güvenilir delil olduğunu, davalı vekilinin her ne kadar cevap dilekçesi ekinde sunduğu belge ile N. E. Ü.'nün şantiye şefi olduğunu iddia etmişse de cevap dilekçesi ekinde sunulmuş olan hak ediş raporunda N. E. Ü. adlı şahsın davalı Şirket adına vekâleten imza attığının, bir Şirketi vekâleten temsil etmek ile şantiye şefliğinin birbiri ile ilgisi olmayan iki farklı kavram olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“... davacının SGK hizmet cetveline göre davalı yanında...Mah. Gölet İnşaatı Sandıklı ... adresindeki işyerinde 18.04.2016-20.11.2017 tarihleri arasında çalıştığı, davalı işverenin 27.06.2016 tarihinde dava dışı [Devlet Su İşleri] DSİ’den ihale ile aldığı ... İbrala Sulaması İnşaat İşinde şantiye şefi pozisyonunda inşaat mühendisi olarak işin başından sonuna kadar hazır bulunarak çalışacağı yönünde noterden taahhütname alındığı, bu belgenin DSİ’ye ibraz edildiği, ancak aynı dönemde davacının ...’daki şantiyede şef olarak çalıştığı, taraflar arasında düzenlenen iş sözleşmesinde işyeri adresi bölümünün boş bırakıldığı, davacıya ikinci bir yerde şantiye şefi olarak gösterilmesi halinde ek ödeme yapılacağı yönünde bir taahhütte bulunulmadığı, bu durumun olsa olsa davacının iş koşullarında ağırlaşma olarak kabul edilebileceği, davacının çalışma süresi için kendisine hak ettiği kıdem ve ihbar tazminatı ile ücretlerinin ödendiği, aynı dönem için ... İbrala Sulaması İnşaatı İşi için de ayrıca ücret ile kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesi gerekmeyeceği anlaşılmış, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, vakıa mahkemesi hakiminin objektif, dosyadaki verilerle çelişmeyen tespitlerine ve uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, HMK’nın 355. maddesi uyarınca istinaf sebepleriyle sınırlı olarak ve resen kamu düzeni yönünden yapılan inceleme sonucu; ilk derece mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı …” gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; müvekkilinin çalıştığı ...’daki gölet inşa işinin yüklenicisinin davalının da ortağı olduğu ... İş Ortaklığı olduğunu, iş sözleşmesinin iş ortaklığı ile kurulduğunu; ancak dava konusu edilen işyerinin ... İbrala Sulaması İkmal İnşaatı işi olup bu işyerinde davalı firmanın tek başına yüklenici olduğunu, bu işyeri ile ilgili, müvekkili ve davalı arasında imzalanmış iş sözleşmesi bulunmadığını; müvekkilinin, 30.06.2016-03.08.2018 tarihleri arasındaki dönemde, avalının yüklenicisi bulunduğu ... İbrala Sulaması İkmal İnşaatı işinde şantiye şefi olarak İdareye bildirildiği ve müvekkilin bu işyerinde şantiye şefi olduğu hususunun sabit olduğunu, her ne kadar davalı tarafından, işin 30.06.2016 tarihinde değil 20.03.2017 tarihinde başladığı ve bu tarihte İdareye şantiye şefi olarak N. E.Ü.’nün bildirildiği savunulmuşsa da bu iddianın doğru olmadığını, ismi geçen kişinin şantiye şefi olarak görünmediğini, işveren vekili olduğunu, kıdem süresi yetmediğinden şantiye şefi olarak görevlendirilmesinin mümkün olmadığını; müvekkilinin başından beri fiilen belirtilen işte çalışmasının olmadığının kabul edildiğini; ancak müvekkilinin şantiye şefi olarak görevlendirilmesinin, beraberinde kendiliğinden kanuni sorumluluk getirdiğini, 3194 sayılı İmar Kanunu, yapı denetim mevzuatı, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı, ihale mevzuatı ve ihale dökümanlarında bu konuda düzenlemeler bulunduğunu; müvekkilinin şantiye şefi olarak görevlendirilmesinin aynı zamanda davalı açısından da zorunlu olduğunu, imar mevzuatı ve İdare ile davalı arasında akdedilen sözleşmede bulundurulması gereken zorunlu personelin başında şantiye şefinin yer aldığını, şantiye şefinin de en az 15 yıllık deneyimi olması gerektiğinin de sözleşmede belirtildiğini, davacının bu şartları taşıdığını; ücrete hak kazanmak için mutlak surette fiilen bedeni bir çalışma olması gerekmediğini, işverenin müvekkilini şantiye şefi olarak göstermesi ve bunun da İdare tarafından kabulü ile birlikte, müvekkilinin şantiye şefi olarak görev ve sorumluluk üstlenmiş sayıldığını, 9. Hukuk Dairesinin 17.04.2007 tarihli ve 2007/2602 Esas, 2007/11122 Karar sayılı kararında "işyerinde fiilen çalışmamış olmasına karşın meslek ünvanı nedeniyle sorumluluk üstlendiği anlaşılan davacının ücrete hak kazandığının" kabul edilmesi gerektiğine hükmettiğini, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 16.11.2009 tarihli ve 2008/10493 Esas, 2009/31940 Karar sayılı kararının da benzer mahiyette olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının fiilen çalışmamakla birlikte, dava dışı DSİ 4. Bölge Müdürlüğü tarafından 20.01.2016 tarihinde ihalesi yapılan ve davalı Şirket uhdesinde kalan ihale kapsamında şantiye şefi sıfatıyla isminin davalı tarafça İdareye bildirildiği ... İbrala Sulaması İkmal İnşaatı işi dolayısıyla ücret alacağı ile kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1.4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) "Ücret ve ücretin ödenmesi" kenar başlıklı 32 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
"Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır."

2. 4857 sayılı Kanun'un çalışılmış sayılan günlere ilişkin "Hafta tatili ücreti" kenar başlıklı 46 ncı maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları ile "Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller" kenar başlıklı 55 inci maddesi hükümleri.

3. Değerlendirme
Ücret, çalışma karşılığı ödenir. Çalışma olmaksızın veya çalışılmış sayılan günlerden olmadığı sürece ücrete hak kazanılamaz. Kısaca ücret, fiilen çalışma karşılığıdır. Buna göre davacının talep konusu alacaklarına dayanak ettiği ... İbrala Sulaması İkmal İnşaatı işinde fiili çalışmasının bulunmadığı ihtilaf dışı olup davacının ücret alacağı ile kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddinde hukuka aykırı herhangi bir yön bulunmamaktadır. Yukarıda yazılı uyuşmazlıkla doğrudan ilgili Kanun hükümleri ile dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde; temyize konu Bölge Adliye Mahkemesi kararı ile kararın gerekçesinin dosya kapsamına uygun olduğu anlaşılmıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

13.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.