Hileli iflas ve taksirli iflas suçlarından şüpheliler ... ve ... haklarında yapılan soruşturma evresi sonunda Ankara Batı Cumhuriyet Başsavcılığınca verilen 26.12.2017 tarihli ve 2017/41668 soruşturma, 2017/20837 sayılı kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itirazın reddine ilişkin mercii Ankara Batı 1. Sulh Ceza Hâkimliğinin 19.02.2018 tarihli ve 2018/914 değişik iş sayılı kararını kapsayan dosyası ile ilgili olarak;
5271 sayılı Kanun’un 160. maddesi uyarınca, Cumhuriyet Savcısının, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlaması gerektiği, aynı Kanun’un 170/2. maddesi gereğince yapacağı değerlendirme sonucunda, toplanan delillerin suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturduğu kanısına ulaştığında iddianame düzenleyerek kamu davası açacağı, aksi halde ise anılan Kanun’un 172. maddesi gereği kovuşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar vereceği yönündeki açıklamalar karşısında,
Somut olayda müşteki şirket vekilince verilen şikâyet dilekçesinde özetle, şüphelilerin sahibi olduğu... Süpermarket Gıda Hay. Teks. İnş. İth. ve İhr. San. Tic. Ltd. Şti"nden müvekkillerinin alacaklı olduğu, söz konusu şirkete ilişkin ilk başta verilen iflas erteleme kararı doğrultusunda yasal takip yapamadıklarını, şüphelilerin bu süre zarfında kendilerine yakın olan alacaklılara ödeme yaptıklarını, hileli veya taksirli işlemler yaparak şirketin iflasına neden olduklarını belirterek şikâyetçi olması üzerine, Ankara Batı Cumhuriyet Başsavcılığınca herhangi bir araştırma yapılmadan, söz konusu şirketin iflasına karar verilmediği, iflas erteleme kararının verildiği, böylelikle hileli veya taksirli iflas suçlarının oluşmadığından bahisle kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş ise de, Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesince verilen iflas kararının kesinleşip kesinleşmediğinin tespit edildikten sonra, söz konusu şirkete ait ticari defterler ile bunların dayanağını oluşturan muhasebe kayıtları, banka hesapları, çek hesapları, faturalar, makbuzlar ve sevk irsaliyelerinin getirtilerek bilirkişi incelemesi yaptırılması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, itirazın kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediğinden bahisle 5271 sayılı CMK.nın 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 11.12.2018 gün ve 2018/14338 sayılı kanun yararına bozma istemine atfen Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 20.12.2018 gün ve KYB/2018-102709 sayılı ihbarnamesi ile Dairemize tevdii kılınmakla incelendi.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Gereği görüşülüp düşünüldü:
Şikayetçi ...Zeytincilik Ltd. Şti. vekilinin 14.12.2017 tarihinde Ankara Batı Cumhuriyet Başsavcılığına müracaat ederek müvekkilinin iş alacağından dolayı şüpheli şirketten yaklaşık alacağının olduğunu, şüpheli şirketin borcunu ödememek için mal mevcudunu eksilttiğini, alacaklılara eşit davranmadığını, alacaklılara zarar verme kastı ile hileli ve kanuna aykırı işlemler yaparak şirketin iflasına neden olmaları nedeniyle şüpheli şirket yetkililerinden şikayetçi olduklarını beyan etmesi üzerine başlatılan soruşturmada “Müşteki şirket vekili aracılığıyla vermiş olduğu şikayet dilekçesinde... Süpermarket Gıd. Hayv. Teks. İnş. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti."ne vermiş oldukları mal ve hizmetlerden dolayı alacaklı olduklarını, fakat söz konusu şirketin Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemisinin 2017/283 esas sayılı dosyası üzerinden iflas erteleme kararı aldığını ve bu sebeple yasal takip yapamadıklarını ve böylece söz konusu şirketin hileli iflas veya taksirli iflas suçunu işlediğini iddia etmiş ise de TCK.nın 161. ve 162. maddesinde belirtilen hileli iflas ve taksirli iflas suçlarının oluşması için söz konusu şirketin iflasına karar verilmiş olması gerektiği, olayda ise iddiada belirtildiği üzere söz konusu şirketin iflasına karar verilmediği, iflas erteleme kararının verildiği, böylece hileli iflas veya taksirli iflas suçlarının unsurlarının oluşmadığı” gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği ve verilen bu karara karşı yapılan itirazın, mercii tarafından reddedilmesi üzerine kararın kesinleştiği anlaşılmıştır.
Ceza Muhakemeleri Kanununda;
“Madde 160 - (1) Cumhuriyet Savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlar.
(2) Cumhuriyet Savcısı, maddî gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, emrindeki adlî kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almakla ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdür.
Madde 170 - (1) Kamu davasını açma görevi, Cumhuriyet Savcısı tarafından yerine getirilir.
(2) Soruşturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturuyorsa; Cumhuriyet Savcısı, bir iddianame düzenler.
Madde 172 - (1) Cumhuriyet Savcısı, soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma
olanağının bulunmaması hâllerinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Bu karar, suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye bildirilir. Kararda itiraz hakkı, süresi ve mercii gösterilir.
Madde 173 - (1) Suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet Savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilir.
(2) İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller belirtilir.
(3) (Değişik fıkra: 18.06.2014-6545 S.K./71. md) Sulh Ceza hâkimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görür ise bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, Cumhuriyet Başsavcılığından talepte bulunabilir; kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, istemi gerekçeli olarak reddeder; itiraz edeni giderlere mahkûm eder ve dosyayı Cumhuriyet Savcısına gönderir. Cumhuriyet Savcısı, kararı itiraz edene ve şüpheliye bildirir.
(4) (Değişik fıkra: 25.05.2005-5353 S.K./26.mad.) Sulh Ceza hâkimliği istemi yerinde bulursa, Cumhuriyet Savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir.
(5) Cumhuriyet Savcısının kamu davasının açılmaması hususunda takdir yetkisini kullandığı hâllerde bu madde hükmü uygulanmaz." şeklinde yer verilen düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere; Cumhuriyet Savcısı kendisine yapılan suç duyurusu veya şikayet üzerine suçun gerçekten işlenip işlenmediğinin tespiti için hemen işin gerçeğini araştırmaya başlamalı ve maddi gerçeğin ortaya çıkmasına yarayan tüm yasal yöntemlere başvurmalıdır. Toplanan delillerin suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturduğu kanısına ulaştığında iddianame düzenleyerek kamu davası açması, aksi halde ise anılan Kanun’un 172. maddesi gereği kovuşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar vermesi gerekmektedir.
İflas kararı objektif bir cezalandırılabilme şartı olup, şüphelinin iflas davasından cezalandırılabilmesi için mutlaka kesinleşmiş iflas kararının bulunması gerektiği cihetle, soruşturmaya konu olayda; öncelikle mahkemece verilen iflas kararının kesinleşip kesinleşmediği sorularak kesinleşmesi halinde şikayetçinin dilekçesinde belirttiği iddiaların araştırılarak adı geçenlerin şüpheli sıfatıyla dinlenilmesi, tapu kayıtlarının getirtilmesi, müflis şüpheli şirketin iflasına ilişkin Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2015/336-2017/703 esas-karar sayılı dosyasının onaylı örneği veya aslının dosya içine alınması, şirkete ait ticari defterler ile bunların dayanağını oluşturan muhasebe kayıtları, banka hesapları, çek hesapları, borç ilişkilerini tevsik eden sözleşmeler, faturalar, makbuzlar, sevk irsaliyeleri ile varsa elektronik kayıtların temin edilerek, dosyanın ticaret, icra ve iflas ve ceza hukuku alanında uzman üç kişilik bilirkişi heyetine tevdii ile TCK.nın 161 ve 162. maddelerinde sayılan eylem ve işlemlerin bulunup bulunmadığı hususlarında rapor alınmak suretiyle, toplanacak deliller ve yapılacak inceleme sonucuna göre tüm deliller birlikte değerlendirilerek şüphelilerin hukuki durumunun tayin ve takdir edilmesi gerekirken, hiç bir araştırma yapılmaksızın kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verildiği gözetilerek verilen kamu adına kovuşturmaya yer olmadığına kararına yönelik itirazın kabulü yerine, yazılı gerekçe ile reddine karar verilmesinde hukuka uygunluk görülmemiş ve anılan kararın kanun yararına bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
Açıklanan nedenlerle Adalet Bakanlığı"nın kanun yararına bozma istemine dayalı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"nın ihbarname içeriği yerinde görüldüğünden Ankara Batı 1. Sulh Ceza Hakimliği"nin 19.02.2018 gün, 2018/914 değişik iş sayılı itirazın reddine ilişkin kararının CMK.nun 309. maddesi gereğince BOZULMASINA, müteakip işlemlerin mahallinde yapılmasına, dosyanın Adalet Bakanlığı"na gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"na TEVDİİNE, 16.09.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.