MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 12.05.2015 gününde verilen dilekçe ile önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın zamanaşımı nedeniyle reddine dair verilen 12.01.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Davacılar, paydaşı oldukları 2714 ada 5 parsel ile 2707 ada 16 parsel sayılı taşınmazlardaki bir kısım payların, davada taraf olmayan önceki paydaşlar tarafından 14.05.2015 tarihinde, toplam 9.600,00TL bedelle davalıya satıldığını, satışla ilgili kendilerine noter bildirimi yapılmadığını ileri sürerek, dava konusu taşınmazlarda davalı adına kayıtlı payların önalım hakkı nedeniyle iptalini ve eşit hisseli olarak adlarına tescilini talep etmiştir.
Davalı, dava konusu taşınmazlarda kendisinin daha önceden paydaş olduğunu, davacıların satıştan haberdar olduklarını, davanın zamanaşımına uğradığını, kendisine karşı önalım hakkının ileri sürülemeyeceğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme, davacıların davalıya yapılan satıştan haberdar olduklarını, davanın süresinde açılmadığını, davalı her ne kadar daha önce taşınmazlarda paydaş ise de, zamanaşımı itirazını gerekçe yaparak, zamanaşımı nedeniyle davanın reddine karar vermiştir.
Hükmü, davacılar vekili temyiz etmiştir.
Önalım hakkı, paylı mülkiyet hükümlerine tâbi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde, diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir.
TMK"nın 733. maddesi gereğince yapılan satışın, alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur.
Önalım hakkı, satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer.
Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerekir.
TMK’nın 733/3 maddesi gereğince, üç aylık hak düşürücü sürenin başlaması için öğrenme yeterli olmayıp, yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi gerekir. Noter aracılılığıyla bildirimde bulunulmamışsa iki yıllık hak düşürücü süre içerisinde önalım hakkına dayanılarak tapu iptali ve tescil istenebilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 21.09.2005 tarihli, 2005/6-358 Esas, 470 sayılı Kararı da bu doğrultudadır.
Öte yandan, önalım davasının davalısı, önalım hakkına ilişkin taşınmazdaki payı satın almadan önce o taşınmazda paydaş ise bu paydaş hakkında önalım hakkı kullanılamaz. Çünkü, TMK’nın 732. maddesi ile bir paydaşın payını üçüncü şahsa satması halinde önalım hakkının kullanılabileceği kabul edilmiştir. Paydaş üçüncü kişi sayılamayacağından paydaşın paydaş aleyhine önalım hakkını kullanması söz konusu olamaz. Dava hakkına ilişkin bu hususun davanın her aşamasında kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerekir.
Somut olaya gelince; davalının, dava konusu payları satın aldığı tarihte, dava konusu 2714 ada 5 parsel sayılı taşınmazda 35/864 pay üzerinde; 2707 ada 16 parsel sayılı taşınmazdaki 97/2400 pay üzerinde 24.04.2013 tarihli birden fazla ölüm halinde intikal edinme sebebine dayalı olarak iştirak halinde malik olduğu, 14.05.2013 tarihli satış suretiyle pay temliki işlemi ile de dava konusu bu payların tamamının davalı adına kayıtlandığı, dolayısıyla dava konusu taşınmazlarda 14.05.2013 tarihinden önce paydaş olduğu anlaşıldığından davalıya karşı önalım hakkının ileri sürülmesi mümkün değildir.
Mahkemece, davanın bu gerekçeyle reddine karar verilmesi gerekirken, önalım davalarında uygulama yeri bulunmayan zamanaşımı süresi gerekçe yapılarak davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir. Davanın reddine karar verilmesi, sonucu itibariyle doğru olduğundan HUMK’nın 438/son maddesi gereğince hükmün gerekçesinin düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün gerekçesinin DÜZELTİLMİŞ bu şekli ile ONANMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08.11.2019 gününde oybirliği ile karar verildi.