MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 18/07/2012 gününde verilen dilekçe ile önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil talebi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 10/09/2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

_ K A R A R _

Dava, önalım hakkına dayanan tapu iptal tescil isteğine ilişkindir.
Davacılar vekili, müvekkili davacıların paydaşı olduğu 351 parsel sayılı taşınmazda davalının 443/1728 payı 15.02.2012 tarihinde satın aldığını, müvekkillerine noter bildirimi yapılmadığını ileri sürerek önalım hakkı nedeniyle davalı adına kayıtlı payın iptali ile müvekkilleri davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, mahallinde yapılan keşif sonucu bilirkişiler tarafından belirlenen bedelin davacılar tarafından önalım bedeli olarak yatırılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; Dairemizin 15.12.2014 tarih 2014/10199 Esas, 14351 Karar sayılı ilamı ile "önalım bedeli tapudaki satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibaret olup davacı tarafından bu bedel 04.11.2013 tarihli makbuz ile Gebze Mahkemeler Veznesine yatırılmış olduğundan mahkemece davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulmasının doğru olmadığı" gerekçeleri ile bozulmasına karar verilmiştir.
Bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda mahkemece, davanın kabulü ile, 351 parsel sayılı taşınmazda davalı adına kayıtlı 443/1728 oranındaki payın tapu kaydının iptali ile, davacılar adına eşit oranda tesciline, karar verilmiştir.
Hükmü, davalı ... temyiz etmiştir.
Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde, diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir.
Önalım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Önalım bedeli TMK"nın 734. maddesi gereğince tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir. Davalı tapuda yapılan işlemin tarafı olduğundan bedelde muvazaa yapıldığı savunmasında bulunamaz.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 31. maddesinde “Hakim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir” hükmü yer almaktadır. Anılan madde gerekçesinde de açıklandığı üzere; bununla hakim, olayın ve hukuki uyuşmazlığın olgusal ve hukuki boyutlarını gerekli olduğu ölçüde taraflarla birlikte ele alabilecek, tarafların zamanında uyuşmazlığın çözümü için önemli vakıaların tamamı hakkında açıklama yapmalarını, özellikle ileri sürülen vakıalardaki eksiklikleri tamamlamalarını, delilleri ikame etmelerini ve geçerli talepleri ileri sürmelerini sağlayabilecektir.
Somut olaya gelince; davacılar vekili, müvekkili davacıların paydaşı olduğu 351 parsel sayılı taşınmazda davalının 443/1728 payı 15.02.2012 tarihinde satın aldığını ileri sürerek önalım hakkı nedeniyle davalı adına kayıtlı payın iptali ile müvekkilleri davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir. Dava dilekçesinde 15.12.2012 tarihli satış işlemine karşı önalım hakkının kullanıldığı yazılı olmakla birlikte, 30.11.2011 tarihli satış işlemine konu olan hisse miktarı ile 15.12.2012 tarihli satış işlemine konu olan hisse miktarı toplanarak talepte bulunulmuştur.
Tapu kaydı ve resmi satış senetlerin incelenmesinde; davalı ...’un 30.11.2011 tarih ... yevmiye No"lu satış işlemi ile dava konusu taşınmazın 61440/1105920 payını 3.000,00 TL bedelle ... "dan satın aldığı, 15.02.2012 tarih ... yevmiye No"lu satış işlemi ile 347/1748 payını 3.500,00TL bedelle ...’den satın aldığı, mahkemece, davacılara dava konusu taşınmazın 15.02.2012 tarihli satış işlemine konu 347/1728 payın satış bedeli ve masrafı toplamı olan 3.780,00TL önalım bedeli depo ettirilmek suretiyle davalı adına kayıtlı 443/1728 payın iptali ile davacılar adına tesciline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda mahkemece, 6100 sayılı HMK"nin 31. maddesi gereğince hakimin davayı aydınlatma ödevi kapsamında davacı yana, davalının dava konusu taşınmazdaki hangi tarihteki pay edinimlerini dava konusu ettiği hususu açıklattırılarak, davada talebinin ne olduğu açık bir şekilde tespit edildikten sonra bu konuda davalının savunma ve delilleri toplanmalı, sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır.
Kabule göre de; mahkemece, davalı adına kayıtlı 443/1728 payın iptaline karar verildiği halde 15.02.2012 tarihli satış işlemine konu 347/1728 payın satış bedeli ve masrafı toplamı olan 3.780,00TL önalım bedeli depo ettirilerek davalıya eksik ödeme yapılması doğru değildir.
Açıklanan nedenlerle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ..."un temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatıranlara iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 07.11.2019 tarihinde oy birliği ile karar verildi.