Bölge Adliye
Mahkemesi : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2018/382-2019/180
İlk Derece
Mahkemesi : Ödemiş 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
No : 2013/377-2017/700

Asıl ve birleşen davalar, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davacı ile davalılardan ... Gıda San. ve Tic. A.Ş. ve Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine, davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulüne İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin; davalıların fabrikasında 01/04/2005-31/08/2011 tarihleri arasında çalıştığının ve sigorta başlangıç tarihinin 01/04/2005 olarak tespitine karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP
Davalı ... Gıda Endüstri A.Ş. cevap dilekçesi vermemiş, davalılardan ... Gıda San. ve Tic. AŞ. davacının tüm taleplerinin zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
"1-İş bu Mahkememizin 2013/377 Esas sayılı dosyası kapsamında davalı ... Gıda End. İhr. İth. A.Ş. aleyhine açılan davanın reddine,
2-İş bu Mahkememizin 2013/377 Esas sayılı dosyası kapsamında ... Gıda San. ve Tic. A.Ş. ve birleşen 2013/553 Esas sayılı dosyası kapsamında davalı ... aleyhine açılan davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine,
3-Davacı ... T.C. Kimlik nolu, ... sigorta sicil nolu ..."in, davalı işveren ... sicil nolu ... Gıda San ve Tic. A.Ş. "de hizmet akdine dayalı olarak ve asgari ücret esasına göre 26/06/2006 -01/07/2011 tarihleri arasında Mayıs - Aralık aylarında 586 günlük SGK"ya bildirilmeyen çalışmasının bulunduğunun tespitine, SGK"ya bildirilmeyen bu sürelerin sigortalı hizmetinden sayılmasına, fazlaya ilişkin talebin reddine" karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
"1- Davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine,
2- Davalı ... Gıda San. ve Tic. A.Ş. vekili ile SGK Başkanlığı vekilinin istinaf başvurularının kabulüyle; Ödemiş 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi"nin, 22.09.2017 tarihli, 2013/377 E, 2017/700 K. sayılı kararının Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 353/1-b.2 maddesi uyarınca kaldırılmasına,
3-Asıl ve birleşen davanın reddine," karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili; eksik inceleme nedeniyle kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1) Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Bu tür davalarda mahkemece yapılacak iş, davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, çalışmanın gerçekleştiği ileri sürülen işyerinin Kurum nezdinde bulunan dosyası, işverence hazırlanması gerekli ücret ödeme bordroları, puantaj kayıtları ve diğer kayıtlar getirtilmeli, dönemsel sigorta primleri bordrosuyla veya aylık prim ve hizmet belgesiyle bildirimleri yapılan sigortalılar tanık sıfatıyla dinlenilmeli, Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, işin mevsimlik olduğu anlaşılırsa dönemleri belirlenmeli, bu dönemde davacı ile işveren arasındaki sözleşmenin askıda olduğu ve mevsimlik dönemlerde hak düşürücü sürenin işlemeyeceği gözönünde bulundurulmalı; böylelikle; çalışmanın varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, mevsimlik mi, sürekli mi olduğu, yapılan işin kapsam ve niteliği de nazara alındığında kısmi çalışma mümkün olduğundan kısmi ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalıdır.
Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, eldeki davada, 01/04/2005-31/08/2011 tarihleri arasında davalılara ait işyerinde sürekli ve kesintisiz şekilde çalıştığının tespitine karar verilmesi talep edilmiş olup mahkemece verilen kısmen kabul kararı kaldırılarak asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiş ise de; davacının, davalı ... Gıda A.Ş."de 31.08.2006-01.09.2006 tarihleri arasında 2 gün, davalı ... Gıda A.Ş."de ise 26.06.2007-15.09.2007 tarihleri arasında 61 gün, 24.05.2008- 27.12.2008 tarihleri arasında 167 gün, 21.09.2010-27.09.2010 tarihleri arasında 0 gün, 20.06.2011-01.07.2011 tarihleri arasındaki dönemde ise 8 gün olmak üzere toplam 238 gün bildirim yapıldığı; davacı ve davalı bordro tanıklarının anlatımlarından davacının sezon olarak tabir edilen dönemlerde çalıştığı ancak sigorta bildirimlerinin bu dönemleri kapsamadığı, eksik bildirildiği ya da "0 gün" şeklinde bildirimler yapıldığı anlaşıldığından; mahkemece, talep edilen döneme ilişkin bordro tanıkları ile komşu işyeri tanıkları dinlenmeli, yapılacak araştırma neticesinde davacının çalıştığı dönemler belirlenerek ve bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddi, davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk derece mahkemesi hükmünün Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-2 maddesi gereğince kaldırılmasına, asıl ve birleşen davanın reddine dair kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi"ne gönderilmesine, 17/06/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.