Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5910 Esas 2022/8088 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 27. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 32. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.

Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 21.06.2022 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.

Duruşma günü davalı vekili Avukat ...ile davacı vekili Avukat ...geldiler.

Dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:


I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı firmanın yurt dışı projelerinde 09.09.2009-01.05.2015 tarihleri arasında sevkiyat sorumlusu olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin davalı firma tarafından tek taraflı olarak feshedildiğini, haftanın altı günü 07.00-21.00 arası çalışıldığını, açılışlardan önceki üç ay boyunca 07.00-00.00 arası çalışıldığını, normalde ayda iki pazar 07.00 -17.00 arasında normal çalışma gibi tam zamanlı olarak çalıştığını, aylık ücretinin net 2.500,00 USD olduğunu, ücret 500,00 USD'lik kısmının yurtdışında ihtiyaçlarını görmesi için elden avans olarak verildiğini, kalanının ise banka hesabına kısım kısım yatırıldığını, fazla çalışma ücretleri ile hafta tatili günü çalışma ücretlerinin ödenmediğini, davacının Kurban Bayramında iki gün, Ramazan Bayramında bir gün tatil yapıldığını ve diğer tüm ulusal bayram genel ve tatil günlerinde çalıştığını ancak ücretinin ödenmediğini, asgari 5.393,00 USD bakiye ihbar tazminatı alacağı olduğunu, ödenmeyen ücret alacakları olduğunu belirterek kıdem ve ihbar tazminatı ile birlikte bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının çalışmasını yurtdışında gerçekleştiğini ve gelir vergisi ile damga vergisinden muaf olduğundan net ücreti ile brüt ücretinin aynı olduğunu, davacının önce kalıpçı sonrasında ise sevkiyat sorumlusu olarak 08.09.2009-24.04.2015 tarihleri arasında çalıştığını, tüm ödemelerin davacının banka hesabına yapıldığını, fazla çalışma ücretlerinin de davacı tarafa ödendiğini, İŞKUR (Türkiye İş Kurumu) sözleşmesinde ücretin 778,00 USD olarak belirlendiğini ve son ücretin ise 1.389,00 USD olduğunu, davacının istifa dilekçesi vererek iş sözleşmesini sonlandırdığını, çalışma saatlerinin 08.00-18.00 arası olduğunu, davacının hafta tatilinde ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma iddialarının yerinde olmadığını, yapılan fazla çalışmaların ücretlerinin davacının banka hesabına ödendiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.



III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Davacı asilin isticvabındaki beyanı, toplanan deliller, dinlenen tanık anlatımları ile davacının iş akdinin iş bitimi nedeniyle sonlandırıldığı, tek geçiminin emeği olan davacı işçinin istifa etmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, davalı tarafça davacıya 10.904,61 TL toplu ödeme yapıldığı, ödemenin kıdem ve ihbar tazminatına istinaden yapıldığı yönündeki savunma ile davacının istifa ederek işten ayrıldığı yönündeki savunmasının çelişkili olduğu kanaatine varılmış, davacıya ihbar öneli kullandırıldığına ilişkin savunmada bulunulmadığından ve delil sunulmadığından davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı kabul edilmiştir.
Davalı taraf her ne kadar davacıya yapılan 10.904,61 TL ödemenin kıdem ve ihbar tazminatına istinaden yapıldığını iddia etmişse de, açıklama kısmında buna ilişkin açıklama olmadığı görülmüştür. Ancak davacı taraf ıslah dilekçesinde bu ödemenin 1.823,90 USD'lik kısmını kıdem tazminatına mahsup ederek kıdem tazminatı talebini ıslah ettiğinden davacının talebiyle bağlı kalınarak bilirkişi raporunda yapılan hesaplamadan 1.823,90 USD mahsup edilerek davacının kıdem ve ihbar tazminatı talebi kabul edilmiştir.
Davacı, ücret alacağı olduğunu iddia etmiştir. Ücret ödemelerinin yapıldığı hususunda ispat yükü davalı işverende olup, talep konusu aylara ilişkin belge sunulmadığından bilirkişi raporunda yapılan hesaplama doğrultusunda davacının ücret alacağı talebi kabul edilmiştir.
Davacı haftanın 6 günü 07:00-21:00 arası çalışıldığını, açılışlardan önceki 3 ay boyunca 07.00-24.00 arası çalışıldığını, normalde ayda İki Pazar 07:00 -17:00 arasında normal mesai gibi tam zamanlı olarak çalıştığını, Kurban bayramında 2, gün Ramazan bayramında 1 gün tatil yapıldığını ve diğer tüm UBGT günlerinde çalıştığını ancak ücretinin ödenmediğini iddia etmiş, fazla mesai, hafta tatili ve UBGT alacağı talep etmiştir. Fazla mesai yaptığını, hafta tatili ve UBGT günlerinde çalıştığını iddia eden davacı işçi iddiasını ispatla yükümlüdür. İspat konusunda, işyerine giriş çıkışı gösteren, işçinin imzasını içeren belgeler, elektronik kart basma veya parmak okuma sistemine ait veriler geçerlidir. Yazılı delil bulunmadığından davacı işçi iddiasını tanık dahil her türlü delil ile ispat edebilecektir. Dinlenen tanık anlatımları ile davacının ayda iki hafta tatilinde çalıştığı, haftada ortalama 15 saat fazla mesai yaptığı, Ramazan Bayramında 1'er gün, Kurban Bayramında ise 2'şer gün izin kullandığı, diğer günler çalıştığı kanaatine varılmış, davacının iddiasını tanık anlatımı ile ispatlaması nedeniyle bilirkişi raporunda yapılan hesaplamadan % 30 takdiri indirim yapılarak davacının fazla mesai, hafta tatili ve UBGT alacağı talebi kabul edilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur...." gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.


B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacı tarafından sunulan belgelerin davalı Şirketin kaşe ve imzasını içermeyip süresinde de sunulmadığını, davacının iş sözleşmesinin istifa ile sona erdiğinden kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmadığını, davacıya yapılan 10.904,06 USD ve 1.295,00 USD olmak üzere toplam 12.199,61 USD ödemenin kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi için yapıldığına yönelik kabulün hatalı olduğunu, beyanlarında bu ödemenin fazla çalışma ödemesi olduğunu belirttiklerini, davacıya yapılan bu ödemenin fazla çalışma ücreti alacağından mahsup edilmesi gerektiğini, ara dinlenme sürelerinin hesaplamadan düşülmesi gerektiğini, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatili ücreti hesaplanırken davacının izinde olduğu günlerin dışlanmadığını, davacının ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmadığını, davacının fazla çalışma yapmadığını, davacı ile birebir çalışması olmayan, çalışma süreleri aynı olmayan ve husumetli tanık beyanlarına göre hüküm kurulduğunu, bu tanıkların beyanlarına itibar edilemeyeceğini, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinden yapılan indirimin yetersiz olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
... davacıya kıdem ve ihbar tazminatı olarak 10.904,61 TL'lik ödemenin davalı işverence yapıldığı, davalı tarafça iş akdinin davacının istifası ile sonlandığı savunulmuş ve dosyaya 24/04/2015 tarihli istifa dilekçesi sunulmuşsa da söz konusu istifa dilekçesinde fesih sebebi bulunmayıp, mahkemece davacının isticvap edildiği, davacının da isticvap beyanında işten kendi isteği ile ayrılmadığını, kendisini iş verenin işten çıkardığını, ayın 16'sında çocuğu olduğu için pasaport çıkarabilmek için gerekli evrakları verilmediğinden bu şekilde dilekçe vermesinin istendiğini, bu nedenle istifa dilekçesini imzaladığını beyan ettiği, zaten davalının istifa savunması ile kıdem ve ihbar ödemesi hususlarının da birbiri ile çelişkili olup, davacının istifa iradesinin bulunmadığı anlaşıldığından mahkemece kıdem ve ihbar tazminatlarının hüküm altına alınmasında isabetsizlik bulunmadığı, tanık beyanları, dosyada mevcut puantaj kayıtları, fazla çalışma/ pazar günü çalışma / bayram günleri çalışma listelerine göre davacının haftalık 15 saat fazla mesai yaptığının, hafta tatili ve UBGT günlerinde de çalıştığının sabit olduğu, bilirkişi raporundaki hesaplamaların davalının zaman aşımı itirazları gözetilerek doğru şekilde yapıldığı, dava belirsiz alacak davası olarak açıldığından ıslaha yönelik zaman aşımı itirazının mahkemece nazara alınmamasında isabetsizlik bulunmadığı, İş Bankası kayıtlarına göre davacıya 14/05/2015 tarihinde kıdem, ihbar, izin, maaş, fazla mesai açıklamasıyla 10.904,61 USD'lik ödeme yapıldığı, davacı tarafça 1823,90 USD'lik ödemenin kıdem tazminatına mahsup edilmek suretiyle davanın ıslah edildiği, mahkemece alacakların doğru miktarlar üzerinden hüküm altına alındığı..." gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirtilen sebepleri tekrar ederek ayrıca somut olayda Türkmenistan hukukunun uygulanması gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ücret miktarının ispatına, davacının kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarına hak kazanıp kazanmadığına, ihbar tazminatı hesabında talep aşımı yapılıp yapılmadığına ilişkindir.


2. İlgili Hukuk
4857 sayılı İş Kanunu'nun 17, 32, 41, 44, 46, 47 ve 63 ve 120 nci maddeleri.
Mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun, "taleple bağlılık ilkesini" düzenleyen 26 ncı maddesine göre, “Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir".

3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. Davacı dava dilekçesinde bakiye 5.393,00 USD ihbar tazminatı alacağı kaldığını belirtmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise dava dilekçesinde belirtilen miktarı aşacak şekilde net 5.545,43 USD ihbar tazminatı alacağı hesaplanmıştır. Dava dilekçesindeki beyanın davacı tarafı bağlayacağı gözetilmeden bilirkişi raporunda hesaplanan miktarın hüküm altına alınması talep aşımı niteliğinde olup kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Davalı yararına takdir edilen 3.815,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

21.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.