Danıştay 4. Daire 1988/2479 Esas 1989/1682 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 1682
Esas Yılı : 1988
Esas No : 2479
Karar Tarihi : 12/04/989

KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNUN 7.MADDESİNİN 16 NUMARALI BENDİNDE YER ALAN HÜKME GÖRE KOOPERATİFLERİN MUAFİYETTEN YARARLANABİLMELERİ İÇİN ESAS MUKAVELELERİNDE BU MADDEDE BELİRTİLEN ŞARTLARIN TÜMÜNÜN BEHAMAHAL YER ALMASI GEREKMEKTEDİR. ESAS MUKAVELELERİNDE BU ŞARTLARDAN BİRİNİN MEVCUT OLMAMASI VEYA BU ŞARTLARA AYKIRI HÜKÜMLER BULUNMASI HALİNDE MUAFİYETTEN YARARLANAMAYACAKLARI HK.
Uyuşmazlık, kooperatifin ana sözleşmesinde yer alan hükümler sebebiyle Kurumlar Vergisi Kanununun 7/16.maddesinde öngörülen muafiyetten yararlanamıyacağı ileri sürülen Davacı adına 1982 takvim yılı için yapılan tarhiyata karşı Maliye ve Gümrük Bakanlığına şikayet yoluyla yapılan başvurunun reddine dair Bakanlığın işleminin iptali istemine ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun "Vergi Hatalarını Düzeltme, başlıklı Üçüncü Bölümünde yer alan 116.maddesinde, vergi hatası tarif edilmiş; 118/2.maddesinde açık olarak vergiye tabi olmıyan veya vergiden muaf bulunan kimselerden vergi istenmesi ve alınması mükellefiyette hata olarak belirtilmiş, düzeltmenin nasıl isteneceğine ve düzeltileceğine ilişkin hususlar da devamı maddelerde düzenlenmiştir. Aynı bölümde;Vergi Mahkemelerinde dava açma süresi geçtikten sonra yapılan düzeltme talebi reddolunanların şikayet yoluyla Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri hükme bağlanmıştır.
Olayda, Kooperatif Ana sözleşmesinde yer alan bayi hükümler sebebiyle Kurumlar Vergisi Kanununun 7/16.maddesinde sayılan muafiyetten yararlanamıyacağı düzenlenen inceleme raporuyla belirlenen kurum adına salınan vergi ve cezaya ilişkin ihbarnameler 21.5.1987 gününde tebliğ edilip, otuz günlük dava açma süresi geçirildikten sonra 8.10.1987 tarihinde vergi dairesi müdürlüğüne yapılan düzeltme talebinin reddi üzerine yukarıda sözü edilen 124.maddeye göre Maliye ve Gümrük Bakanlığına şikayet yoluyla başvurulduğu anlaşıldığından, tesis edilen red işlemine karşı Danıştay'da açılan davanın incelenmesine engel bulunmadığından, aksi yoldaki davalı iddialarında isabet yoktur.
2362 sayılı Kanunla değiştirilen 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununu muaflıkları düzenleyen 7.maddesinin 16 numaralı bendinde, esas mukavelelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare meclisi başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyat akçelerinin ortaklara dağıtılmaması ve münhasıran ortaklar ile iş görülmesine dair hükümler bulunması şartı ile kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olacakları, esas mukavelelerinde bu şartlar mevcut olmakla birlikte fiilen bu kayıt ve şartlara uymayan kooperatiflerin muafiyetten yararlanamıyacakları hükmü yer almıştır.
Dosya içerisinde yer alan Kooperatifler ana sözleşmesi ile inceleme raporunun tetkikinden, Kurumlar Vergisi Kanununun sözünü ettiğimiz maddesi ile ana sözleşmede behamahal yazılı olması şartını aradığı hükümlerin yer almadığı, ayrıca ortak dışı muamelelerden elde edilen kazancın dağıtılmıyacağı yolunda bir hükme yer verilerek, kooperatifin ortak dışı muamelelerde bulunmasına imkan sağlanmak istendiği anlaşılmaktadır. Bu durum ise, Kanun koyucunun kooperatiflerin ortak dışı işlemlerde bulunmalarını engellemek maksadıyla sevkettiği, münhasıran ortaklarla iş görülmesi gerektiği hükmüne aykırıdır. Bunun dışında Ana sözleşmeden yer alan hükümler ve 1985 takvim yılına ilişkin işlemlerinden kooperatifin sermaye payı üzerinden, İdare meclisi üyelerine pay verildiği de anlaşılmaktadır. Tüm bu hususlar nazara alındığında Kurumlar Vergisi Kanununun değişik 7/16.maddesinde öngörülen koşullara uymadığı anlaşılan, kooperatifin, muafiyetten yararlandırılmıyarak vergilendirilmesinde yasalara aykırı bir husus yoktur.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi.

AZLIK OYU:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 116.maddesinde vergi hatası vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hesaplar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak tanımlanmış, 118.maddesinin 2.fıkrasında da, açık olarak vergiye tabi olmayan veya vergiden muaf bulunan kimselerden vergi istenmesi veya alınmasının mükellefiyette hata olduğu, 122 ve 124.maddelerinde ise, ilgililerin vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairelerinden isteyebilecekleri belirtilmiştir. Yükümlü Kooperatifin, ana sözleşmesinde yer alan hükümler sebebiyle Kurumlar Vergisi Kanununun 7/16 maddesinde öngörülen muafiyetten yararlanıp yararlanamıyacağı hususundaki hatalar vergi hatası niteliğinde bulunmayıp, hukuki ihtilaf olduğundan, düzeltme ve şikayet yoluyla çözümlenmesine olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle davanın reddi gerekeceği görüşüyle gerekçede çoğunluk kararına karşıyız.