Danıştay 2. Daire 2018/4219 Esas 2022/58 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No: 2018/4219
Karar No: 2022/58


DAVACI : … Sendikası (…)
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLLERİ : Hukuk Müşaviri Av. …,
Hukuk Müşaviri Av. …

DAVANIN KONUSU : Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 23/12/2015 günlü, 15891 sayılı "Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı Harici Personelin Atama ve Yer Değişikliği Yönergesi''nin, ön lisans eğitimi alan personelle ilgili düzenlemeye yer vermeyen, "Olağanüstü durumlarda yer değişikliği" başlıklı 11. maddesinin 2. fıkrasının eksik düzenleme nedeniyle iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı Sendika tarafından; ön lisans eğitimine devam eden personelin eğitim ve öğrenim hakkına bir sınırlama getirilerek eşitlik ilkesine aykırı davranıldığı,
Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının taşra teşkilatlarında görev yapan sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfı personelini kapsayan 26/03/2013 günlü, 28599 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin "isteğe bağlı yer değiştirme" başlıklı 16. maddesinin (g) bendinde; "Sağlık ile ilgili bir alanda en az iki yıllık öğrenim gördüğünü belgelendirmesi halinde öğrenim süresi ile sınırlı olmak kaydıyla öğrenim gördüğü yere bir defaya mahsus olmak üzere atanabilir." hükmünün yer aldığı, bu haliyle davalı idarenin uhdesinde görev yapan memurların sınıfları arasında ayrım gözeterek eşitler arası eşitsizlik yaratıldığı,
Dava konusu maddenin eksik düzenleme içerdiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı idare tarafından; 25/06/1983 günlü 18088 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelikte mazeret halleri olarak; sağlık, aile birliği, can güvenliğine yer verildiği, öğrenim mazeretine bağlı yer değişikliğinin ise mazeret halleri kapsamında sayılmadığı,
Etkili bir sağlık hizmeti sunabilmek için uygun fiziki imkanlara, yeterli araç ve gerece ihtiyaç olmakla birlikte bu hizmetlerin sunumunda temel unsurun insan olduğu, insan gücünden etkili bir şekilde yararlanmanın da iyi bir planlamadan geçtiği, sağlık hizmetlerinin etkili ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için bu statüdeki personelin eğitim mazereti nedeniyle nakil ve atama usul, esas ve kriterlerinin farklı düzenlenmesinin hizmetin düzenli ve kesintisiz yürümesi için gerekli olduğu, ayrıca "kanun önünde eşitlik" ilkesinin hukuksal durumları aynı olanlar için söz konusu olduğu, lisans eğitimi görenler ile ön lisans eğitimi görenlerin hukuki statülerinin aynı olmadığı gibi bütün önlisans eğitimi görenler için aynı hukuk kuralı uygulanarak işlem tesis edildiğinden eşitlik ilkesinin ihlalinden söz edilemeyeceği,
26/03/2013 günlü, 28599 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği''nin 16. maddesinin (g) bendinde yer verilen hükümle, sağlık personeli için de öğrenim durumuna ilişkin bir kıstas belirlenmiş olduğu,
Sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfı harici personelin öğrenim durumuna ilişkin yer değişikliği talebinin lisans öğrenimi ile sınırlandırıldığı, düzenlemede üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün, 23/12/2015 günlü, 15891 sayılı "Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı Harici Personelin Atama ve Yer Değişikliği Yönergesi"nin, ön lisans eğitimi alan personelle ilgili düzenlemeye yer vermeyen; "Olağanüstü durumlarda yer değişikliği" başlıklı 11. maddesinin 2. fıkrasının, eksik düzenleme nedeniyle iptali istenilmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 25/06/1983 günlü, 18088 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına ilişkin Yönetmelik'te yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda gözönünde bulundurulacak hususlar belirlenmiş olup, özür grupları arasında öğrenim durumuna yer verilmemiştir. 657 sayılı Yasanın "Yer değiştirme suretiyle atanma" başlıklı 72. maddesinin 1. fıkrasında, "Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar, hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye'nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır." hükmü öngörülmüştür.
Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının taşra teşkilatlarında görev yapan sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfı personelini kapsayan, Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin "İsteğe bağlı yer değiştirme" başlıklı 16. maddesinin 2. fıkrasının (g) bendinde, sağlık ile ilgili bir alanda dört yıllık örgün öğrenim gördüğünü belgelendirmesi hâlinde, öğrenim süresi ile sınırlı olmak kaydıyla, öğrenim gördüğü yere, bir defaya mahsus olmak üzere atanabileceği öngörülmüştür.
Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün, Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 40. maddesi ile Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Dair Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanan 23/12/2015 günlü 15891 sayılı "Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı Harici Personelin Atama ve Yer Değişikliği Yönergesi"nin "Olağan üstü durumlarda yer değişikliği" başlıklı 11. maddesinin 2. fıkrasında; "Örgün eğitim alarak lisans öğrenimine devam eden personelin yer değişikliği talebi süre ve dönem şartı aranmadan yerine getirilebilir." kuralı yer almıştır.
Anayasanın 42. maddesinde herkesin eğitim ve öğrenim hakkı ile ilgili genel ilkeler belirlenmiş olmakla birlikte; hukuki statüleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, özel yasalar ve kurumsal nitelikte yasa ve yönetmeliklerle düzenlenmiş olan kamu görevlilerinin bu statüde kaldıkları sürece, görevlerine ilişkin olarak, öncelikle söz konusu yasa ve yönetmelikte düzenlenmiş bulunan kurallara uymakla, bu kuralların ve kamu hizmetinin gereklerine uygun davranmakla yükümlü olduklarının kabulü gerekir. Aksi halin, yani statünün gereklerinin ikinci sıraya alınmasının, kamu hizmetlerini yürütmek amacı ile kurulmuş olan kamu kurumlarının görevlerini yerine getirmekte zorlanmalarına, giderek görevlerini aksatmalarına neden olabileceği ve personel istihdamı konusunda genel kabul görmüş belirli ilkelerin (örneğin coğrafi bölge esası, ihtiyaca göre istihdam, personelin birimler arasında dengeli dağılımı gibi) uygulanmasını engelleyeceği açıktır.
Belirtilen hukuki durum karşısında, personelin hizmet bölgelerinde dengeli dağılımının sağlanması ve sağlık hizmetlerinin aksamadan yürütülmesi zorunlu olduğundan, dava konusu düzenlemeyle öğrenim durumu gözetilerek yer değişikliği talebinin sınırlı bir biçimde lisans öğrenimine devam eden personele tanınmasında hizmet gereklerine ve Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine aykırılık bulunmadığı gibi, kamu görevlilerinin ilgili Yasa ve Genel Yönetmelikte yer almayan bir olanaktan yararlandırılması konusunda idarenin yargı kararıyla zorlanamayacağı da açıktır.
Öte yandan, her ne kadar dava konusu Yönetmelik hükmünün eşitlik ilkesine aykırı olduğunu ileri sürülmekte ise de; temelini Anayasanın 10. maddesinde bulan eşitlik ilkesi, aynı hukuksal durumda olan kişilerin aynı kurala bağlı tutulmalarını gerektirmektedir. Anayasa Mahkemesi'nin pek çok kararında vurgulandığı gibi, yasa önünde eşitlik ilkesi, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı olacağı anlamına gelmeyip, birbirleriyle aynı durumda olanlara ayrı kuralların uygulanmasını, bu şekilde bazı kişilere ayrıcalık tanınmasını engeller. Kimi kişilerin haklı bir nedene dayanarak değişik kurallara bağlı tutulmaları, eşitlik ilkesine aykırılık oluşturmaz.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Beşinci Dairesinin 18/10/2018 günlü, E:2016/1793, K:2018/16763 sayılı gönderme kararı ile Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
Dava konusu Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 23/12/2015 günlü, 15891 sayılı "Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı Harici Personelin Atama ve Yer Değişikliği Yönergesinin, 02/02/2018 günlü, E.04-663 sayılı "Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı Harici Personelin Atama ve Yer Değiştirme Usul ve Esaslarına İlişkin Yönergenin 23. maddesi ile yürürlükten kaldırılması nedeniyle davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla, davacı Sendikanın iptalini talep ettiği söz konusu düzenleme yürürlükte bulunmadığından, anılan eksik düzenlemenin iptaline ilişkin istem hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Konusu kalmayan dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA;
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderlerinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine;
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine;
4. Posta giderleri avansından artan tutarın, kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 13/01/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


(X) KARŞI OY :
İdari Yargı denetiminin amacının "hukuka uygunluk" olduğu ve bu denetimin de dava konusu işlemin kurulduğu tarih itibarıyla gerçekleştirilmesi gerektiği İdare Hukukunun ve idari yargının bilinen en temel ilkeleridir. Bu nedenle, dava konusu düzenleyici işlemin hukuka uygunluğunun denetlenerek bir karar verilmesi ve tarafların davadaki haklılık durumuna göre de yargılama giderlerine hükmedilmesi gerekmekte iken, dava konusu edilen Yönergenin daha sonra yürürlüğe giren Yönergeyle yürürlükten kaldırılması nedeniyle, düzenleyici işlem bakımından davanın konusuz kaldığından bahisle, karar verilmesine yer olmadığına yönelik olarak verilen karara katılmıyorum.