Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2022/1112 Esas 2022/8641 Karar Sayılı İlamı

KARAR

İmar kirliliğine neden olma suçundan sanık ...'in, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 184/1, 43/2 ve 62/1. maddeleri gereğince 1 yıl 15 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına, anılan Kanun'un 50/1-a ve 52/2. maddeleri uyarınca cezasının 7.600,00 Türk lirası adlî para cezasına çevrilmesine dair Gaziosmanpaşa 19. Asliye Ceza Mahkemesinin ...tarihli ve ... sayılı kararının, Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozulmasının istenilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, ... gün ve ... sayılı istem yazısıyla Dairemize gönderilen dava dosyası incelendi.
İstem yazısında; "1- 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar” başlıklı 50. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre; a) Adlî para cezasına.." çevrilebilir şeklindeki, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "Süreli Hapis Cezası” başlıklı 49. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "Hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır." şeklindeki düzenlemelere rağmen, sanık hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 184/1 ve 43/2. maddeleri uyarınca verilen ve kısa süreli olmayan 1 yıl 15 gün hürriyeti bağlayıcı cezanın, seçenek yaptırım olarak adli para cezasına çevrilmesinde,
2- Sanık hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 184/1 ve 53/1. maddeleri gereğince cezalandırılması istemiyle kamu davası açıldığı halde ek savunma hakkı tanınmadan anılan Kanun'un 43/2. maddesi uyarınca ceza artırılarak, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 226. maddesine aykırı davranılmasında,
İsabet görülmemiştir. " denilmektedir.
Hukuksal Değerlendirme:
1 numaralı kanun yararına bozma istemi yönünden
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 49. maddesinde ''(1) Süreli hapis cezası, kanunda aksi belirtilmeyen hallerde bir aydan az, yirmi yıldan fazla olamaz. (2) Hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır.
Anılan Kanun'un 50/1. maddesinde “(1) Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre;... c) En az iki yıl süreyle, bir meslek veya sanat edinmeyi sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkânı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmeye, ... f) Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle ve gönüllü olmak koşuluyla kamuya yararlı bir işte çalıştırılmaya, çevrilebilir." hükümleri düzenlenmiştir
İnceleme konusu somut olayda; sanık hakkında imar kirliliğine neden olma suçundan belirlenen 1 yıl 15 gün süreli hapis cezasının, 5237 sayılı Kanun'un 50/1. maddesindeki seçenek yaptırımlardan birine çevrilmesinin mümkün bulunmadığı gözetilmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
2 numaralı kanun yararına bozma istemi yönünden
5271 sayılı CMK’nın “Suçun niteliğinin değişmesi” başlıklı 226. maddesinde;
“1) Sanık, suçun hukukî niteliğinin değişmesinden önce haber verilip de savunmasını yapabilecek bir hâlde bulundurulmadıkça, iddianamede kanunî unsurları gösterilen suçun değindiği kanun hükmünden başkasıyla mahkûm edilemez.
2) Cezanın artırılmasını veya cezaya ek olarak güvenlik tedbirlerinin uygulanmasını gerektirecek hâller, ilk defa duruşma sırasında ortaya çıktığında aynı hüküm uygulanır.
3) Ek savunma verilmesini gerektiren hâllerde istem üzerine sanığa ek savunmasını hazırlaması için süre verilir.
4) Yukarıdaki fıkralarda yazılı bildirimler, varsa müdafie yapılır. Müdafii sanığa tanınan haklardan onun gibi yararlanır” düzenlemelerine yer verilmiştir.
Yargıtay Ceza Genel Kurulunun ... gün ve ... sayılı kararında da belirtildiği üzere, sanığın ceza yargılamasındaki en önemli haklarından biri yargılamanın her aşamasında göz önünde bulundurulması gereken savunma hakkıdır. Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış olan bu hakkın, herhangi bir nedenle sınırlandırılması olanaklı değildir. Nitekim 1412 sayılı CMUK’nın 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca halen yürürlükte bulunan 308/8. maddesine göre de savunma hakkının kısıtlanması mutlak bozma nedenlerindendir.
Maddenin açık düzenlemesinden de anlaşılacağı üzere, iddianamede gösterilen eylemin hukuki niteliğinin değişmesi ya da cezanın artırılmasını veya cezaya ek olarak güvenlik tedbirlerinin uygulanmasını gerektirecek hallerin ilk defa duruşma sırasında ortaya çıkması halinde, anılan maddenin birinci fıkrası uyarınca sanık veya müdafiine ek savunma hakkı verilmesi gerekmektedir.
İnceleme konusu somut olayda; hakkında düzenlenen 05/03/2019 tarihli iddianamede TCK'nın 43/2. maddesine yer verilmemesine karşın, yargılama safhasında bu hususta ek savunma hakkı tanınmadan cezasında artırım yapılması hukuka aykırıdır.
Sonuç ve Karar:
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, kanun yararına bozma isteği doğrultusunda düzenlediği tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden,
I-) a) 1 numaralı kanun yararına bozma istemi yönünden imar kirliliğine neden olma suçundan sanık ... hakkında, .... Asliye Ceza Mahkemesinin ... tarihli ve .... sayılı kararının, 5271 sayılı CMK'nın 309. maddesi uyarınca aleyhe sonuç doğurmamak üzere BOZULMASINA,
b) 2 numaralı kanun yararına bozma istemi yönünden imar kirliliğine neden olma suçundan sanık ... hakkında, ... Asliye Ceza Mahkemesinin ... tarihli ve ... sayılı kararının, 5271 sayılı CMK'nın 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA, aynı Kanun maddesinin 4-b fıkrası gereğince, sonraki işlemlerin mahallinde tamamlanmasına,
II-Dosyanın Yüksek Adalet Bakanlığına sunulmak üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na TEVDİİNE, ... tarihinde oy birliğiyle karar verildi.