Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2018/97 Esas 2018/756 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı tarafından borçlu ... Güç Plastik San. ve Tic. A.Ş. aleyhine ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile başlatılan ilamlı takipte, şikayetçi borçlu ... şirket adına iflas idare memuru icra mahkemesine başvurusunda, sair şikayetinin yanında, aynı alacak için birden fazla taşınmaz üzerinde ipotek kurulduğu halde tamamı hakkında takip yapılmamasının TMK.nun 873/3. maddesine aykırılık teşkil ettiğinden bahisle takibin iptalini talep etmiş, mahkemece şikayetin reddine karar verilmiştir.
... Güç Plastik San. ve Tic. A.Ş."nin, alacaklı bankadan kullanmış veya kullanacağı krediden kaynaklı borçlarının teminatı olarak toplam altı adet taşınmaz üzerinde ipotek tesis edildiği, bu taşınmazlardan ikisinin ... Güç Plastik San. ve Tic. A.Ş."ye, diğerlerinin ise farklı kişilere ait olduğu, kredi borçlarından kaynaklı olarak bankanın iş bu şikayete konu takip dışında, ...10. İcra Müdürlüğü’nün 2016/557 Esas ve 2016/559 Esas sayılı takip dosyalarında da diğer taşınmazlar hakkında ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile ilamlı takibe giriştiği hususu tarafların kabulündedir.
TMK.nun 855/1-2 maddesi; “Birden çok taşınmazın aynı borç için rehnedilmesi, taşınmazların aynı malike veya borçtan müteselsilen sorumlu olan maliklere ait olmalarına bağlıdır.
Aynı alacak için birden çok taşınmazın rehnedildiği diğer hâllerde, her taşınmazın alacağın ne miktarı için güvence oluşturduğu rehin kurulurken belirtilir” hükmünü içermektedir. Buna göre, birden fazla taşınmazın, bir alacağın teminine tahsis edilmesi mümkündür. Bu durum, toplu rehin kurulması veya rehin yükünün paylaştırılması yoluyla sağlanabilir.
Toplu rehin, Türk Medeni Kanunu’nun “Taşınmaz birden çok ise” kenar başlığını taşıyan 855/1. maddesinde; “Birden çok taşınmazın aynı borç için rehnedilmesi, taşınmazların aynı malike veya borçtan müteselsilen sorumlu olan maliklere ait olmalarına bağlıdır” şeklinde düzenlenmiştir. Yasa metninde de açıkça ifade edildiği gibi, bu rehin türü, "üzerinde rehin kurulmak istenen taşınmazların mülkiyetinin aynı kişiye ait olması" ya da "taşınmazlar ayrı kişilerin mülkiyetinde, yani taşınmazların malikleri farklı kimseler ise, bu kişilerin güvence altına alınmak istenen borçtan müteselsil olarak sorumlu bulunmaları" hallerinde kurulabilmektedir. Bu şartlar yoksa toplu rehin kurulamaz.
Toplu rehinde, tek bir alacağın tamamı, birden fazla taşınmaz ile teminata alınmış olup, birden fazla taşınmaz üzerinde kurulu rehinler arasında hukuki bağlılık vardır ve bu bağ içerisinde alacaklının alacağını tahsil etmesi asıldır. Rehin alacaklısının, teminat ne denli fazla olursa olsun, temelde alacağını, ancak bir kere elde edebileceğinin de unutulmaması gerekir. Böylece rehinli taşınmazlardan birisinin paraya çevrilmesi halinde, rehin alacaklısı alacağını tahsil etmişse, artık diğer taşınmaz üzerindeki rehnin konusu kalmayacak ve sona erecektir. Kısacası, alacaklı, alacağının tutarını bir kez isteyebilir. Alacağı tümüyle karşılandığında, bütün taşınmazlar hakkındaki rehin hakkının sona ermesi gerekir.
4721 Sayılı TMK"nın 873/3. maddesinde; "Aynı alacak için birden fazla gayrimenkul üzerinde rehin tesis edilmiş ise, alacaklı bunların aynı zamanda satılmasını talep etmeye mecburdur. Bununla beraber, icra memuru ancak gerektiği kadarını satar" hükmüne yer verilmiştir. Buna göre, toplu rehin durumunda, ipotek alacaklısı, alacağı gününde ödenmemişse, açıklanan yasa hükmü gereği, üzerinde toplu (birlikte) rehin kurulmuş olan taşınmazların her birinin aynı zamanda satılmasını talep etmek zorundadır. Bu zorunluluk, alacaklının, istediği taşınmazı sattırarak keyfi davranmasını önlemeye yöneliktir (HGK. 27.11.2002. T, 12-823/1020 K.).
Somut olayda, ... Güç Plastik San. ve Tic. A.Ş."nin, alacaklı banka ile kredi sözleşmesi imzaladığı, ...5. Noterliği’nin 22.12.2015 tarih ve 25975 yevmiye numaralı ihtarnamesine göre, ...ve...’ın müşterek borçlu ve müteselsil kefil oldukları, aynı kredi borcu için ... Güç Plastik San. ve Tic. A.Ş. ile ...ve...’ın taşınmazlarını ipotek ettirdikleri de görülmekle, bu taşınmazlar üzerine kurulu ipoteklerin toplu ipotek olduğunun kabulü gerekir.
Bu durumda, alacaklı tarafından, TMK’nın 873/3. maddesi uyarınca; toplu ipoteğe konu taşınmazlar hakkında aynı anda takibe girişilip birlikte satışının istenilmesi zorunlu olup, aynı borç için, ...10. İcra Müdürlüğü’nün 2016/557 Esas sayılı dosyası üzerinden taşınmazların ipotek limitleri dahilinde ayrı bir takibe girişilmesi doğru olmadığından, mahkemece takibin iptaline karar verilmesi gerekirken, şikayetin reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Borçlunun temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK"nun 366. ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 05/02/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.