##########
MAHKEMESİ :##########Ticaret Mahkemesi
##########
##########
##########
##########

Taraflar arasındaki “zayii belgesi verilmesi” isteminden dolayı yapılan yargılama sonunda; ... Asliye Ticaret Mahkemesince davanın reddine dair verilen 09.04.2013 gün ve 2012/48 E., 2013/89 K. sayılı kararın incelenmesi ....tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay ... Hukuk Dairesinin 09.12.2013 gün ve 2013/8651 E., 2013/22378K . sayılı ilamı ile;
"...Davacı vekili, müvekkiline ait ticari defterler ve belgelerin ... Alışveriş Merkezi"nde 15.01.2012 tarihinde çıkan yangında zayi olduğunu belirterek zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece, iddia ve tüm dosya kapsamı uyarınca davacı şirketin merkezinin .... olduğu, grup şirketleri olarak ticari defterlerinin .... adresindeki merkezde SMMM tarafından işlendiği, defterlerin tanıkların belirttiği şekilde kargo ile ...."ya gönderilip işlendikten sonra yangının gerçekleştiği iş yerinde muhafaza edildiğinin kesin delil ile ispat edilemediği, grup şirketlerde ticari defterlerin genel uygulama olarak tek bir merkezde muhafaza edildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz edilmiştir.
Dava, 6762 Sayılı TTK. 68. maddesine dayalı ticari defterlerin zayi olduğunun tespitine ilişkin olup, mahkemece yazılı şekilde karar verilmiştir. Ancak, dosya içinde mevcut bulunan .... Vergi Dairesi Başkanlığı 12.04.2012 tarihli cevabı yazısına göre, davacı ....... adresinde şube olarak faaliyet göstermektedir. Dinlenen tanıklar davacının müstakil muhasebesi bulunduğunu ve defterlerin ..."nde tutulduğunu sadece merkez tarafından onaylandığını belirtmişlerdir. Bu durumda dava konusu defterlerin zayi olduğu iddia edilen ticari işletmenin şube olarak ticaret siciline kaydının bulunduğu ve dinlenen tanık beyanları uyarınca müstakil muhasebesinin bulunduğu hususları gözden kaçırılarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamış, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına bozulmsana karar vermek gerekmiştir.…”
gerekçesi ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

##########

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava; 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)"nun 68/4. maddesine dayalı zayii belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Davacı .... Alışveriş Merkezi A.Ş. vekili; müvekkiline ait ticari defter ve belgelerin ..... Alışveriş Merkezi"nde 15.01.2012 tarihinde çıkan yangın sonucu tamamen yandığını belirterek zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Yerel Mahkemece; davacı şirketin merkezinin Ankara olduğu, grup şirketleri olarak ticari defterlerinin .... adresindeki merkezde mali müşavir tarafından işlendiği, ticari defterlerin genel uygulama olarak tek bir merkezde muhafaza edildiği, tanıkların belirttiği şekilde kargo ile ...."ya gönderilip işlendikten sonra yangının gerçekleştiği iş yerinde muhafaza edildiğinin kesin delil ile ispat edilemediği gerekçesiyle davanın reddine dair verilen karar Özel Dairece yukarıda yazılı gerekçeyle bozulmuş; mahkemece önceki kararda dayanılan gerekçeler genişletilip açıklanarak direnilmiştir.
Direnme kararını, davacı vekili temyize getirmiştir.
Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; davacı şirket merkezinin ....da bulunması nedeniyle şirketin ticari defterlerinin şube olarak faaliyet gösterilen yangının gerçekleştiği ..... adresindeki işyerinde bulunduğunun kanıtlanıp kanıtlanamadığı noktasında toplanmaktadır.
6762 Sayılı TTK"nın “Defter Tutma Mükellefiyeti” başlıklı 66. maddesinde, her tacirin, ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak münasebetlerini ve her iş yılı içinde elde edilen neticeleri tesbit etmek maksadiyle, işletmesinin mahiyet ve öneminin gerektirdiği bütün defterleri ve bilhassa, diğer kanunların hükümleri mahfuz kalmak üzere Kanunda belirtilen defterleri Türkçe olarak tutmaya mecbur olduğu, “Saklama Müddeti” başlıklı 68/4. maddesinde, “Bir tacirin saklamakla mükellef olduğu defter ve kağıtlar; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet sebebiyle ve kanuni müddet içinde ziyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yerin salahiyetli mahkemesinden kendisine bir vesika verilmesini istiyebilir. Mahkeme lüzumlu gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. Böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerini ibrazdan kaçınmış” sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Dava, ... olarak açılan, yangın nedeniyle tacir tarafından tutulması zorunlu ticari defterlerin zayii olduğuna ilişkin belge verilmesi istemine ilişkin olup zayii belgesi verilmesi davaları sonuçları itibariyle sadece davacı taraf yönünden değil, davada taraf olmayan kimseler bakımından da sonuç doğuran dava türlerindendir. Mahkemece bu tür davalarda yapılacak incelemeler, sadece davacı tarafın iddia ve delilleri ile sınırlandırılmamalı, zayii belgesi verilmesi istenilen belgelerin, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olup olmadığı, TTK"nın 68. maddesinde yazılı afet kavramına davacıya kusur izafe edilemeyecek olan ve irade dışında meydana gelen olayların girebileceği gözetilerek tacirin belgelerini muhafazada gerekli dikkat ve özeni gösterip göstermediği, tasdike tabi defterlerin tasdik edilip edilmediği, davacıya ait defterler hakkında soruşturma bulunup bulunmadığı ve iddia edilen olayın meydana geldiği yerin tacirin faaliyette bulunduğu yerlerden olup olmadığı hususlarının araştırılarak, ticaret sicil kayıtları getirtilmek suretiyle olayın şüpheden uzak bir şekilde meydana gelip gelmediğinin tespiti gerekir.
Somut olayda; davacı şirketin .... Ticaret Odasına 27.04.2006 tarihinde kaydolduğu, ticaret sicil numarasının 220988, sermayesinin 3.005.000-TL olup, .... Vergi Dairesi Başkanlığı, .... Vergi Dairesi Müdürlüğü"nün 5650608430 vergi kimlik numaralı mükellefi bulunduğu, şirket merkezinin “ ...............” adresinin bildirildiği, söz konusu adreste 15.01.2012 tarihinde yangın çıktığı ve alışveriş merkezinin idari binalarının bulunduğu 3.katın yanarak tamamen hasara uğradığı dosyada mevcut bilgi ve belgelerden anlaşılmakta olup anılan hususlarda bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık davacı şirketin merkezinin ..... olmasına rağmen şubesinin bulunduğu işyerinde ticari defterleri bulundurup bulundurmadığına ilişkindir.Tanık anlatımları, ticaret sicil gazetesi, vergi dairesi yazıları, ...... Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen 18.01.2012 tarihli yangın raporu, kargo kayıtları ve tüm dosya münderecatından davacı şirketin şube olarak faaliyet gösterdiği ve yangın sonucu tamamen hasara uğrayan idare binasının bulunduğu alışveriş merkezinin muhasebesininde şubede tutulduğu anlaşılmaktadır.
Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında bir kısım üyeler tarafından onama kararının yerinde olduğu görüşü dile getirilmiş ise de; bu görüş bozma ilamında açıklanan nedenlerle Kurul çoğunluğu tarafından benimsenmemiştir.
Ne var ki, bozma ilamında davacı şirketin şube olarak faaliyet gösterdiğine ilişkin yazıdan bahsedilmiş olup anılan yazı ..... Ticaret Sicil Memurluğunun 16.04.2013 tarihli yazısı olmakla “..... Vergi Dairesi Başkanlığı 12.04.2012” olarak yazılan ibarenin çıkarılarak yerine “..... Ticaret Sicil Memurluğu, 16.04.2013” ibaresi yazılarak düzeltilmek suretiyle belirtilen bu değişik gerekçe ile direnme kararının bozulması gerekmiştir.
O halde, direnme kararının yukarda açıklanan bu değişik gerekçelerle bozulması gerekir.  
S O N U Ç : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda belirtilen değişik gerekçe ve nedenlerle BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, 16.03.2016 gününde oyçokluğu ile karar verildi.