Danıştay 13. Daire 2021/4462 Esas 2022/82 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4462
Karar No:2022/82

TEMYİZ EDENLER : 1. (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...
2. (MÜDAHİLLER DAVALI YANINDA) : 1- ... Yapı Turizm Taahhüt ve Ticaret A.Ş.
2- ... Altyapı İnşaat A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
3- ... İnşaat Turizm Elektrik Taahhüt Ticaret ve Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
3. (DAVACILAR) : 1- ... Yol Yapı Sanayi ve Ticaret A.Ş.
2- ... Yol İnşaat A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Devlet Su İşleri 3. Bölge Müdürlüğü'nce 09/12/2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen "Bilecik-Pazaryeri Dereköy Barajı İkmali" ihalesine ilişkin olarak davacılar tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin 07/04/2021 tarih ve 2021/UY.I-750 sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce; dava konusu ihalede en avantajlı birinci teklif sahibi olarak ... İnşaat Turizm Elektrik Taahhüt Ticaret ve Sanayi A.Ş.'nin (...), ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise ... Yapı Turizm Taah. ve Tic. A.Ş.- ... Altyapı İnşaat A.Ş. iş ortaklığının (... - ... iş ortaklığı) belirlendiği, kesinleşen ihale kararına karşı, davacı şirket tarafından şikâyet yoluna başvurulduğu, anılan şikâyetin reddi üzerine yapılan itirazen şikâyet başvurusunun Kamu İhale Kurulu'nun 07/04/2021 tarih ve 2021/UY.I-750 sayılı kararıyla reddedilmesi üzerine davanın açıldığı, davacının (1). iddiası yönünden yapılan incelemede, idare tarafından ihale üzerinde bırakılan ... ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ... -... iş ortaklığı'ndan “beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon değerlendirmesi”'nin istenildiği, bu yazıya istinaden imza sirkülerinin sunulduğu, sunulan imza sirkülerine ilişkin bilgilerle yeterlik bilgileri tablosunda yer alan bilgilerin aynı olduğunun Mahkemelerince yapılan incelemede tespit edildiği, bahsi geçen şirketler adına teklifleri e-imza ile imzalayan kişilerin imza sirkülerinde temsile yetkili olarak gösterilen kişiler olduğu ve her iki şirket bakımından vekâleten teklif verme durumunun söz konusu olmadığı anlaşıldığından, bu kısmın doldurulmasına gerek bulunmadığı tespit edildiğinden davacının 1. iddiasının reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı; davacının (2). iddiası yönünden yapılan incelemede, ihale uhdesinde bırakılan şirket ve en avantajlı 2. teklif sahibi şirketlerce beyan edilen ve sunulan Ticaret Sicili Gazeteleri'nin tüzel kişiliğin ortaklık yapısına ve tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlilere ilişkin son durumu gösterdiği, şirket ortaklarının T.C. kimlik numarası bilgisine sunulan pay defterinin ilgili sayfasında yer verildiği, ortaklık yapısına ilişkin olarak söz konusu Ticaret Sicili Gazeteleri'nde yer alan bilgiler ile yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen ve tevsik edici belgeler kapsamında sunulan pay defterinin ilgili sayfasında yer verilen bilgilerin uyumlu olduğu, sonuç olarak, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgiler ile daha sonra beyan edilen bilgileri tevsik etmek amacıyla sunulan belgelerde yer alan bilgilerin uyumlu olduğu, söz konusu bilgilerin Ticaret Sicili Gazetesi'nden teyit edilebildiği durumlarda aslının sunulmasına gerek olmadığı anlaşıldığından, davacı şirketin bu iddiasını reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı; davacının (3). iddiası yönünden yapılan incelemede, ihaleye konu işin “Bilecik Pazaryeri Dereköy'de bir adet baraj ve yardımcı tesislerinin kalan imalatlarının yapılması işi” olduğu ve İdari Şartname’de benzer iş olarak kabul edilecek işlerin “Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliğinde yer alan AVIII Grubu işler” olarak belirlendiği, ...'nın teklifi kapsamında sunduğu Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen 18/03/2020 tarihli belgede işin adının “Şırnak Musatepe-Çetintepe barajları İnşaatı ... ” olduğu, uygulanan yapı tekniğinin “Silindirle sıkıştırılmış beton dolgu gövdeli baraj” olarak ifade edildiği, ... 'in teklifi kapsamında sunduğu iş denetleme belgesinde işin adının “Topçam Barajı ve HES İnşaatı”, uygulanan yapı tekniğinin “Kil çekirdekli kaya dolgu tipinde baraj ve HES inşaatı”, olarak ifade edildiği, iş ortaklığının özel ortağı olan ...'ün teklifi kapsamında sunduğu iş deneyim belgesinde işin adının “Bingöl Gözeler Sulaması” uygulanan yapı tekniğinin “250 ha borulu sulama iletim hattı yapımıdır. 21.435,00 m uzunluğunda muhtelif çaplarda CTP boru, 300,00 m uzunluğunda 1118 mm dış çapındaki çelik boru ve 1124,00 m uzunluğunda 250 mm çapında çelik boru döşenmiştir. 250 ha alan sulamaya açılmıştır. Belgeye konu işin esaslı unsuru: A IX Grubu İşler” olarak ifade edildiği, bu durumda isteklilerin mesleki ve teknik yeterlik için sunduğu belgelerin konu ve tutar bakımından ihale dokümanıyla uyumlu olduğu anlaşıldığından, davacının bu iddiasının reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı; davacının (4) iddiası yönünden yapılan incelemede; mevzuat ve ihale dokümanı düzenlemelerinin incelenmesinden, isteklilerin ihaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri kapsamında ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin sunacakları bilanço ve eşdeğer belgelerde cari oranın en az 0.75 olması, öz kaynak oranının en az 0.15 olması, kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının ise 0,50’den küçük olması gerektiği, isteklilerin toplam cirosunun teklif ettikleri bedelin % 25'inden, yapım işleri cirolarının ise teklif ettikleri bedelin % 15'inden az olmaması gerektiğinin anlaşıldığı, en avantajlı teklif sahibi şirket tarafından beyan edilen yıllara ait bilanço ve gelir tablolarına ilişkin olarak Kurumca yapılan sorgulama neticesinde ulaşılan bilgilerin yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgiler ile uyumlu olduğu, bu çerçevede, anılan istekliye ait cari oran, öz kaynak oranı ve kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının ihale dokümanında belirtilen oranları karşıladığı, diğer yandan, söz konusu isteklinin teklif fiyatı (28.672.240,00 TL) dikkate alındığında, 2019 yılı ciro tutarının güncellenme yapılmamış halinin dahi teklif edilen bedelin %25’inden fazla olduğu, en avantajlı ikinci teklif sahibinin ise yine aynı şekilde ihale dokümanında belirtilen oranları karşıladığı, davacı şirketin somut olarak hangi durumları karşılamadığı yönünde bir iddiası da olmadığı görüldüğünden, davacı şirketin bu iddiasının reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı; davacının (5/ a- f) başlıklılarında yer alan iddiaları yönünden yapılan incelemede, ihalede, aşırı düşük teklif sorgulamasına esas olan sınır değerin idarece 29.152.087,95-TL olarak hesaplandığı, teklifinin söz konusu sınır değerin altında olduğu belirlenen 9 istekliye 12/01/2021 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, isteklilerden açıklanması istenilen 5 adet iş kaleminin her birine ilişkin olarak “açıklama istenilen” ve “açıklama istenilmeyen” analiz girdilerinin isimleri ile söz konusu girdilerin ölçü birimi ve miktarlarının belirtildiği analiz formatlarının verildiği, en avantajlı 1.ve 2. teklif sahiplerinin bu formata uygun olarak açıklama sundukları, aykırı bir durumun olmadığı, istekliler tarafından analiz girdilerine ilişkin olarak kullanılan birim fiyatların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanmış 2020 yılı rayiçlerinin altında olmadığı ve söz konusu analizler incelendiğinde aritmetik hata bulunmadığı, farklı iş kalemlerinde yer alan aynı analiz girdileri için aynı fiyatların öngörüldüğü ve açıklama istenilmeyen analiz girdileri için de bedel öngörüldüğü, isteklilerin makine analiz girdilerine ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanmış 2020 yılı rayiçlerinin kullanıldığı, söz konusu makine/ekipmana ilişkin olarak kendi malı olduğu hususunda bir açıklamada bulunulmadığı, ayrıca söz konusu şirketlerce yapılan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerdeki işçilik girdilerine ilişkin olarak öngörülen birim fiyatın 2020 yılında geçerli olan asgari ücretin saatlik tutarının (13,08) altında olmadığı, ayrıca söz konusu şirketler tarafından sunulan fiyat teklifleri ve satış tutarı tespit tutanaklarına ilişkin olarak bahsi geçen belgelerin karşılaştırılması neticesinde, anılan fiyat teklifleri üzerinde yer alan ibarede de belirtildiği üzere, fiyat tekliflerindeki birim fiyatın, satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığı ve fiyat teklifi alınan şirketlerin teklif verdikleri alanda faaliyette bulunduğu, idarece isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısı eki analiz formatları incelendiğinde, motorin (mazot) girdisinin biriminin “kg” olarak belirlendiği, söz konusu şirketlerin açıklamasını da litre/ kg dönüşümü yaparak akaryakıt fiyatlarından KDV oranının düşülmesi suretiyle tespit edildiği anlaşıldığından, davacının anılan iddialarının reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı; davacının (5/g) iddiası yönünden yapılan incelemede, idare tarafından açıklama istenilen iş kalemleri içerisinde nakliyeye ilişkin analiz girdilerinin bulunduğu ve nakliye girdilerine ilişkin mesafe bilgisine yer verildiği, ancak açıklamanın taşıma formülleri ile yapılması gerektiğine ilişkin bir belirleme yapılmadığı görülmekte ise de söz konusu;
Açıklama İstenilen İş Kalemleri Tablosu'nun ilgili kısmının şu şekilde olduğu,
POZ NO
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
BDB-08
Her Türlü Kaya Malzemesi İle Kaya ve Kaya Ufağı Dolgusu (K-Ku) Yapılması İşi İçin Kaya Malzemesinin Taşınması (Ocak Mesafesi 3.150,00 metre)
"Her Türlü Kaya Malzemesi İle Kaya ve Kaya Ufağı Dolgusu (K-Ku) Yapılması İşi İçin Kaya Malzemesinin Taşınması (Ocak Mesafesi 3.150,00 metre)" girdisinin tevsiki amacıyla her iki haklarında başvuru yapılan her iki istekli tarafından başka şirketlerden alınmış fiyat teklifinin sunulduğu, bunun için DSİ Genel Müdürlüğü'nün BDB/08 poz numarasının verildiği, bu poz numarasının verilmesi ile nakliye formülünün verilmiş olmasının kabul edilmesi gerektiği, dolayısıyla Kamu İhale Genel Tebliğ'inde yer alan açıklamalara göre idare tarafından poz numarası verilerek açıklanması istenen nakliye girdisinin poza ilişkin formül kullanılıp kullanılmadığı tespit edilerek çıkan sonuca göre karar verilmesi gerekirken, taşıma formülünün belirtilmediği ve bu sebeple tekliflerin usulüne uygun olduğu gerekçesiyle itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul Kararının bu kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu Kurul kararına karşı açılan davanın, davacı şirketin 1, 2, 3, 4, 5-a, 5-b, 5-c, 5-ç, 5-d, 5-e ve 5-f iddiaları yönünden reddine, davacının 5-g iddiası yönünden ise Kurul kararının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare ile davalı yanında müdahiller tarafından, idarece gönderilen analiz formatlarında nakliye girdilerine ilişkin olarak taşıma formülü kullanılmak suretiyle hesaplama yapılması gerektiği yönünde bir belirleme yapılmadığı gibi poz numarası verilmek suretiyle de herhangi bir taşıma formülüne yönlendirme yapılmadığı, sadece nakliyesi yapılacak kaya ve filtre kum malzemeleri için ocak mesafelerinin belirtildiği, bu itibarla isteklilerin Tebliği 45.1.13’üncü maddesinde sayılan bilgi ve belgeleri dayanak göstererek açıklama yapabilecekleri, “üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri”nin söz konusu maddede belirtilen açıklama yöntemlerinden biri olduğu, temyize konu İdare Mahkemesi kararının dava konusu Kurul kararının iptaline ilişkin kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı; davacılar tarafından, idarece yapılan nakliye girdisine ilişkin hesaplamalarda taşıma formülünün kullanıldığı, söz konusu formülün açıklama kapsamında isteklilere verilmesinin mevzuat hükümleri çerçevesinde zorunlu olduğu, poz numarası verilmesi halinde fiyat teklifi ile açıklama yapılamayacağı, İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmında yeniden inceleme yapılması yönündeki gerekçenin hukuka uygun olmadığı, fiyat teklifi ile açıklama yapıldığının sabit olması karşısında haklarında itirazen şikâyet başvurusu yapılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmesi gerektiği, kaldı ki anılan istekliler tarafından sunulan fiyat tekliflerinin de hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından, dava konusu Kurul kararının iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının gerekçesinin tam olarak yerinde olmadığı, bununla beraber dava konusu Kurul kararının hukuka aykırı olduğundan davalı idare ile yanında müdahillerin temyiz isteminin reddi gerektiği; davalı idare tarafından, dava konusu Kurul kararının hukuka uygun olduğu, İdare Mahkemesi kararının davanın reddine ilişkin kısmının onanması gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur. Davalı yanında müdahiller tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Davalı idare ile davalı yanında müdahillerin temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Devlet Su İşleri 3. Bölge Müdürlüğü tarafından açık ihale usulü ile “Bilecik-Pazaryeri Dereköy Barajı İkmali” ihalesi 09/12/2020 tarihinde gerçekleştirilmiş, teklifi sınır değerin altında kaldığı tespit edilen 9 istekliye 12/01/2021 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması istenilmiş, söz konusu yazıda isteklilere açıklanası istenen “BDB-03 Her Türlü Geçirimsiz Dolgu Malzemesi (l) İle Dolgu Yapılması” , “BDB-05 Her Türlü Filtre Çakıl (Fç) Malzemesi İle Dolgu Yapılması ve Filtre Çakıl (Fç) Malzemesinin Taşınması”, “BDB-06 Her Türlü Filtre Kum (Fk) Malzemesi İle Dolgu Yapılması ve Filtre Kum (Fk) Malzemesinin Taşınması”, “BDB-07 Her Türlü Kaya Malzemesi İle Kaya ve Kaya Ufağı Dolgusu (K-Ku) Yapılması” ve “BDB-08 Her Türlü Kaya Malzemesi İle Kaya ve Kaya Ufağı Dolgusu (K-Ku) Yapılması İşi İçin Kaya Malzemesinin Taşınması (Ocak Mesafesi 3.150,00 metre)” iş kalemlerinin her birine ilişkin olarak “açıklama istenilen” ve “açıklama istenilmeyen” analiz girdilerinin isimleri ile söz konusu girdilerin ölçü birimi ve miktarlarının belirtildiği analiz formatları verilmiştir.
Dava konusu ihalede aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülen ...'nın ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif sahibi olarak, ...-... iş ortaklığı'nın ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmesine karar verilmiş, bunun üzerine davacı tarafından 26/02/2021 tarihinde Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Davacı tarafından itirazen şikâyet başvurusunun 5/g başlığı altında incelenen iddiasında, "aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklama istenilen nakliye pozlarına ilişkin olarak idarece yaklaşık maliyetin hazırlanması aşamasında kullanılan formüllerin verilerek açıklama istenilmesi gerektiği, idarece poz numarası verilerek açıklama istenilmesi durumunda isteklilerce söz konusu poz numarasına ilişkin formülün kullanılmayarak açıklama yapılması durumunda yapılan açıklamanın analiz formatına uygun olmayacağı, aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklama istenilen “Her Türlü Kaya Malzemesi İle Kaya ve Kaya Ufağı Dolgusu (K-Ku) Yapılması İşi İçin Kaya Malzemesinin Taşınması (Ocak Mesafesi 3.150,00 metre)” iş kalemine ilişkin olarak nakliye formülü kullanılarak açıklama yapılması gerekirken fiyat teklifi ile açıklama yapılmasının kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu" ileri sürülmüş, bu ve diğer iddialarına ilişkin itirazen şikâyet başvurusunun reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38. maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu ihalenin ilan tarihinde yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,...
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir...
45.1.13.Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır...
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için (Ek ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
45.1.13.15. Sözleşme veya eklerinde, taş, kum, çakıl, gravye, balast, stabilize vb. yapı malzemelerinin idarenin belirlediği ocaklardan temininin öngörüldüğü haller dışında, bu Tebliğin 45.1.2 maddesi gereğince nakliye girdilerine ilişkin idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklilerin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin açıklamalarını kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile tevsik etmeleri gerekmektedir...
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklaması yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1- Temyize konu Mahkeme kararının, davacının 1., 2., 3., 4., ve (5/a- f) iddiaları yönünden davanın reddine ilişkin kısmında hukuka aykırılık görülmemiştir.
2- Dava konusu Kurul kararının, davacının 5/g başlığı altında incelenen iddiasının reddine ilişkin kısmının incelenmesi:
Dava dosyasının incelenmesinden, idare tarafından isteklilerden açıklanması istenen “Her Türlü Kaya Malzemesi İle Kaya ve Kaya Ufağı Dolgusu (K-Ku) Yapılması İşi İçin Kaya Malzemesinin Taşınması (Ocak Mesafesi 3.150,00 metre)” iş kalemine ilişkin herhangi bir nakliye formülünün isteklilere verilmediği gibi kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayınlanmış poz numarasının da verilmediği, her ne kadar temyize konu İdare Mahkemesi kararında DSİ Genel Müdürlüğü'nün BDB/08 poz numarasının verildiği ifadesine yer verilmişse de anılan "BDB/08"in poz numarası değil, iş kaleminin adı olduğu, ... tarafından anılan analiz girdisine yönelik 14/01/2021 tarihli,...- ... iş ortaklığı tarafından ise 15/01/2021 tarihli üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulduğu anlaşılmaktadır.
Aktarılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarını üçüncü kişilerden aldıkları fiyat teklifleri ile yapabilmelerinin mümkün olduğu, bu kapsamda, ihaleye katılıp teklifleri aşırı düşük bulunan isteklilerin açıklamalarının değerlendirilmesinde Kamu İhale Genel Tebliği'nin ilgili maddelerinin dikkate alınması gerekmekte olup, anılan Tebliğin 45.1.13. maddesi uyarınca, üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin, 4734 sayılı Kanun’un 38. maddesi uyarınca yapılacak açıklamada sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerden olduğu sonucuna varılmaktadır.
Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazılarında, açıklama istenecek iş kalemlerinde yer alan nakliye girdilerine ilişkin olarak formül belirtilmesinin idarenin takdirinde olduğu, idarece herhangi bir nakliye hesaplama formülü bilgisine yer verilmediği durumlarda, açıklamaların başka kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayınlanmış aynı poza ilişkin formüllerin (uygun olduğu ölçüde) kullanılması suretiyle yapılabileceği gibi, üçüncü kişilerden fiyat teklifi almak suretiyle de yapılabileceği açıktır.
Bu itibarla, idarece gönderilen analiz formatlarında nakliye girdilerine ilişkin olarak taşıma formülü kullanılmak suretiyle hesaplama yapılması gerektiği yönünde bir belirleme yapılmadığı gibi poz numarası verilmek suretiyle de herhangi bir taşıma formülüne yönlendirme yapılmadığı, sadece nakliyesi yapılacak kaya ve filtre kum malzemeleri için ocak mesafelerinin belirtildiği, isteklilerin açıklamalarını Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde sayılan bilgi ve belgeleri dayanak göstererek yapabilecekleri, “üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri”nin söz konusu maddede belirtilen açıklama yöntemlerinden biri olduğu hususları bir arada değerlendirildiğinde, davacının 5 (g) başlığı altında incelenen iddiasının reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından, bu kısım yönünden dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin reddine,
2. ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının davanın reddine ve davalı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesine ilişkin kısımlarının ONANMASINA,
3. Davalının ve davalı yanında müdahillerin temyiz isteminin kabulüne;
4. ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının 5/ g iddiası yönünden dava konusu Kurul kararının iptaline ve davacı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
5. Anılan kısım yönünden DAVANIN REDDİNE,
6. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... -TL ilk derece ve temyiz yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
7- Davalı idare tarafından yapılan ...-TL temyiz yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
8- Müdahillerden ... tarafından yapılan ...-TL, diğer müdahil ...- ... iş ortaklığı tarafından yapılan ... -TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı yanında müdahillere ayrı ayrı verilmesine,
9. Posta giderleri avansından varsa artan tutarlar ile istemleri hâlinde kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının davalı idareye, ...-TL (...+...) yürütmeyi durdurma harcı ile fazla yatırılan ...-TL harcın müdahillerden ...'ya, fazla yatırılan ...-TL harcın ise müdahillerden ...- ... iş ortaklığı'na iadesine,
10. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
11. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 17/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.