Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2019/738 Esas 2019/7330 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 12.11.2008 birleştirilen davada 29.03.2010 gününde verilen dilekçeler ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; asıl davanın reddine, birleştirilen davanın kabulüne dair verilen 24.06.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... İnşaat İth. İhr. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

_ K A R A R _

Dava ve birleştirilen dosyada dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Asıl davada ... vekili; müvekkilinin maliki olduğu 21 ada 20 parsel sayılı taşınmazın ana yola bağlantısının bulunmadığını belirterek davalılara ait taşınmazlardan geçit hakkı kurulmasını talep etmiştir. Yargılama sırasında dava konusu taşınmazı ... Akaryakıt A.Ş"ye devretmiştir.
Birleşen dosyada davacı ... Akaryakıt A.Ş. vekili, müvekkilinin maliki olduğu 21 ada 20 parsel sayılı taşınmazın ana yola bağlantısının olmadığını belirterek davalılara ait taşınmazlardan geçit hakkı kurulmasını talep etmiştir.
Mahkemece, asıl davanın reddine, birleştirilen davanın kabulü ile, 21 ada 20 parsel lehine 21 ada 19 parsel aleyhine 12.02.2014 havale tarihli bilirkişi raporunda (F) harfi ile gösterilen 306,24 m2 yüzölçümlü alandan 3 metre genişliğinde geçit hakkı tesisine, karar verilmiştir.
Hükmü, davalı ... İnş. Ltd. Şti. vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “Mutlak geçit ihtiyacı” veya “Geçit yoksunluğu”, ikincisine de “Nispi geçit ihtiyacı” ya da “Geçit yetersizliği” denilmektedir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir.
Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir. Bu güzergah üzerindeki taşınmazların maliklerine dava dilekçesi ile husumet yöneltilmemiş olması kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından 6100 sayılı HMK’nin 124. maddesi gereğince dürüstlük kuralına aykırı olmayan bu taraf değişikliği talebi kabul edilerek davacının bu kişilerin harçsız olarak davaya katılmalarını sağlamasına imkan verilmelidir.
Yukarıdaki ilkeler ışığında somut olaya gelince; aleyhine geçit hakkı kurulmasına karar verilen 21 ada 19 parsel sayılı taşınmazın güncel tapu kaydına göre davalı ... İnş. Ltd. Şti. dışında dava dışı 3. kişilerin de taşınmazın bağımsız bölümleri üzerinde malik oldukları ancak davada taraf olarak yer almadıkları anlaşılmıştır.
Bu durumda mahkemece yapılması gereken iş; 21 ada 19 parsel sayılı taşınmazın güncel tapu kayıt maliklerinin kimler olduğu tespit edilerek, sağ iseler kendilerinin, ölü iseler ibraz edilecek mirasçılık belgesine göre mirasçılarının davaya dahil edilmesi, taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerekirken, bu hususun gözardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ... İnşaat Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06.11.2019 tarihinde oy birliği ile karar verildi.