Danıştay 6. Daire 2019/21693 Esas 2022/364 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/21693
Karar No : 2022/364

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Enerji Üretim A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı - ANKARA
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kars İli, … İlçesi (dava dilekçesinde ve İdare Mahkemesi kararında sehven "… İlçesi" olarak yazılmıştır.), … Köyü, … Nehri üzerinde davacı şirket tarafından kurulan "Kale Regülatörü ve HES" projesinde 05/12/2017 tarihinde yapılan denetimde, aylara göre bırakılması taahhüt edilen can suyu miktarının eksik bırakıldığı, bu kapsamda anılan tesisin işletmeciliğini yapan davacı şirket tarafından dere yatağına bırakılması gereken can suyunun az bırakılması sebebiyle mevcut biyolojik çeşitlilik ve sulak alanların ekolojik dengesinin tahribatı gerçekleştiğinden ve biyolojik çeşitlilik ihlali oluştuğundan, dolayısıyla 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 9. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ihlal edildiğinden bahisle, aynı Kanun'un 20. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi uyarınca belirlenen 42.479,00-TL para cezasının, aynı Kanun'un 20. maddesinin ikinci fıkrası (davalı idarenin savunma dilekçesinde ve İdare Mahkemesi kararında sehven 2872 sayılı Kanun'un "20. maddesinin (y) bendi" şeklinde yazılmıştır.) uyarınca 3 kat uygulanmasına ve hesaplanan para cezası miktarının iki kat uygulanarak toplam 254,874,00-TL para cezası verilmesine ilişkin bila tarihli (İdare Mahkemesi kararında sehven "05/12/2017" tarihli olarak yazılmıştır.) ve 2018/1 karar defteri sıra numaralı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Kars İl Şube Müdürlüğü idari yaptırım kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Kars İli, … İlçesi, … Köyü, … Nehri üzerinde davacı şirket tarafından kurulan "Kale Regülatörü ve HES" projesinde, çevredeki canlı çeşitliliğinin korunması ve ekolojik dengenin bozulmaması için bırakılması taahhüt edilen 4.50 m3/s miktarındaki can suyunun bırakılmadığının, sadece 100 lt (0.100 m3/s) miktarındaki suyun balık geçidinden bırakıldığı; ancak çok az miktarda bırakılan suyun balık ölümlerine neden olduğunun tespit edildiği; can suyu olarak tabir edilen suyun, çevrede bulunan tüm canlı türlerinin (balık, hayvan, bitki. vb.) hayatlarını sürdürmesi için zorunlu olan bir su olduğu; can suyunun aksatılmadan bırakılacağına dair davacı tarafından idareye taahhüt verildiği; ancak yapılan denetimler sonucundaki tespit ve tutanaklardan da anlaşılacağı üzere verilen taahhüdün yerine getirilmediğinin anlaşılması üzerine, davacıya 2872 sayılı Kanun'un 20. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi ile aynı maddenin ikinci fıkrası uyarınca (İdare Mahkemesi kararında sehven 2872 sayılı Kanun'un "20. maddesinin (y) bendi" şeklinde yazılmıştır.) dava konusu 254.874,00-TL idari para cezasının verildiği; anılan para cezasının, dosya kapsamında yer alan tutanak, rapor, CD ve fotoğraflarla da somutlaştırıldığı; ceza miktarının hesaplanmasında 2872 sayılı Kanun'da belirlenen kriter ve ölçülere uyulduğunun anlaşıldığı, dolayısıyla 254.874,00-TL idari para cezası verilmesine yönelik dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarenin beyanları ve sunduğu belgeler idari para cezasının tesisi için yeterli görülmüş ise de, Mahkemece hatalı ve hukuka aykırı olarak karar verildiği, tespite konu fiil ile biyolojik çeşitliliğin ne şekilde tahrip edildiği konusunda açık bir belirleme yapılmadığı, uydu takip sistemi ile inceleme yapılması durumunda yeterli can suyunun bırakılmış olduğunun tespit edilebileceği, dava konusu işlemin belirlilik ilkesine aykırı biçimde tesis edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Çevredeki canlı çeşitliliğinin korunması ve ekolojik dengenin bozulmaması için taahhüt edilen miktardaki can suyunun bırakılmadığı, çok az miktarda bırakılan can suyunun balık ölümlerine neden olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddedilmesi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kars İli, … İlçesi (dava dilekçesinde ve İdare Mahkemesi kararında sehven "… İlçesi" olarak yazılmıştır.), … Köyü, … Nehri üzerinde davacı şirket tarafından kurulan "Kale Regülatörü ve HES" projesinde 05/12/2017 tarihinde yapılan denetimde, aylara göre bırakılması taahhüt edilen can suyu miktarının eksik bırakıldığı, bu kapsamda anılan tesisin işletmeciliğini yapan davacı şirket tarafından dere yatağına bırakılması gereken can suyunun az bırakılması sebebiyle mevcut biyolojik çeşitlilik ve sulak alanların ekolojik dengesinin tahribatı gerçekleştiğinden ve biyolojik çeşitlilik ihlali oluştuğu hususu 05/12/2017 tarihli tutanak ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında özel sektör tarafından inşa edilmekte olan HES'lerde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğü görevlilerince birlikte hazırlanan 05/12/2017 tarihli "izleme ve kontrol raporu"nda tespit edilmiştir.
Anılan tutanak ve rapor dayanak alınarak, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 9. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin ihlal edildiğinden bahisle, aynı Kanun'un 20. maddesinin (k) bendi uyarınca belirlenen 42.479,00-TL para cezasının, aynı Kanun'un 20. maddesinin ikinci fıkrası (İdare Mahkemesi kararında sehven 2872 sayılı Kanun'un "20. maddesinin (y) bendi" şeklinde yazılmıştır.) uyarınca 3 kat uygulanmasına ve hesaplanan para cezası miktarının iki kat olarak belirlenerek toplam 254,874,00-TL para cezası verilmesine ilişkin bila tarihli (İdare Mahkemesi kararında sehven "05/12/2017" tarihli olarak yazılmıştır.) ve … karar defteri sıra numaralı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü Kars İl Şube Müdürlüğü idari yaptırım kararı tesis edilmiştir.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun "Çevrenin korunması" başlıklı 9. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, "Çevrenin korunması amacıyla; a) Doğal çevreyi oluşturan biyolojik çeşitlilik ile bu çeşitliliği barındıran ekosistemin korunması esastır. Biyolojik çeşitliliği koruma ve kullanım esasları, yerel yönetimlerin, üniversitelerin, sivil toplum kuruluşlarının ve ilgili diğer kuruluşların görüşleri alınarak belirlenir." hükmüne; aynı Kanun'un "İdari nitelikteki cezalar" başlıklı 20. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde, aynı Kanun'un 9 uncu maddesinin (a) bendinde belirtilen hususlara aykırı olarak biyolojik çeşitliliği tahrip edenlere para cezası verileceği, aynı maddenin ikinci fıkrasında ise anılan maddenin (ı) bendinin (1), (2), (3) ve (4) numaralı alt bentleri ile (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verileceği düzenlemesine yer verilmiş olup; anılan Kanun'un "Fiillerin tekrarı" başlıklı 23. maddesinde ise, "Bu Kanunda belirtilen idarî para cezaları, bu cezaların verilmesini gerektiren fiillerin işlenmesinden itibaren üç yıl içinde birinci tekrarında bir kat, ikinci ve müteakip tekrarında iki kat artırılarak verilir." hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta; Kars İli, … İlçesi (dava dilekçesinde ve İdare Mahkemesi kararında sehven "… İlçesi" olarak yazılmıştır.), … Köyü, … Nehri üzerinde davacı şirket tarafından kurulan "Kale Regülatörü ve HES" projesinde 05/12/2017 tarihinde yapılan denetimde, aylara göre bırakılması taahhüt edilen can suyu miktarının eksik bırakıldığı, bu kapsamda anılan tesisin işletmeciliğini yapan davacı şirket tarafından dere yatağına bırakılması gereken can suyunun az bırakılması sebebiyle mevcut biyolojik çeşitlilik ve sulak alanların ekolojik dengesinin tahribatı gerçekleştiğinden ve biyolojik çeşitlilik ihlali oluştuğundan, dolayısıyla 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 9. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ihlal edildiğinden bahisle, aynı Kanun'un 20. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi uyarınca belirlenen 42.479,00-TL para cezasının, aynı Kanun'un 20. maddesinin ikinci fıkrası (İdare Mahkemesi kararında sehven 2872 sayılı Kanun'un "20. maddesinin (y) bendi" şeklinde yazılmıştır.) uyarınca 3 kat uygulanmasına karar verildiği anlaşılmakla birlikte; yukarıda belirtilen biçimde hesaplanan para cezası miktarına (42.479,00-TL x 3=127.437,00-TL) tekrar iki kat artırım yapılarak toplam 254.874,00-TL para cezası verilme gerekçesine ilişkin dava konusu işlemde ve savunma dilekçesinde herhangi bir açıklamaya yer verilmediği görülmekte olup; eksik incelemeye dayalı olarak davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyiz konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 18/01/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.