Danıştay 6. Daire 2021/10485 Esas 2022/433 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/10485
Karar No : 2022/433

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul İli, Üsküdar İlçesi, ...Mahallesi, ...pafta, ...ada, ...parsel sayılı boğaziçi öngörünüm bölgesi içerisinde yer alan taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nun 13/a maddesi uyarınca söz konusu yapının yıkımına ilişkin ...tarih ve ...sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 29/01/2014 tarih ve E:2013/4725, K:2014/1162 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 17/12/2019 tarih ve E:2019/7315, K:2019/14389 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporu ile dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, anılan yapıyla ilgili olarak tespit edilen uydu fotoğraflarının 2012 öncesinde bulunmadığı, 2012 yılı ve sonrasına ait uydu fotoğraflarına göre yapının yıkılarak yeniden yapıldığını gösteren bir fotoğraf ya da başkaca bir belgenin bulunulmamış olması nedeniyle geriye dönük olarak bir tespitin (2012 yılı öncesi) ortaya konulmasının mümkün olmadığı, anılan yapının tadilat ve güçlendirme ruhsatına istinaden yapıldığının bilirkişi incelemesiyle ortaya konulduğu ve yapının daha önce yıkılarak yerine yenisinin yapıldığının uydu fotoğrafları veya başkaca hukuki delilerle ortaya konulamadığından, 2981 sayılı Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca ruhsat gerektirmeyen söz konusu yapının 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 13/a maddesi uyarınca yıkımına ilişkin dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mevcut yapının yıkılarak yeniden yapıldığının idaremizce düzenlenen yapı tatil tutanakları ile tespit edildiği, Boğaziçi Kanununun geçici 4. maddesi dikkate alındığında dava konusu yıkım işleminin hukuka uygun olduğu, Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğunun düzenlenen bilirkişi raporu ile ortaya konulduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Üsküdar İlçesi, ...Mahallesi, ...pafta, ...ada, ...parsel sayılı mülkiyeti davacıya ait boğaziçi öngörünüm bölgesi içerisinde yer alan taşınmaza yönelik şikayet üzerine davalı idarece gerçekleştirilen denetimde, 1936 tarihli izinle yapılan mevcut yapının yıkılarak yerine 1. katı tamamlanmış betonarme yapı yapıldığının ...tarih ve ...sayılı 1 no'lu yapı tatil tutanağıyla tespitinden sonra bu kez mühür fekedilmek suretiyle bodrum (+) zemin (+) 1.normal kat (+) çatı katından ibaret yeni bir yapı yapıldığının ...tarih ve ...sayılı 2 no'lu yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine, İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeni tarafından, söz konusu yapının ...sayılı Boğaziçi Kanunu'nun 13/a maddesi uyarınca yıkımına ilişkin ...tarih ve ...sayılı kararın alınması üzerine bakılan dava açılmıştır.
Dava devam ederken davalı idare tarafından ...tarih ve ...sayılı tadilat ve güçlendirme ile set altı otopark ve havuz ilavesi uygulaması için yapı ruhsatının verildiği anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nun "Genel esaslar" başlıklı 3. maddesinde; "Boğaziçi Alanının korunması ve geliştirilmesinde ve imar mevzuatının uygulanmasında aşağıdaki hususlar esas alınır. a) Boğaziçi Alanında yeralan kültürel ve tarihi değerler ve doğal güzllikler muhafaza edilir ve doğal yapı korunur..." hükmüne,
Anılan Kanunun "Yeşil alanlar" başlıklı 5. maddesinde; "Boğaziçi Alanında orman sayılmayan kamu kurum ve kuruluşlarına veya özel mülkiyete ait koru, koruya katılacak alan, çayır, mesire yeri, bostan ve benzeri alanlar yeşil alan sayılır ve bitki varlıkları geliştirilerek muhafaza edilir. Bu alanlardaki ağaç varlıklarının yokedilmesi veya tahrip edilmesi yasaktır..." hükmüne,
Anılan Kanunun "Yapının denetimi" başlıklı 11. maddesinde; "Boğaziçi Alanındaki yapılar, kazı izni verildiği günden itibaren Boğaziçi İmar Müdürlüğünce inşaat ruhsatına ve eklerine ve bu Kanunla belirlenen esaslara göre denetlenir.
Boğaziçi İmar Müdürlüğü, denetleme sırasında inşaat ruhsatı ve eklerine ve bu Kanunla belirlenen imar mevzuatına aykırılıkları bir tutanakla tespit eder. Tutanak tanziminde mal sahibi veya müteahhit veya fenni mesulün bulunması esastır. Bunların bulunmamaları halinde inşaatta çalışan herhangi bir kişinin bulunması da yeterlidir. Terkedilmiş bir inşaatta tutanak, Boğaziçi İmar Müdürlüğünce görevlendirilecek asgari üç görevli tarafından tanzim edilir.
İnşaat ruhsatı ve eklerine ve imar mevzuatına aykırılığı tespit edilen yapılar için, tutanak tanzimi ile birlikte inşaat mühürlenir. Yapının mühürlendiğini belirten belge ve levhalar yapının muhtelif cephelerine asılır. Bu suretle durum mal sahibine veya müteahhide veya fenni mesule tebliğ edilmiş sayılır. ..." hükmüne,
Anılan Kanunun "Yıkım işleri" başlıklı 13. maddesinde; "Aşağıda belirtilen yapılar Boğaziçi İmar İdare Heyetinin kararı ve Boğaziçi İmar Müdürünün yazılı emri ile yıkılır veya yıktırılır.
a) İnşaat ruhsatı olmayan yapılar, ....
Bu Kanun hükümlerine göre yıkılması gereken yapılar tespit edildiğinde Boğaziçi İmar Müdürlüğünce derhal valiliğe bildirilir. Vali, Boğaziçi İmar İdare Heyetini en geç yedi gün içinde toplayarak konunun karara bağlanmasını sağlar ve kararı Boğaziçi İmar Müdürlüğüne gönderir.
Yıkım emri 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine bağlı kalınmaksızın güvenlik kuvvetleri veya belediye zabıta kuvvetleri tarafından mal sahibine veya müteahhide tebliğ edilir. Bu tebligat onbeş gün içinde tamamlanır. Tebligatın bu şekilde yapılması mümkün olmadığı takdirde, yıkım emri yapı mahallinde görülebilecek bir yere onbeş gün müddetle asılır ve bu işlem bir tutanakla belirlenir. Bu suretle durum mal sahibi veya müteahhide tebliğ edilmiş sayılır.
Tebligatın tamamlanmasından itibaren onbeş gün içinde yapı, mal sahibi veya müteahhit tarafından yıkılmadığında, yıkım işlemi Boğaziçi İmar Müdürlüğünce yerine getirilir ve yıkım masrafları %20 fazlası ile mal sahibi veya müteahitten tahsil edilir." hükmüne,
Anılan Kanunun Geçici 4. maddesinde ise, "Boğaziçi kıyı, sahil şeridi ve öngörünüm bölgelerinde 22/7/1983 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli imar uygulama planları ile konut kullanımına ayrılmış, ancak yapı yapılmamış olan yerlerde yeşil alan statüsü uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 46. maddesinde; "Bu Kanunla 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 6 ncı maddesine göre kurulan organlar kaldırılmıştır. Bu kuruluşların görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilen çerçeve dahilinde İstanbul Büyük Şehir ve ilgili İlçe Belediye Başkanlıklarınca yürütülür. Şöyle ki: 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 2 nci maddesinde belirlenen ve 22/7/1983 onay tarihli plana göre Boğaziçi alanında gösterilen "Boğaziçi Sahil Şeridi" ve "Öngörünüm" bölgelerindeki uygulamalar İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanlığınca, "gerigörünüm" ve "etkilenme" bölgelerindeki uygulamalar da ilgili İlçe Belediye Başkanlıklarınca yapılır. " hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; yukarıda bahsi geçen Dairemizin bozma kararlarının gerekçesinin, uyuşmazlığa konu inşai faaliyetin, eski mevcut binanın yıkılarak yerine yeni bir yapı yapılmasına mı yoksa mevcut binanın güçlendirilmesine mi ilişkin olduğu hususunun açıklığa kavuşturulmasına yönelik olduğu, temyize konu kararda ise, mahallinde yeniden yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen bilirkişi raporu hükme esas alınarak, anılan yapıyla ilgili olarak tespit edilen uydu fotoğraflarının 2012 öncesinde bulunmadığı, 2012 yılı ve sonrasına ait uydu fotoğraflarına göre yapının yıkılarak yeniden yapıldığını gösteren bir fotoğraf ya da başkaca bir belgenin bulunulmamış olması nedeniyle geriye dönük olarak bir tespitin (2012 yılı öncesi) ortaya konulmasının mümkün olmadığı, anılan yapının tadilat ve güçlendirme ruhsatına istinaden yapıldığı sonucuna ulaşılarak dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, Üsküdar Kaymakamlığı İlçe Özel İdare Müdürlüğünün ...tarih ve ...sayılı yazısından, uyuşmazlığa konu taşınmazdaki kargir evin 1936 mali yılında inşa ve ikmal edildiğine, 1937 yılında vergiye bağlandığına, zemin kat (+) 1. kattan oluştuğuna dair bina kaydının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Her ne kadar İdare Mahkemesince, yukarıda belirtilen gerekçe ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de; Dairemizin aynı yere ilişkin E:2020/470 sayılı dosyasında mevcut bilirkişi raporunda, dava konusu işlemlerin dayanağı ...tarih ve ...sayılı, ...tarih ve ...sayılı yapı tatil tutanaklarından da bahsedilerek, " ... İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının şehir haritaları arşivi incelendiğinde, parselde 2006 yılında yapı bulunmadığı, tamamının yeşil alan olduğu ... parsel içinde tadilat ruhsatının düzenlenemeyeceği ..." tespitlerine yer verildiği görülmüştür.
Bu durumda; 1936 yılında zemin (+) 1 kat kargir ev inşa edildiği, 2006 yılında uyuşmazlığa konu parselde yapı bulunmadığı ve tamamının yeşil alan olduğu, akabinde betonarme bodrum (+) zemin (+) 1.normal kat (+) çatı katından ibaret yeni bir yapı yapıldığının dava konusu yıkım işleminin dayanağı yapı tatil tutanakları ile de tespit edildiği, 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun geçici 4. madde gereği alanın yeşil alan statüsünün korunması gerekliliği dikkate alındığında, anılan yapıların yıkımına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, davanın reddi yönünde karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 19/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.