Danıştay 8. Daire 2019/8158 Esas 2022/93 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/8158
Karar No : 2022/93

DAVACI : ... Derneği
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde yayımlanan "2018 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları - Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine" başlıklı ve 04/04/2019 tarihli duyuruda yer alan "Not: 2018 yılı Devlet Hakları, 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14.maddesinde belirtilen Devlet Hakkı oranları dikkate alınarak hesaplanacaktır." ifadesinin iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
14/02/2019 tarihli 7164 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Devlet hakkı” başlıklı 14. maddesinde yapılan değişikliklerin 2018 yılı devlet hakkına uygulanmasının kanunların geriye yürümezliği ilkesine ve kazanılmış haklar ilkesine aykırı olduğu iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak, davacı derneğin dava açma ehliyeti bulunmadığı ve davacı tarafından dava konusu duyurunun 08/04/2019 tarihinde öğrenildiğinin beyan edildiği, davanın ise 60 (altmış) günlük dava açma süresinden sonra açıldığı, davanın süreaşımı nedeniyle reddi gerektiği ileri sürülmektedir.
Esasa yönelik ise, devlet hakkının vergiden bağımsız bir devlet alacağı olduğu ve devlet hakkı oranlarında kazanılmış haktan söz edilemeyeceği, 7164 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihte yürürlüğe girdiği, 2018 yılı Devlet Haklarına 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14.maddesinde belirtilen Devlet Hakkı oranlarının esas alınmasına ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde yayımlanan "2018 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları - Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine" başlıklı ve 04/04/2019 tarihli duyuruda yer alan "Not: 2018 yılı Devlet Hakları, 7164 sayılı Kanunla Değişik
3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14.maddesinde belirtilen Devlet Hakkı oranları dikkate alınarak hesaplanacaktır." ifadesinin iptali istemiyle açılmıştır.
12/06/2019 tarihinde yürürlüğe giren 7176 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen Geçici 43. maddede; “14/2/2019 tarihli ve 7164 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla Devlet hakkı oranlarına ilişkin olarak bu Kanunda yapılan değişiklikler 2018 yılı Devlet hakkı beyan, tahakkuk ve tahsilatlarında uygulanmaz.” hükmü yer almıştır.
12/06/2019 tarihinde yürürlüğe giren 7176 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen Geçici 43. madde uyarınca 04/04/2019 tarihli duyurudan kaynaklanan uyuşmazlığın ortadan kalktığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde 2018 yılı Devlet haklarına ilişkin olarak yayımlanan "2018 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları - Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine" başlıklı ve 04/04/2019 tarihli duyuruda yer alan "Not: 2018 yılı Devlet Hakları, 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14. maddesinde belirtilen Devlet Hakkı oranları dikkate alınarak hesaplanacaktır." ifadesinin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin, davacı derneğin dava açme ehliyeti bulunmadığına ilişkin itirazı yönünden; davacı Derneğin Tüzüğünde amaçı ve faaliyet konuları arasında dava açabileceğine veya hukuki yollara başvurabileceğine ilişkin bir ifadenin yer almaması nedeniyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerektiğine ilişkin Başkan ...'ün ve Üye ...'ın azlık oyuna karşılık üyelerinin hak ve menfaatlerinin korunması açısından davacı Derneğin dava açma ehliyeti bulunduğuna oyçokluğu ile karar verilmiştir.
Davalı idarenin davanın süresinde açılmadığına ilişkin itirazı yönünden, davacı tarafından Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde 04/04/2019 tarihinde yayımlanan dava konusu duyurunun iptali istemiyle 03/05/2019 tarihinde Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü kayıtlarına giren dilekçe ile açılan davada Dairemizin 17/05/2019 tarih ve E:2019/4437, K:2019/4792 sayılı kararı ile dava dilekçesinin reddine karar verildiği, dava dilekçesinin reddine ilişkin kararın davacı tarafa 21/09/2019 tarihinde tebliğ edilmesi üzerine davacı tarafından süresi içerisinde (30/09/2019 tarihinde) verilen yenileme dilekçesi ile iş bu davanın açıldığı anlaşıldığından, davalı idarenin süreaşımı itirazı yerinde görülmeyerek işin esası incelendi.

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
3213 sayılı Maden Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde; devlet hakkı; maden istihracı ile sağlanacak gelirden Devlet payına düşen ve ödeme yükümlülüğü ruhsat sahibine ait olan kısım olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanun'un 7174 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce yürürlükte olan "Devlet hakkı ve il özel idare payı" başlıklı 14. maddesinde; "(Değişik birinci fıkra: 10/6/2010-5995/8 md.) Devlet hakkı, ocaktan çıkarılan madenin ocak başındaki fiyatından alınır.
(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/8 md.) (Değişik fıkra:04/02/2015-6592/10 md.) Üretilen madenin hammadde olarak kullanılması veya satılması hâlinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatıdır. Madenlerden alınan Devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Genel Müdürlükçe ilan edilir. Ocak başı satış bedeli, ilan edilen emsal fiyattan daha düşük olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/8 md.) Tüvenan madenin, herhangi bir zenginleştirme işlemine tabi tutulduktan veya bir prosesten geçirildikten sonra satış fiyatının oluştuğu durumlarda, ocak başı satış fiyatı, madenin ocakta üretiminden ilk satışının yapıldığı aşamaya kadar oluşan nakliye, zenginleştirme ve varsa farklı prosese ait kullanılan tesis ve ekipmanın amortismanı dahil giderler çıkarılarak oluşan fiyattır.
(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/8 md. Değişik: 4/2/2015 – 6592/10 md.) Devlet hakkı;
a) I. Grup (a) bendi madenlerin valilik veya il özel idaresince belirlenen ve ilan edilen
boyutlandırılmış ve/veya yıkanmış piyasa satış fiyatı üzerinden %4 oranında,
b) I. Grup (b) bendi madenlerden %4 oranında,
c) II. Grup (a) ve (c) bendi madenlerden %4 (Kaba inşaat, baraj, gölet, liman gibi yapılarda kullanılan tüvenan hammadde dışında bu maddedeki Devlet hakkı boyutlandırılmış fiyat üzerinden alınır.) oranında,
ç) II. Grup (b) bendi madenlerde doğal taşın özelliklerine ve bulunduğu bölgeye göre ocakta oluşan piyasa satış fiyatı üzerinden %4 oranında,
d) III. Grup kaynak tuzlarından %1 oranında, bu grubun diğer madenlerinden %5 oranında,
e) IV. Grup madenlerden; altın, gümüş, platin, bakır, kurşun, çinko, krom, alüminyum ve uranyum oksit madenlerinden ekli (3) sayılı tabloda belirtilen oranlarda, uranyum oksit dışındaki radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddelerden %8 oranında, diğerlerinden ise %2 oranında,
f) V. Grup madenlerden %4 oranında,
alınır. ..." hükmü yer almakta iken; 7174 sayılı Maden Kanunu İle Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 14. maddesi ile 3213 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin başlığı “Devlet hakkı” şeklinde, dördüncü fıkrasının (ç) bendinde yer alan “%4” ibaresi “%4,5” şeklinde, (e) bendinde yer alan “%2” ibaresi “%3” şeklinde değiştirilmiştir.
12/06/2019 tarihinde yürürlüğe giren 7176 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen Geçici 43. maddede ise; “14/2/2019 tarihli ve 7164 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla Devlet hakkı oranlarına ilişkin olarak bu Kanunda yapılan değişiklikler 2018 yılı Devlet hakkı beyan, tahakkuk ve tahsilatlarında uygulanmaz.” hükmü yer almıştır.

Hukuki Değerlendirme:
Dava konusu "2018 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları - Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine" başlıklı ve 04/04/2019 tarihli duyuru ile, ilgili mevzuat uyarınca 2019 yılı içerisinde ödenmesi gereken 2018 yılı devlet haklarının 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14. maddesinde belirtilen devlet hakkı oranları dikkate alınarak hesaplanacağı duyurulmuştur.
12/06/2019 tarihinde yürürlüğe giren 7176 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen Geçici 43. madde uyarınca 04/04/2019 tarihli duyurudan kaynaklanan uyuşmazlığın ortadan kalktığı anlaşıldığından, 04/04/2019 tarihli duyurunun iptali istemiyle açılan ve konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. KONUSU KALMAYAN DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
19/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.