Danıştay 8. Daire 2016/11812 Esas 2022/65 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/11812
Karar No : 2022/65

DAVACI : … Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVALI YANINDA
MÜDAHİLLER : 1- … Odası
VEKİLİ : Av. …
2- … Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
1-03/06/2016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerle İlgili Yönetmeliğin; “Yeterlik belgesi başvurusunda sunulacak belgeler” başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesi ile;
2- “YTK’da maden mühendisinin görevleri ile imzalamakla yetkili olduğu belgeler” başlıklı 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi ve “YTK’da jeofizik mühendisinin görevleri ile imzalamakla yetkili olduğu belgeler” başlıklı 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendindeki "ve sondaj" ibaresinin iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesi yönünden; üye sicil belgesi ile oda kimlik belgesinin içerikleri farklı iki ayrı belge olduğu, ancak iptali istenilen düzenleyici işlem ile bunların aynı nitelikte kabul edildiği, oda sicil belgesinin mühendislerin odaya üyeliklerinin devam ettiğine dair yılda bir kez alınan belge olduğu halde, oda kimlik belgesinin odaya ilk üye olunduğu tarihte verildiği ve oda kimlik belgesi ibraz eden mühendislerin oda üyeliğinin devam edip etmediği konusunda tereddütler oluşacağı iddia edilmektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi ve 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendindeki "ve sondaj" ifadesi yönünden ise; iptali istenilen düzenleyici işlemlerin konusunu sondaj faaliyetlerinin oluşturduğu ve sondaj faaliyetlerinin jeoloji mühendislerinin görev alanına girdiği ve Yönetmeliğin “YTK’da jeoloji mühendisinin görevleri ile imzalamakla yetkili olduğu belgeler” başlıklı 13. maddesi ile çeliştiği, tüm dünya ülkelerinde madencilik alanındaki sondajların tek sorumlu meslek disiplininin jeoloji mühendisleri olduğunun tartışmasız bir gerçek olarak kabul edildiği belirtilerek düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
İptali istenilen düzenlemelerden 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesi yönünden; uygulamada oda kimlik belgelerinin geçerlilik süresine dikkat edilmek suretiyle geçerli olan kimlik belgelerinin değerlendirmeye alındığı, 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi ve 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendindeki "ve sondaj" ifadesi yönünden ise; Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği ile düzenlenen mühendislik disiplinlerinin görev alanları ile YTK ile ilgili yönetmelik ile düzenlenen mühendislik disiplinlerinin görev alanlarının birebir aynı olduğu, iptali istenilen maddelerin hali hazırdaki düzenlemelere uygun olarak düzenlendiği belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DAVALI YANINDA MÜDAHİLLERİN BEYANLARI :
… ODASININ BEYANI: Dünyada ve ülkemizde sondaj çalışmalarının tek bir mühendislik dalına tanımlanmadığı, jeofizik, maden ve jeoloji mühendislerinin sondaj faaliyetlerini yürüteceği, jeoloji mühendisleri ile jeofizik mühendislerinin "sondaj tekniği" dersini aynı kredide aldıkları için bu konudaki yetkinliklerinin aynı olduğu, davacının iddialarının mühendislik öğretisine de aykırı olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

… ODASININ BEYANI: Sondaj faaliyetlerinin amaçları açısından çok disiplinli bir faaliyet olduğu, tek bir meslek disiplinine bırakılamayacağı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından, 03.062016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerle ilgili Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesinin, 12. maddesinin 1. fıkrası (g) bendinin ve 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendindeki "ve sondaj" ifadesinin iptali istemiyle açılmıştır.
04/2/2015 tarih 6592 sayılı Yasanın 2 maddesi İle Maden mevzuatında "yetkilendirilmiş tüzel kişilik" kavramı getirilerek 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 3. maddesinde; dava konusu düzenleme tarihindeki haliyle, "Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler: (Ek: 4/2/2015-6592/2 md.) Genel Müdürlükçe yetkilendirilen, bu Kanun kapsamında Genel Müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamaya yetkili, şirket hisselerinin yarısından fazlasının sahibinin mühendis olduğu ya da bünyesinde nitelik ve nicelikleri yönetmelikle belirlenen mühendisler çalıştıran maden arama ruhsat sahibi veya işletmesi olan tüzel kişiler." şeklinde tanımlanmış; 10. maddesinin onbirinci fıkrasında, “(Ek fıkra: 4/2/2015-6592/6 md.) “Bu Kanun kapsamında tanımlanan işlemleri yapmak üzere kurulan yetkilendirilmiş tüzel kişiler veya maden arama ya da işletmecileri, Genel Müdürlükten yetki belgesi almakla yükümlüdür. Yetkilendirilmiş tüzel kişiler ile maden arama ya da işletmecilerine yetki belgesinin verilmesi, denetimi, uyarılması, yetki belgelerinin askıya alınması ve belgenin iptal edilmesi ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmü; 17. maddesinin dördüncü fıkrasında, "Arama dönemleri ile ilgili proje, arama faaliyet raporları ve diğer belgeler yetkilendirilmiş tüzel kişilerce hazırlanır."; 24. maddesinin birinci fıkrasında; "(Değişik birinci fıkra:4/2/2015-6592/13 md) “I. Grup (b) bendi ve II. Grup (a) ve (c) bendi madenler için ihale bedelinin yatırılmasından itibaren iki ay içinde, diğer maden grupları için arama ruhsat süresi sonuna kadar, yetkilendirilmiş tüzel kişilerce maden mühendisinin sorumluluğunda hazırlanmış işletme projesi ruhsat sahibi tarafından Genel Müdürlüğe verilir. Proje ile birlikte projenin uygulanabilmesi için gerekli olan mali yeterliliğine ilişkin belgeler ve genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere ilgili muhasebe birimi hesabına işletme ruhsat taban bedelinin yatırıldığına dair belgenin Genel Müdürlüğe verilmesi zorunludur. Aksi hâlde talep reddedilir. ; 29. maddesinin üçüncü fıkrasında, "Yetkilendirilmiş tüzel kişiler tarafından hazırlanan rapor, proje ve tüm teknik belgeler ruhsat sahibi tarafından Genel Müdürlüğe verilir."; Geçici 30. maddesinin birinci fıkrasında, "(Ek: 4/2/2015-6592/24 md.) Bu Kanunla getirilen yetkilendirilmiş tüzel kişilere ilişkin uygulamalar, Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra yürürlüğe girer. Bu süre içinde bu Kanuna göre verilmesi gereken faaliyet raporları, projeler ve her türlü teknik belgeler ile ilgili olarak 3213 sayılı Kanunun bu Kanundan önceki hükümleri uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Tüzel kişiler veya maden arama ya da işletmecilerinin 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında Genel Müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamak için, Genel Müdürlükçe tüzel kişilere yeterlik belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla Maden Kanunu’nun 10. maddesine dayanılarak “Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler İle İlgili Yönetmelik” hazırlanmış ve 03/06/2016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerle ilgili Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrası "s" bendinde, "Oda sicil belgesi: Mühendislerin bağlı oldukları odaya üyeliklerinin devam ettiğine dair yılda bir kez alınan belge" şeklinde tanımlanmış; 6. maddesinin 1. fıkrasının ç) bendinde, "Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesi kapsamında istihdam edilen personelin diploma örnekleri, çalıştığı yerlerle ilgili bilgi/belgeler, en fazla bir yıl öncesine ait olmak üzere noter tasdikli imza beyannamesi, bağlı bulunduğu meslek odasına ait üye sicil belgesi veya oda kimlik belgesi sureti, tebligata esas adres beyanı", Yeterlik belgesi başvurusunda sunulacak belgeler arasında sayılmış, hükümdeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesinin iptali istenilmiştir.
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Üye Kayıt ve Kayıt Yenileme Yönetmeliğinin "Kimlik belgesi" başlıklı 7. Maddesinde, "(1) Oda`ya üyelik kaydı yapılanlara ait bilgiler Oda Bilgi Sistemine işlendikten sonra, "Jeoloji Mühendisi" veya "Jeoloji Yüksek Mühendisi" meslek unvanlarını belirtir fotoğraflı ve Oda soğuk damgalı "Oda Kimlik Belgesi" verilir......
(3) Oda Kimlik Belgesi her beş yılda bir yenilenir. Yenilenmemiş Oda Kimlik Belgeleri geçersizdir." hükmü getirilmiştir.
Yukarıdaki hükümlere göre her yıl yenilenen "oda sicil belgesi" ile meslek odasına göre 4 yada 5 yılda bir yenilenen "oda kimlik belgesinin" aynı içerikte kabul edilme imkanı olmadığından; sicil belgesi yerine oda kimlik belgesinin yeterli olmasını öngören dava konusu ifadede üst normlara uygunluk görülmemiştir
12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi ve 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendindeki "ve sondaj" ifadesine gelince;
3213 sayılı Maden Kanunu'nun 2. maddesinde, "madenlerin, yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik ve ticari değeri olan petrol, doğalgaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü madde madenlerin, yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik ve ticari değeri olan petrol, doğalgaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü madde olduğu" belirtilmiş; 21.9.2017 gün ve 30187 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılan Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği'nin dava konusu düzenlemenin yapıldığı tarihteki haliyle 105, 106. ve 107. maddelerinde madencilik hizmetinin niteliğine göre sondaj uygulamalarının maden, jeoloji yada jeofizik mühendislerince yapılacağı; Maden Yönetmeliği'nin 129. maddesinde ise; "maden, jeoloji, jeofizik ve ihtiyaç halinde harita ve kadastro ile diğer mühendislerin, görev aldıkları sürelerde daimi nezaretçinin önerileri doğrultusunda, işletmedeki faaliyetlerin projesine uygun olarak yürütülmesini sağlamak üzere teknik eleman olarak görevlendirileceği" belirtilerek; maden arama ve işletme faaliyetleri aşamasında jeoloji, jeofizik ve maden mühendislerinin faaliyetlerinin iç içe geçmiş olduğu; bu üç mühendislik grubundan herhangi biri ya da birden fazlasının gerekli raporları, çalışmanın niteliğine göre hazırlayabileceği ortaya konulmuştur. Zaten Maden Kanunu'nda da ilgili veya yetkili mühendisler denilerek çalışmanın niteliğine göre mühendislik alanları arasında kesin bir ayırıma gidilmemiştir.
Öte yandan; Jeofizik Mühendisleri Odası Serbest Müşavirlik Mühendislik Hizmetleri, Büro Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliğinde; jeofizik mühendislerinin hizmet alanları içinde sondaj, jeoteknik etüt, deney ve analiz ile jeoteknik hizmetler kapsamında sondaj, numune alımı, kaya ve zemin mekaniği laboratuvar deneylerinin gerçekleştirilmesi, arama faaliyet raporlarının hazırlanması hizmetlerine yer verilmesi üzerine Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından açılan davada; Danıştay 8.Dairesinin 29/01/2015 gün ve E:2010/2262, K:2015/240 sayılı kararıyla; söz konusu faaliyetlerin sadece bir mühendislik alanınca yapılamayacağı, konusuna göre ilgili (Jeofizik, maden, jeoloji) mühendislerce yapılacağı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin olarak verdiği kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 09/04/2018 gün ve E:2015/3210, K:2018/1603 sayılı kararıyla onandığı; ayrıca Maden Mühendisleri Odası Serbest Maden Mühendisliği Hizmetleri Uygulama Tescil Denetim ve Bilgilendirme Yönetmeliği'nde maden mühendislerinin hizmet alanları içinde sondaj kuyusu inşa ve tatbik projesi hazırlama ve zemin etüdü raporu hazırlama çalışmasına da yer verilmesi üzerine açılan davada; Başsavcılığın istem yazısı ile E:2013/8520 sayılı dosyada; söz konusu mühendislik hizmetlerinin, aldıkları eğitim bağlamında jeoloji, jeofizik ve maden mühendisliği mesleki faaliyeti alanına girip girmediğinin sorulması üzerine 27/04/2017 gününde Danıştay kayıtlarına giren YÖK yazısında söz konusu hizmetlerin, maden, jeoloji, jeofizik ve inşaat mühendisliğinin mesleki faaliyet alanına girmesinin uygun olduğunun belirtildiği görülmüştür.
Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerle ilgili Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının iptali istenilen (g) bendinde, "Arama maksatlı sondaj kuyusu inşa ve tatbik projesi, ayrıca kuyu, galeri gibi fiziki müdahale gerektiren faaliyetlere ilişkin inşa ve tatbik projeleri hazırlanması" YTK'da maden mühendisinin; 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendindeki "Madenlerin rezervlerinin belirlenmesi
ve işletilmesi sırasındaki jeofizik sondaj ile ilgili değerlendirme ve raporlarının hazırlanması" jeofizik mühendisinin görevleri arasında sayılmış ki; bu düzenlemelerde yukarıda bahsi geçen hükümlere aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerle ilgili Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesinin iptaline; diğer kısımlar yönünden ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 19/01/2022 tarihinde, davacı vekili Av. … ve davalı idare vekili Av. … ve davalı yanında müdahil TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası vekili Av. …'nu geldiği, davalı yanında müdahil TMMOB Maden Mühendisleri Odası vekili Av. …'nın gelmediği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Anayasanın "Yönetmelikler" başlıklı 124. maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabileceği, "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları" başlıklı 135. maddesinde de; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleri olduğu, hükmüne yer verilmiştir.
04/02/2015 tarih ve 6592 sayılı Maden Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu'nda yapılan değişikliklerle, yetkilendirilmiş tüzel kişilik (YTK) kavramı hukuk düzenine kazandırılmış olup, buna göre; Genel Müdürlükçe yetkilendirilen, bu Kanun kapsamında Genel Müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamaya yetkili, şirket hisselerinin yarısından fazlasının sahibinin mühendis olduğu ya da bünyesinde nitelik ve nicelikleri yönetmelikle belirlenen mühendisler çalıştıran maden arama ruhsat sahibi veya işletmesi olan tüzel kişiler, yetkilendirilmiş tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun 10. maddesinde yer alan “Bu Kanun kapsamında tanımlanan işlemleri yapmak üzere kurulan yetkilendirilmiş tüzel kişiler veya maden arama ya da işletmecileri, Genel Müdürlükten yetki belgesi almakla yükümlüdür. Yetkilendirilmiş tüzel kişiler ile maden arama ya da işletmecilerine yetki belgesinin verilmesi, denetimi, uyarılması, yetki belgelerinin askıya alınması ve belgenin iptal edilmesi ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmü ve Ek 10. maddede yer alan "Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelikler
Bakanlık tarafından yürürlüğe konulur" hükmü uyarınca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nca hazırlanan Yönetmelik 03/06/2016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usule yönelik itirazları kabul edilmeyerek işin esası incelendi.

ESAS YÖNÜNDEN:
Dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesinin iptal isteminin incelenmesi:
3213 sayılı Maden Kanunu'nun 3. maddesinde, Oda Sicil Belgesinin Mühendislerin odaya üyeliklerinin devam ettiğine dair yılda bir kez alınan belgeyi ifade edeceği, yine dava konusu Yönetmeliğin 4. maddesinde, Oda sicil belgesinin mühendislerin bağlı oldukları odaya üyeliklerinin devam ettiğine dair yılda bir kez alınan belgeyi ifade edeceği düzenlenmiştir.
Anılan Yönetmeliğin "Yeterlik belgesi başvurularında aranacak personel şartları" başlıklı 5. maddesinde, "(1) Yeterlik belgesi almak isteyen tüzel kişinin aşağıdaki şartları sağlaması ve en az beş personeli istihdam etmesi zorunludur:
a) Kamu veya özel sektörde mesleği ile ilgili en az beş yıl çalışmış bir maden ve bir jeoloji mühendisini sürekli olarak istihdam etmesi,
b) Maden ve jeoloji mühendisi dışında harita ve kadastro, hidrojeoloji, çevre, jeofizik, cevher hazırlama, metalürji, ziraat, orman, elektrik ve makine mühendislerinden en az bir personeli sürekli olarak istihdam etmesi... düzenlemesine; "Yeterlik belgesi başvurusunda sunulacak belgeler" başlıklı 6. maddesinde, "(1) Yeterlik belgesi almak isteyen tüzel kişi, unvanını, açık adresini, telefon numarası ve Kayıtlı Elektronik Posta Adresi (KEP)’ni belirterek aşağıdaki belgelerin asıllarını veya ilgili resmi kurumlarca ya da Genel Müdürlükçe onaylanmış örneklerini başvuru dilekçesine ekleyerek Genel Müdürlüğe başvurur:
…
ç) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesi kapsamında istihdam edilen personelin diploma örnekleri, çalıştığı yerlerle ilgili bilgi/belgeler, en fazla bir yıl öncesine ait olmak üzere noter tasdikli imza beyannamesi, bağlı bulunduğu meslek odasına ait üye sicil belgesi veya oda kimlik belgesi sureti, tebligata esas adres beyanı,..." düzenlemesine yer verilmiştir.
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununa dayanılarak hazırlanan 02/12/2002 tarih ve 24954 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ana Yönetmeliği'nin 1. maddesinin 1. fıkrasında, "Bu Ana Yönetmelik; kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) ve bağlı Odalarının işlev, işleyiş ve amaçlarını, üyelerinin, organlarının görev ve yetkilerini kapsar." düzenlemesine; "Üyelik ile İlgili Temel Hükümler" başlıklı 109. maddesinde, "Üyelik için aşağıdaki hükümler geçerlidir:
a) Türkiye'deki mühendis, mimar ve şehir plancıları, mesleklerinin uygulanmasını gerektiren işlerle uğraşabilmek ve mesleki öğretim yaptırabilmek için, meslek disiplininin ilgili olduğu Odaya kaydolmak ve kimlik belgelerini her yıl onaylatarak, üyeliklerini korumak zorundadırlar..." düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacı tarafından, Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesi yönünden; üye sicil belgesi ile oda kimlik belgesinin içerikleri farklı iki ayrı belge olduğu, ancak iptali istenilen düzenleyici işlem ile bunların aynı nitelikte kabul edildiği, oda sicil belgesinin mühendislerin odaya üyeliklerinin devam ettiğine dair yılda bir kez alınan belge olduğu halde, oda kimlik belgesinin odaya ilk üye olunduğu tarihte verildiği ve oda kimlik belgesi ibraz eden mühendislerin ibraz edildiği tarih itibariyle oda üyeliğinin devam edip etmediğini, odadan ihraç veya belirli süre meslekten men cezası alıp almadığını göstermeyen belge aranmasının hukuka aykırı olduğu iddia edilmektedir.
Yönetmeliğin 5 inci maddesi kapsamında istihdam edilen personelin sürekli olarak istihdam edilen maden ve jeoloji mühendisi dışında harita ve kadastro, hidrojeoloji, çevre, jeofizik, cevher hazırlama, metalürji, ziraat, orman, elektrik ve makine mühendisleri olabileceği dikkate alındığında, bahsedilen mühendis odalarının mevzuatlarında oda kimlik belgesinin neyi ifade ettiği hususunun ortaya konulması gerekmektedir.
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Üye Kayıt ve Kayıt Yenileme Yönetmeliğinin "Kimlik belgesi" başlıklı 7. maddesinin 3. fıkrasında, "Oda Kimlik Belgesi her beş yılda bir yenilenir. Yenilenmemiş Oda Kimlik Belgeleri geçersizdir." düzenlemesine yer verilmiş; Maden Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 8. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, üyelik için Türkiye’de maden mühendisliği mesleğinin uygulanmasını gerektiren işlerle uğraşabilmek ve mesleki öğretim yaptırabilmek için, maden mühendisleri veya maden yüksek mühendislerinin Odaya üye olmak ve Oda kimlik belgelerini her yıl onaylatarak, üyeliklerini korumak zorunda olduğu, Jeofizik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 8. maddesinde kimlik belgelerinin her yıl onaylatılması gerektiği hükme bağlanmıştır.
Çevre Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 10. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde ise, Odaya kayıt olan üyelerin üye kimlik kartını, kimlikte yer alan bilgilerden en az birinin değişmesi sonrasında bir (1) ay içerisinde değişikliğin belgesi ile yazılı olarak bağlı bulundukları Oda birimine bildirmek, bilgilerin değişmemesi durumunda ise beş (5) yılda bir, yeni üye kimlik kartı almak zorunda olduğu, Makina Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 9. maddesinde de, üyelerin oda üye kimlik kartının beş (5) yılda değiştirmekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
Her ne kadar, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Üye Kayıt ve Kayıt Yenileme Yönetmeliğinde oda kimlik belgesi her beş yılda bir yenileneceği belirtilmiş ve Oda Ana Yönetmelikleri arasında oda kimlik belgesinin süresi açısından farklı düzenlemelere yer verilmiş ise de, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve bağlı Odalarının üyelerinin görev ve yetkilerini kapsayan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ana Yönetmeliği'nin 109. maddesinin 1.fıkrasında kimlik belgelerini her yıl onaylatma yükümlülüğü getirildiği görüldüğünden, dava konusu Yönetmelik düzenlemesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi ve 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendindeki "ve sondaj" ibaresinin iptal isteminin incelenmesi:

Dava konusu Yönetmeliğin "YTK’da maden mühendisinin görevleri ile imzalamakla yetkili olduğu belgeler" başlıklı 12. maddesinde, "(1) Maden mühendisleri aşağıda belirtilen madencilik hizmetleri ve bunlarla kısıtlı olmamak üzere mesleği ile ilgili görevleri yerine getirmekle ve belgeleri imzalamakla görevli ve yetkilidir:
…
g) Arama maksatlı sondaj kuyusu inşa ve tatbik projesi, ayrıca kuyu, galeri gibi fiziki müdahale gerektiren faaliyetlere ilişkin inşa ve tatbik projeleri hazırlanması, ... düzenlemesine; "YTK’da jeoloji mühendisinin görevleri ile imzalamakla yetkili olduğu belgeler" başlıklı 13. maddesinde, "(1) Jeoloji mühendisleri aşağıda belirtilen madencilik hizmetleri ve bunlarla kısıtlı olmamak üzere mesleği ile ilgili görevleri yerine getirmekle ve belgeleri imzalamakla görevli ve yetkilidir:
...
ç) Madenlerin aranması, rezervlerinin belirlenmesi ile işletilmesine yönelik sahaların jeolojik ve jeokimyasal etütleri, yarma, galeri, kuyu, sondaj veya benzeri çalışma alanlarının tespiti ve açılması, bu alanlardan analiz/test örnekleri alınarak sonuçlarının yorumlanması ile jeolojik ve jeokimyasal incelemelerin yapılması, kalite/tenör ve rezerv dağılımlarının tespit edilmesi ve jeolojik modellemeler ile maden arama ve rezerv raporlarının hazırlanması,..." düzenlemesine; "YTK’da jeofizik mühendisinin görevleri ile imzalamakla yetkili olduğu belgeler" başlıklı 14. maddesinde ise, "(1) Jeofizik mühendisleri aşağıda belirtilen madencilik hizmetleri ve bunlarla kısıtlı olmamak üzere mesleği ile ilgili görevleri yerine getirmekle ve belgeleri imzalamakla görevli ve yetkilidir:
…
c) Madenlerin rezervlerinin belirlenmesi ve işletilmesi sırasındaki jeofizik etüt ve sondaj, jeofizik haritalama ve üç boyutlu jeofizik modelleme ile jeofizik kuyu logu alımı, değerlendirilmesi ve raporlarının hazırlanması, ..." düzenlemesine yer verilmiştir.
3213 sayılı Maden Kanununun 2. maddesinde madenlerin, yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik ve ticari değeri olan petrol, doğalgaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü madde olduğu, "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde "Teknik eleman, işletme tekniği, büyüklüğü ve yapısal durumu göz önüne alınarak, Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında istihdam edilen maden, jeoloji, jeofizik mühendisleri ve ihtiyaç hâlinde harita mühendisleri ile diğer mühendisleri ifade edeceği belirtilmiştir.
Maden Kanunu maden arama ve işletme faaliyetleri aşamasında jeoloji, jeofizik ve maden mühendislerinin faaliyetleri içiçe geçmiş durumdadır. Kanunda da ilgili veya yetkili mühendisler denmek suretiyle kesin bir ayrıma gidilmemiştir.
Daha açık bir ifade ile madenlerin aranması, yayılım alanlarının ve rezervlerinin belirlenmesi jeofizik, jeolojik veya maden mühendislerinin alanına giren çeşitli yöntemlerle yapılabilmektedir. Maden arama ve işletilmesi amacıyla yapılacak sondajlar da, çalışmaların niteliğine göre, yani faaliyetin hangi amaçla yapıldığına göre (sondaj yerinin belirlenmesi veya sondaj yapma) çalışmanın doğası gereği gerçekleştirilen bir faaliyettir. Bu çalışmalar sonucu maden arama ve işletme faaliyetlerine ilişkin raporların ilgili disiplin alanına göre (örneğin Jeofizik raporlar) düzenlenip imzalanması da bu faaliyet kapsamındadır.
Dava konusu Yönetmelik düzenlemelerinden, sondaj faaliyetlerinin belirli bir mühendislik alanının tekeline verilmediği, ilgili projede amaçlanan çalışmaların (jeofizik, jeokimyasal, jeolojik çalışmalar) konusuna göre ilgili mühendislerce yapılabileceği anlaşıldığından, iptali istenen düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Nitekim, Jeofizik Mühendisleri Odası Serbest Müşavirlik Mühendislik Hizmetleri, Büro Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliğinde; jeofizik mühendislerinin hizmet alanları içinde sondaj, jeoteknik etüt, deney ve analiz ile jeoteknik hizmetler kapsamında sondaj, numune alımı, kaya ve zemin mekaniği laboratuvar deneylerinin gerçekleştirilmesi, arama faaliyet raporlarının hazırlanması hizmetlerine yer verilmesi üzerine Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından açılan davada; Danıştay Sekizinci Dairesinin 29/01/2015 gün ve E:2010/2262, K:2015/240 sayılı kararıyla; söz konusu faaliyetlerin sadece bir mühendislik alanınca yapılamayacağı, konusuna göre ilgili (Jeofizik, maden, jeoloji) mühendislerce yapılacağı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin olarak verdiği kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 09/04/2018 gün ve E:2015/3210, K:2018/1603 sayılı kararıyla onanmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1- 03/06/2016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yetkilendirilmiş Tüzel Kişilerle İlgili Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesi yönünden DAVANIN REDDİNE oyçokluğu ile,
2- Dava konusu Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi ve 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendindeki "ve sondaj" ibaresi yönünden DAVANIN REDDİNE oybirliği ile,
3- Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, müdahil yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, artan posta giderlerinin aidiyetine göre taraflara ve müdahile iadesine,
4- Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
19/01/2022 tarihinde karar verildi.

KARŞI OY:
(X)- Dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesinin iptal isteminin incelenmesi:
3213 sayılı Maden Kanunu'nun 3. maddesinde, Oda Sicil Belgesinin Mühendislerin odaya üyeliklerinin devam ettiğine dair yılda bir kez alınan belgeyi ifade edeceği düzenlenmiştir.
Anılan Yönetmeliğin "Yeterlik belgesi başvurularında aranacak personel şartları" başlıklı 6. maddesinde, "(1) Yeterlik belgesi almak isteyen tüzel kişi, unvanını, açık adresini, telefon numarası ve Kayıtlı Elektronik Posta Adresi (KEP)’ni belirterek aşağıdaki belgelerin asıllarını veya ilgili resmi kurumlarca ya da Genel Müdürlükçe onaylanmış örneklerini başvuru dilekçesine ekleyerek Genel Müdürlüğe başvurur:
…
ç) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesi kapsamında istihdam edilen personelin diploma örnekleri, çalıştığı yerlerle ilgili bilgi/belgeler, en fazla bir yıl öncesine ait olmak üzere noter tasdikli imza beyannamesi, bağlı bulunduğu meslek odasına ait üye sicil belgesi veya oda kimlik belgesi sureti, tebligata esas adres beyanı,..." düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacı tarafından, Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendindeki "veya oda kimlik belgesi" ifadesi yönünden; üye sicil belgesi ile oda kimlik belgesinin içerikleri farklı iki ayrı belge olduğu, ancak iptali istenilen düzenleyici işlem ile bunların aynı nitelikte kabul edildiği, oda sicil belgesinin mühendislerin odaya üyeliklerinin devam ettiğine dair yılda bir kez alınan belge olduğu halde, oda kimlik belgesinin odaya ilk üye olunduğu tarihte verildiği ve oda kimlik belgesi ibraz eden mühendislerin ibraz edildiği tarih itibariyle oda üyeliğinin devam edip etmediğini, odadan ihraç veya belirli süre meslekten men cezası alıp almadığını göstermeyen belge aranmasının hukuka aykırı olduğu iddia edilmektedir.
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Üye Kayıt ve Kayıt Yenileme Yönetmeliğinin "Kimlik belgesi" başlıklı 7. maddesinin 3. fıkrasında, "Oda Kimlik Belgesi her beş yılda bir yenilenir. Yenilenmemiş Oda Kimlik Belgeleri geçersizdir." düzenlemesine yer verilmiş olup, her yıl yenilenen "oda sicil belgesi" ile 5 yılda bir yenilenen "oda kimlik belgesinin" aynı içerikte kabul edilme imkanı olmadığından; sicil belgesi yerine oda kimlik belgesinin yeterli olmasını öngören dava konusu ifadede jeoloji mühendisleri açısından hukuka uygunluk bulunmadığından, dava konusu ibarenin iptal edilmesi gerektiği görüşü ile aksi yönde oluşan çoğunluk kararına katılmıyorum.