Danıştay 8. Daire 2019/4388 Esas 2022/94 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4388
Karar No : 2022/94

DAVACI : ... Derneği
VEKİLİ : Av. ...
DAVACI YANINDA MÜDAHİLLER: 1- ... Birliği İktisadi İşletmesi
VEKİLİ : Av. ...
2- ... Derneği
VEKİLİ : Av....
3- ... Derneği
VEKİLİ : Av. ...
4- ... Birliği
Av. ...
DAVALI : ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU : Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde yayımlanan "Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine" başlıklı ve 19/04/2019 tarihli; "7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14. Maddesinin 13. Fıkrasında devlet hakkı beyanları yeminli Mali Müşavir tasdikine tabi olan ruhsatlar için;
2018 yılı İşletme Faaliyet Raporunun Devlet haklarına ait olan kısmı, yeminli mali müşavir tasdikine tabi tutularak İşletme Faaliyet Raporu ekinde beyan edilecektir.
2018 yılında üretim yapılmayan ruhsatlar için ödenecek Devlet hakkı tutarı, en az 2018 yılı işletme ruhsat bedeli kadar ve orman payı da hesaplanarak beyan edilecek ve ödenecektir.
IV-C grubu madenlerden Krom için 2018 yılı Devlet hakkı oranı % 4 üzerinden hesaplanarak beyan edilecek ve ödenecektir." şeklindeki duyurunun iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
14/02/2019 tarihli 7164 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Devlet hakkı” başlıklı 14. maddesinde yapılan değişikliklerin 2018 yılı devlet hakkına uygulanmasının kanunların geriye yürümezliği ilkesine ve kazanılmış haklar ilkesine aykırı olduğu iddia edilmektedir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak, dava konusu işlemlerin kesin ve yürütülebilir bir işlem olmadığı, duyuruların kanuni yükümlülükler ile ilgili davacılara bilgi vermek amacıyla yayımlandığı ileri sürülmektedir.
Esasa yönelik ise, devlet hakkının vergiden bağımsız bir devlet alacağı olduğu ve devlet hakkı oranlarında kazanılmış haktan söz edilemeyeceği, 7164 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihte yürürlüğe girdiği, 2018 yılı Devlet Haklarına 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14.maddesinde belirtilen Devlet Hakkı oranlarının esas alınmasına ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.
19/04/2019 tarihli duyuruda yer alan yeminli mali müşavir onayı talep etme yetkisinin Genel Müdürlüklerinde olduğu, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu "Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine" başlıklı ve 19/04/2019 tarihli duyurunun 2. maddesi yönünden konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, 1. ve 3. maddeleri yönünden ise feragat nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava; ... Derneği tarafından, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün internet sitesinde yayımlanan "Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine" başlıklı 19.04.2019 tarihli; "7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14. Maddesinin 13. Fıkrasında devlet hakkı beyanları yeminli Mali Müşavir tasdikine tabi olan ruhsatlar için;
1- 2018 yılı İşletme Faaliyet Raporunun Devlet haklarına ait olan kısmı, yeminli mali müşavir tasdikine tabi tutularak İşletme Faaliyet Raporu ekinde beyan edilecektir.
2- 2018 yılında üretim yapılmayan ruhsatlar için ödenecek Devlet hakkı tutarı, en az 2018 yılı işletme ruhsat bedeli kadar ve orman payı da hesaplanarak beyan edilecek ve ödenecektir.
3- IV-C grubu madenlerden Krom için 2018 yılı Devlet hakkı oranı % 4 üzerinden hesaplanarak beyan edilecek ve ödenecektir." şeklindeki duyurunun iptali istemiyle açılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Danıştay kaydına 20.05.2020 tarihinde giren dilekçe ile davacı tarafından, bahse konu Duyurunun 1. ve 3. maddeleri yönünden davadan feragat edildiği anlaşılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin birinci fıkrasında, feragat ile ilgili olarak 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'na göndermede bulunulmuş, 01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 447. maddesinin ikinci fıkrasında "Mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 18/06/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yapılan yollamalar, Hukuk Muhakemeleri Kanununun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılır." hükmü getirilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 307. maddesinde ise, "Feragat, davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir." hükmüne, aynı Kanun'un 311. maddesinde de "Feragat ve kabul kesin hüküm gibi sonuç doğurur." hükmüne yer verilmiştir.
Bu durumda; bahse konu 19.04.2019 tarihli Duyurunun 1. Ve 3. Maddeleri yönünden, feragat nedeniyle işin esası hakkında karar verilmesine hukuken imkan bulunmamaktadır.
19/04/2019 tarihli Duyurunun 2. maddesinde yer alan "2018 yılında üretim yapılmayan ruhsatlar için ödenecek Devlet hakkı tutarı, en az 2018 yılı işletme ruhsat bedeli kadar ve orman payı da hesaplanarak beyan edilecek ve ödenecektir." ifadesine gelince;
14/02/2019 tarihli 7164 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Devlet hakkı” başlıklı 14. maddesinin 5. fıkrasında, "İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat bedeli kadar Devlet hakkı alınır." kuralı yer almıştır.
Böylece; Maden Kanunu’nun 14. maddesinin 5. Fıkrası değiştirilmeden önceki haline göre, işletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat taban bedeli kadar devlet hakkı alınmakta iken, yukarıda yer verilen değişiklik ile anılan ruhsatlardan her yıl en az ruhsat bedeli kadar devlet hakkı alınacağı düzenlenmiştir.
Davalı idarece, dava konusu Duyuru ile 2018 yılında üretim yapılmayan ruhsatlar için en az 2018 yılı işletme ruhsat bedeli kadar devlet hakkı tutarı beyan edilmesi gerektiği duyurulmuş ise de; davalı idarece 02/08/2019 tarihinde yapılan duyuruda 7164 sayılı Kanun değişikliği ile 2018 yılına ilişkin devlet hakkının, en az ruhsat bedeli kadar mı yoksa en az ruhsat taban bedeli kadar mı olacağı hususunda tereddüt oluştuğu belirtilerek, Genel Müdürlüklerince 2018 yılı Devlet hakkının “en az ruhsat taban bedeli kadar” ödenmesinin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davalı idarece 02/08/2019 tarihinde yapılan duyuru ile dava konusu 19/04/2019 tarihli duyurunun 2. maddesinin değiştirildiği anlaşıldığından; bu madde yönünden davanın konusunun kalmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; dava konusu 19.04.2019 tarihli Duyurunun 2. maddesi yönünden, "konusu kalmadığından"; 1. ve 3. maddeleri yönünden ise, "Feragat Nedeniyle" Karar Verilmesine Yer Olmadığı kararı verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde 2018 yılı Devlet haklarına ilişkin olarak yayımlanan 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanununun 14. maddesinin 13. fıkrasında Devlet hakkı beyanları Yeminli Mali Müşavir tasdikine tabi olan ruhsatlar için yapılan "Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine" başlıklı ve 19/04/2019 tarihli duyurunun tamamının iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN: Davalı idarenin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.

ESAS YÖNÜNDEN:
1. 19/04/2019 tarihli duyurunun ikinci bendinde yer alan "2018 yılında üretim yapılmayan ruhsatlar için ödenecek Devlet hakkı tutarı, en az 2018 yılı işletme ruhsat bedeli kadar ve orman payı da hesaplanarak beyan edilecek ve ödenecektir." ifadesi yönünden;

İlgili Mevzuat:
04/02/2015 tarih ve 6592 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesine ruhsat bedeli tanımı eklenmiş olup, "Ruhsat Bedeli: Taban bedelinin, maden grubu ve alan büyüklüklerine göre belirlenen katsayılarla çarpılarak ekli (1) ve (2) sayılı tablolarda gösterildiği şekilde hesaplanarak her yıl ocak ayının sonuna kadar; arama ruhsatlarında tamamı genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere ilgili muhasebe birimi hesabına, işletme ruhsatlarında ise %70’i genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere ilgili muhasebe birimi hesabına, %30’u çevre ile uyum planı çalışmalarını temin etmek üzere maden gruplarına göre teminat olarak ruhsatı veren idarenin muhasebe birimi hesabına yatırılması gereken tutarı." şeklinde tanımlanmıştır.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun 13. maddesi "Harç, teminat, cezalar ve diğer yaptırımlar" başlığını taşımakta iken 04/02/2015 tarih ve 6592 sayılı Kanunu'nun 9. maddesi ile başlığı ile birlikte değişerek "Ruhsat bedeli, cezalar ve diğer yaptırımlar" başlığını almış ve anılan maddenin 2. fıkrasında " ...Arama ruhsatlarında ruhsat taban bedeli 1.000 TL, işletme ruhsatlarında ruhsat taban bedeli 10.000 TL olup, bu bedeller ile bu Kanun gereğince uygulanan idari para cezaları her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı nispetinde artırılır. Ruhsat bedeli, taban bedelinin maden grubu ve alan büyüklüklerine göre belirlenen katsayılarla çarpılarak arama ruhsatlarında ekli (1) sayılı tabloda, işletme ruhsatlarında ise ekli (2) sayılı tabloda gösterildiği şekilde hesaplanır. Kuruşlar liraya iblağ edilir..." hükmü yer almıştır.
14/02/2019 tarihli 7164 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3. Maddesinde yer alan ruhsat bedeli tanımı değişmiş olup, “Ruhsat Bedeli: Taban bedelinin, ruhsatın yürürlükte kaldığı takvim yılı sayısı, maden grubu, cinsi ve alan büyüklüklerine göre belirlenen katsayılarla çarpılarak ekli (1) ve (2) sayılı tablolarda gösterildiği şekilde hesaplanarak her yıl ocak ayının sonuna kadar; arama ruhsatlarında tamamı Genel Müdürlüğün bütçesine ve işletme ruhsatlarında ise %30’u çevre ile uyum planı çalışmalarını temin etmek üzere teminat olarak, %20’si Genel Müdürlüğün bütçesine, %50’si ise genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Genel Müdürlüğün muhasebe birimi hesabına yatırılması gereken tutar.” şeklinde tanımlanmıştır.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun "Devlet hakkı" başlıklı 14. Maddesinin 04/02/2015 tarih ve 6592 sayılı Kanun ile değişik 5. fıkrasında "... İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat taban bedeli kadar Devlet hakkı alınır....” hükmü yer almakta iken, aynı fıkranın 14/02/2019 tarihli 7164 sayılı Kanun ile değişik halinde ise "...İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en
az ruhsat bedeli kadar Devlet hakkı alınır..." kuralı yer almıştır.
Hukuki Değerlendirme:
14/02/2019 tarihli 7164 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Devlet hakkı” başlıklı 14. maddesinin 5. fıkrası değiştirilmiş olup, bu değişiklik öncesinde işletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat taban bedeli kadar devlet hakkı alınmakta iken, bu değişiklik ile anılan ruhsatlardan her yıl en az ruhsat bedeli kadar devlet hakkı alınmaktadır.
Davalı idarece, dava konusu duyurunun 2. maddesi ile 2018 yılında üretim yapılmayan ruhsatlar için en az 2018 yılı işletme ruhsat bedeli kadar devlet hakkı tutarı beyan edilmesi gerektiği duyurulmuş ise de, davalı idarece 02/08/2019 tarihinde yapılan duyuruda 7164 sayılı Kanun değişikliği ile 2018 yılına ilişkin devlet hakkının, en az ruhsat bedeli kadar mı yoksa en az ruhsat taban bedeli kadar mı olacağı hususunda tereddüt oluştuğu belirtilerek, Genel Müdürlüklerince 2018 yılı Devlet hakkının “en az ruhsat taban bedeli kadar” ödenmesinin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davalı idarece 02/08/2019 tarihinde yapılan duyuru ile dava konusu 19/04/2019 tarihli duyurunun 2. maddesinin değiştirildiği ve bu maddeden kaynaklanan uyuşmazlığın ortadan kalktığı anlaşıldığından, 19/04/2019 tarihli duyurunun 2. maddesi yönünden konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.
2. 19/04/2019 tarihli duyurunun birinci ve üçüncü bendinde yer alan sırasıyla “2018 yılı İşletme Faaliyet Raporunun Devlet haklarına ait olan kısmı, yeminli mali müşavir tasdikine tabi tutularak İşletme Faaliyet Raporu ekinde beyan edilecektir.” ve “IV-C grubu madenlerden Krom için 2018 yılı Devlet hakkı oranı %4 üzerinden hesaplanarak beyan edilecek ve ödenecektir.” ifadeleri yönünden;

İlgili Mevzuat:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun uygulanacağı haller" başlıklı 31. maddesi ile göndermede bulunulan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, 04/02/2011 günlü, 27836 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve 01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 450. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış, anılan Kanun'un 447. maddesinin 2. fıkrasında ise, mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 18/06/1927 günlü, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'na yapılan göndermelerin, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılacağı öngörülmüştür.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 307. maddesinde feragat, davacının talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesi olarak tanımlanmış, 309. maddesinde feragat beyanının dilekçe ile veya yargılama sırasında sözlü olarak yapılacağı, 310. maddesinde, feragat ve kabulün, hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabileceği, 311. maddesinde ise, feragatin kesin bir hükmün hukuki sonuçlarını doğuracağı belirtilmiştir.

Hukuki Değerlendirme:
Dosyasının incelenmesinden; 20/05/2020 gününde Danıştay Başkanlığı kayıtlarına giren dilekçe ile davadan feragat etmeye yetkili davacı vekilinin dava konusu 19/04/2019 tarihli duyurunun birinci ve üçüncü bendi yönünden davadan feragat ettiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, feragat nedeniyle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu 19/04/2019 tarihli duyurunun ikinci bendinde yer alan "2018 yılında üretim yapılmayan ruhsatlar için ödenecek Devlet hakkı tutarı, en az 2018 yılı işletme ruhsat bedeli kadar ve orman payı da hesaplanarak beyan edilecek ve ödenecektir." ifadesi yönünden KONUSU KALMAYAN DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Dava konusu 19/04/2019 tarihli duyurunun birinci ve üçüncü bendinde yer alan sırasıyla “2018 yılı İşletme Faaliyet Raporunun Devlet haklarına ait olan kısmı, yeminli mali müşavir tasdikine tabi tutularak İşletme Faaliyet Raporu ekinde beyan edilecektir.” ve “IV-C grubu madenlerden Krom için 2018 yılı Devlet hakkı oranı %4 üzerinden hesaplanarak beyan edilecek ve ödenecektir.” ifadeleri yönünden FERAGAT NEDENİYLE DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin ...TL'sinin davacı üzerinde bırakılmasına, kalan ... TL'sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, ... TL vekâlet ücretinin de davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Davacı yanında müdahiller tarafından yapılan yargılama giderlerinin müdahiller üzerinde bırakılmasına,
6. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
19/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.