Danıştay 13. Daire 2019/208 Esas 2022/130 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/208
Karar No:2022/130

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Petrol Ürünleri Pazarlama Taşımacılık Gıda
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: LPG-BAY/… sayılı LPG otogaz bayilik lisansı ile faaliyet gösteren davacıya ait istasyonda 10/09/2015 tarihinde yapılan denetimde, geçerliliği olan LPG Sorumlu Müdür Belgesi ibraz edilemediği, dolayısıyla istasyonda mevzuatta belirlenen nitelikleri haiz sorumlu müdür çalıştırılmadığının tespit edildiğinden bahisle 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi uyarınca 83.839,00-TL idari para cezası uygulanmasına ilişkin … tarih ve E…. sayılı işlem ile bildirilen Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; her ne kadar 10/09/2015 tarihli denetimde davacı şirket tarafından LPG sorumlu müdür belgesi ibraz edilememiş ise de, davacı şirketin, LPG sorumlu müdürü olarak ... ile 13/02/2014 tarihinde sözleşme imzaladığı, denetimin yapıldığı tarihte ise sorumlu müdür belgesinin, yenilenmesi için Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği … Şubesi'nin işlemlerinin devam etmesi nedeniyle ibraz edilemediği, nihayetinde 14/09/2015 tarihli LPG sorumlu müdür belgesinin Kuruma ibraz edildiği, bu durumda, davacı şirketin LPG istasyonunda LPG sorumlu müdür çalıştırdığı ancak buna ilişkin belgenin sunulamadığı, bu sırada belgenin düzenlenmesine yönelik sürecin yürümekte olduğu anlaşıldığından, dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacıya ait akaryakıt istasyonunda yapılan denetiminde, LPG sorumlu müdür belgesi ibraz edilemediğinin açıkça tespit edildiği, sonradan sunulan sorumlu müdür belgesinin denetim yapılan tarihi kapsamadığı, dava dilekçesinde ileri sürülen hususların da davacıyı haklı gösterecek gerekçeler olmadığı, dolayısıyla denetim tarihini kapsayan geçerli bir sorumlu müdür belgesinin sunulamadığı, Kurum harçtan muaf olduğundan Mahkeme kararında aleyhine harca hükmedilmesinin bozmayı gerektirdiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacıya ait "… Yolu Üzeri, …. km., …/GAZİANTEP" adresinde faaliyet gösteren LPG otogaz istasyonunda 10/09/2015 tarihinde denetim yapılmış, bu denetim üzerine istasyonda mevzuatta belirlenen nitelikleri haiz sorumlu müdür çalıştırılmadığından bahisle soruşturma açılmış, düzenlenen soruşturma raporu ve davacı tarafından yapılan savunma değerlendirilerek Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile davacı hakkında 83.839,00-TL idarî para cezası uygulanmış, … tarih ve E…. sayılı işlem ile bildirilen anılan Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın "Suç ve cezalara ilişkin esaslar" başlıklı 38. maddesinin birinci fıkrasında, "Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez." kuralı yer almaktadır.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "Zaman bakımından uygulama" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, "İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz." kuralına yer verilmiştir.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun "Zaman bakımından uygulama" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında ise, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin kurallarının kabahatler bakımından da uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un "Lisans sahiplerinin hak ve yükümlülükleri" başlıklı 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (h) bendinde; bu Kanuna göre faaliyette bulunanların dolum tesislerinde ve otogaz istasyonlarında sorumlu müdür bulundurmak ile yükümlü olduğu, "Otogaz bayileri" başlıklı 7. maddesinin ikinci fıkrasının (6) numaralı bendinde; istasyonlarında sorumlu müdür çalıştırmak ile yükümlü oldukları, "Sorumlu müdür" başlıklı 14. maddesinde; LPG dolum tesislerinde ve otogaz istasyonlarında sorumlu müdür bulundurulmasının zorunlu olduğu, LPG dolum tesislerinde ve otogaz istasyonlarında bulundurulacak sorumlu müdürün yetki, sorumluluk ve niteliklerinin Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği, 15. maddesinde, "LPG piyasasında görev yapacak sorumlu müdürler, tanker şoförleri, dolum personeli, tüp dolum personeli, tüp dağıtım araçlarının şoförleri ve tüp dağıtım personeli, tanker dolum personeli, test ve muayene elemanları ve otogaz LPG dolum personeli, pompacılar ile tesisat, projelendirme ve imalatında görev alan diğer personelin, TMMOB (Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği)’a bağlı ilgili meslek odası tarafından eğitime tâbi tutulacakları, eğitime ilişkin esas ve usûllerin yer alacağı yönetmeliğin, TMMOB (Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği) ve ilgili kurum tarafından müştereken hazırlanacağı kuralına yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 16/09/2005 tarihli ve 25938 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin "LPG Otogaz Bayilik Lisansı sahiplerinin yükümlülükleri" başlıklı 26. maddesinin 1-(h) bendinde; "İstasyonları için gerekli teknik düzenlemelere uygun, kamu kurum ve kuruluşlarından ruhsat, izin ve belgeleri almak, zorunlu sigortaları yapmak, elemanları eğitmek, istasyonunda sorumlu müdür bulundurmak" yükümlülükler arasında sayılmış, benzer şekilde 16/12/2012 tarihli ve 28499 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliği'nin "Sorumlu müdür çalıştırma zorunluluğu" başlıklı 13. maddesinde; "Dolum tesisi ve otogaz istasyonunda sorumlu müdür çalıştırılması zorunludur. Bir sorumlu müdür, bir dolum tesisinde veya aynı il sınırları içerisinde en fazla üç otogaz istasyonunda görev alabilir." denilmektedir.
07/01/2006 tarih ve 26046 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren (Mülga) Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Sorumlu Müdür Yönetmeliği'nin 4. maddesinde, sorumlu müdür belgesi, Türk Mühendisler ve Mimarlar Odaları Birliği'ne (TMMOB) bağlı ilgili meslek odası tarafından düzenlenen sorumlu müdür eğitimini başarı ile bitirenlere verilen belge olarak tanımlanmış; 5. maddesinde, otogaz istasyonunda sorumlu müdür çalıştırılmasının zorunlu olduğu ve sorumlu müdürlerin aynı il içerisinde en fazla beş otogaz istasyonunda görev alabileceği belirtilmiş; 6. maddesinde ise sorumlu müdürlerde aranacak kriterler arasında sorumlu müdür belgesine sahip olma koşuluna yer verilmiştir.
17/12/2010 tarih ve 27788 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Sorumlu Müdür Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesiyle, ilgili Yönetmeliğin 8. maddesi değiştirilmiş ve sorumlu müdür sözleşmesinin yazılı yapılması zorunluluğu getirilmiştir.
25/03/2006 tarih ve 26119 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren (Mülga) Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim Yönetmeliği'nin 7. maddesinde, sorumlu müdürlerin TMMOB'a bağlı ilgili meslek odaları tarafından düzenlenecek eğitim programlarına katılarak sorumlu müdür belgelerini almalarının zorunlu olduğu, belgesi olmayan personelin çalıştırılamayacağı, 8. maddesinde ise, sorumlu müdür belgesinin geçerlilik süresinin beş yıl olduğu ve sorumlu müdür belgesi sahiplerinin süre sonunda belgelerini yenileyebilmek için ilgili meslek odasının düzenleyeceği eğitime tekrar katılacağı kurallarına yer verilmiştir.
16/12/2012 tarih ve 28499 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliği ile yukarıda yer verilen her iki yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
16/12/2012 tarihli Yönetmeliğin 7. maddesinde, otogaz istasyonlarında görev yapacak sorumlu müdürlerin TMMOB'a bağlı meslek odaları tarafından düzenlenecek eğitim programlarına katılarak sorumlu müdür sertifikalarını almalarının zorunlu olduğu; 8. maddesinde, sorumlu müdür sertifikasının geçerlilik süresinin beş yıl olduğu; 13. maddesinde, otogaz istasyonunda sorumlu müdür çalıştırmanın zorunlu olduğu; 19. maddesinde ise sorumlu müdür sözleşmesinin yazılı olarak yapılması gerektiği kurallarına yer verilmiştir.
15/12/2016 tarih ve 29919 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik ile Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliği'ne 19/A maddesi eklenmiş ve sorumlu müdür sözleşmesinin imzalanmasından sonra 10 iş günü içerisinde sorumlu müdürün LPG otogaz istasyonu sorumlu müdür belgesinin düzenlenmesi amacıyla TMMOB'a başvurulmasının zorunlu olduğu, aksi hâlde sorumlu müdür sözleşmesinin imzalanmamış sayılacağı, lisans sahibinin de süresi içinde sorumlu müdürün bu başvuruyu yapmasını sağlamakla yükümlü olduğu kurallarına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirkete ait istasyonda 10/09/2015 tarihinde yapılan denetimde, "LPG Sorumlu Müdür Belgesi"nin ibraz edilemediğinin tutanak altına alındığı, bu tutanak esas alınarak istasyonda sorumlu müdür çalıştırılmadığından bahisle dava konusu Kurul kararının tesis edildiği anlaşılmaktadır.
5307 sayılı Kanun'da "sorumlu müdürün yetki, sorumluluk ve nitelikleri Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilerek, sorumlu müdür olacak kişiler için aranacak şartlar yönetmelik düzenlemesine bırakılmıştır.
Bu düzenleme kapsamında sorumlu müdür belgesi ve bu belgenin alınma zorunluluğu 07/01/2006 tarihli ve 26046 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Sorumlu Müdür Yönetmeliği ile 25/03/2006 tarihli ve 26119 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Eğitim Yönetmeliği'nde düzenlenmiş, ancak anılan Yönetmelikler 16/12/2012 tarihli ve 28499 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Söz konusu yönetmelikleri yürürlükten kaldıran 16/12/2012 tarihli ve 28499 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliği'nde ise ''Sorumlu Müdür Sertifikası'' düzenlemesine yer verilerek, TMMOB'dan alınan eğitim sonucunda sorumlu müdür sertifikasının alınması zorunluluğu getirilmiş, ancak "Sorumlu Müdür Belgesi" alınması öngörülmemiş, sorumlu müdür belgesi zorunluluğunu getiren düzenleme 15/12/2016 tarih ve 29919 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile tekrar yürürlüğe konulmuştur.
Kabahatler Kanunu'nun "Zaman bakımından uygulama" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümlerinin kabahatler bakımından da uygulanacağı belirtilmiş, bu madde ile atıf yapılan 5237 sayılı Kanun'un "Zaman bakımından uygulama" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında ise, kimsenin işlediği zaman suç sayılmayan bir fiilden dolayı cezalandırılamayacağı prensibi benimsenmiştir. Bu nedenle, işlendiği tarihte yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilin, sonradan yürürlüğe giren bir kanunla suç sayılmış olması hâlinde fail cezalandırılmaz. Söz konusu prensip kabahatler bakımından da aynen geçerlidir.
Dosya incelendiğinde, davacının, denetim tarihini de içine alacak şekilde … isimli şahıs ile imzalamış olduğu ve 13/02/2014-13/02/2016 tarihlerini kapsayan sorumlu müdür sözleşmesi mevcut olmasına karşın, LPG Sorumlu Müdür Belgesi'nin ibraz edilemediği gerekçesiyle dava konusu işlemin tesis edildiği, ancak sorumlu müdür belgesi ve bu belgenin alınma zorunluluğunun düzenlendiği yönetmeliklerin 16/12/2012 tarihli ve 28499 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırıldığı ve bu Yönetmelikte sorumlu müdür sertifikası düzenlemesine yer verilerek, TMMOB'dan alınan eğitim sonucunda ''Sorumlu Müdür Sertifikası'' alınması zorunluluğunun getirildiği, ancak "Sorumlu Müdür Belgesi" alınmasının öngörülmediği, sorumlu müdür belgesi zorunluluğu getiren düzenlemenin, 15/12/2016 tarih ve 29919 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile tekrar yürürlüğe konulduğu, başka bir deyişle, denetim tarihi itibarıyla ne 5307 sayılı Kanun'da ne de Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Lisans Yönetmeliği ve Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliği'nde sorumlu müdür belgesine sahip olma şartının aranmadığı, bu yükümlülüğün dava konusu idari para cezasına sebep fiilin tespit tarihi 10/09/2015 ve idarî para cezasının veriliş tarihi olan 16/06/2015 tarihinden sonraki bir tarihte 15/12/2016 tarih ve 29919 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Eğitim ve Sorumlu Müdür Yönetmeliği'ne eklenen "LPG dolum tesisleri ve LPG otogaz istasyonları sorumlu müdür belgeleri" başlıklı 19/A maddesi ile getirilen düzenlemeyle öngörüldüğünün anlaşılması karşısında, kabahatler bakımından da geçerli olan ceza hukukuna hâkim olan "kimse işlediği zaman suç oluşturmayan bir eylemden dolayı cezalandırılamaz" ilkesi gereğince, fiil tarihi itibarıyla sorumlu müdür belgesine sahip olunmamasının yaptırıma konu edilebilecek bir fiil olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu itibarla, sorumlu müdür belgesi alma zorunluluğu getiren yönetmelik hükümlerinin, yürürlük tarihinden önceki bir olaya uygulanması suretiyle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Davalı idare harçtan muaf olduğundan toplam …-TL temyiz harcının istemi hâlinde davalı idareye iadesine,
4. Temyiz posta giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya iadesine,
6. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine, 19/01/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.