Danıştay 2. Daire 2021/3961 Esas 2022/149 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/3961
Karar No : 2022/149


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Ardahan ili, Göle ilçesi, … Caddesi, … Sokak üzerinde bulunan işyerinde yolcu taşımacılığı yapmak ve yazıhane açmak için işyeri açma ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı Göle Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; davacı tarafından yapılan başvurunun, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte belirtilen şekliyle bir başvuru ve beyan formu doldurulmadığı, … günlü, … sayılı Göle İlçe Trafik Komisyonu kararı ile daha önce davacıya Göle-Ardahan arasında yolcu taşımacılığı için verilen D4 yetki belgesinin sehven verildiğinden bahisle iptal edilerek söz konusu D4 yetki belgesinin Filizli Köyü-Göle olarak düzeltilmesine karar verildiği, Göle-Ardahan arası yolcu taşımak için yetki belgesinin bulunmadığı, davalı idarece tutulan 25/11/2014 tarihli tutanakta ruhsat talep edilen işyerinin bulunduğu sokağın genişliğinin 5 metre olduğu ve işyerinin yolcu toplama yazıhanesi olarak kullanılması halinde sokaktaki araç ve yaya trafiğini olumsuz etkileyeceği yönünde tespit yapılmış olduğundan, davalı idarece tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; dava konusu olay nedeniyle yerel gazete ve internet sitesinde yayınlanan haber örneklerinin, … Caddesinde … 'a ait dükkanın, 01/09/2013 tarihi itibarıyla davacı tarafından kiralandığına dair Kira sözleşmesinin ve Göle Terminali içerisinde boş olan dükkânın Belediyeden işyeri talebinden sonra … 'a 2013 yılının Şubat ayından itibaren 5 yıl süreyle kuaför dükkanı olarak kiralandığının haricen öğrenildiği ve bu yere ilişkin fotoğrafların da dosyaya sunulduğu, Ulaştırma Bakanlığı tarafından davacıya verilen D4 Yetki Belgesinin, ilgili idare ya da mahkemece iptal edilmedikçe geçerli olduğu, geçerli bir D4 Yetki Belgesine göre yapılan iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi talebinin davalı tarafından reddine dair işlemin hukuka aykırı olduğu, davacıya verilen D4 Yetki Belgesinin Filizli Köyü-Göle arası için değil, Göle-Ardahan güzergahına ilişkin olduğu, … sokağının genişliğinin 5 metre olduğuna dair mahkemece keşif yapılmadığı gibi sokağın 5 metre olarak kabulüne esas alınan delillerin ne olduğuna dair de kararda herhangi bir açıklamada bulunulmadığı, ayrıca sokağın 5 metre olarak kabulüne esas alınan delillerin, davalı tarafından sonradan mahkemeye sunulmuş ise de, bu delillerin yerel mahkemece davacıya bildirilmediği, bu yöndeki uygulamanın adil yargılanma hakkını ihlal eder nitelikte olduğu ve hukuki denetimi de engellediği, bir an için sokağın 5 metre olduğu kabul edilse bile söz konusu işyerinin sadece yolcuların kaydı ve beklemesi açısından kullanılacağı, araç hareket edeceği zaman aracın kalkışının Kars Caddesi üzerinden gerçekleştirileceği, trafiğin aksamasını gerektirecek herhangi bir nedenin söz konusu olmadığı, davacının dava konusu yere ilişkin işyeri ruhsatı verilmesi için davalı idareye başvurmadan önce Göle Belediyesi Başkanlığı tarafından kiraya verilen Göle Garajındaki boş olan iş yerlerinden birinin kendisine işyeri olarak kiraya verilmesi için başvuruda bulunduğu ancak idarece haksız olarak reddedildiği ve anılan işyerinin … a kiraya verildiği, idarenin davaya konu başvuru üzerine hangi formu doldurması gerektiğine ve başvuru için diğer gerekli olan belgelerin ne olduğuna dair herhangi bir bildirimde bulunmadan doğrudan davacının ruhsat talebini reddettiği, İş yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte de, gerekli belgelerin tamamlanması için başvurana süre verileceği Yönetmeliğin 6. maddesinde açıkça belirtildiğinden, Mahkeme kararının bu nedenlerle bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararı uyarınca Danıştay Onuncu Dairesine; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından ise, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Temyize konu kararın, Ardahan ili, Göle ilçesi, … Caddesi, … Sokak üzerinde bulunan işyerinde yolcu taşımacılığı yapmak ve yazıhane açmak için işyeri açma ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı Göle Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemine yönelik olduğu anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun belediyenin görev ve sorumluluklarının sayıldığı 14. maddesinde, belediyelerin şehir içi trafik hizmetlerini yapacağı, belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanının belediye sınırlarını kapsadığı ve belediye meclisinin kararı ile mücavir alanlara da belediye hizmetlerinin götürülebileceği hükme bağlanmış; 15. maddesinde, toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dahil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmış; 18. maddesinde, belediye meclisinin mücavir alanlara belediye hizmetlerinin götürülmesine karar vermek yetkisinin bulunduğu kurala bağlanmıştır.
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun'un 3. maddesinde, belediye sınırları ile mücavir alan içinde kalan tüm iş yerleri ve işletmelere, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye belediyelerin yetkili olduğu; 5. maddesinde ise; iş yeri veya işletme açmak isteyen kişinin, işin özelliğine göre Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak iş yerini düzenledikten sonra ruhsat başvuru formunu doldurarak yetkili idareye ibraz edeceği; bu başvurunun Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenerek kişiye verileceği ve kişinin bu ruhsata dayanarak iş yeri açabileceği düzenlenmiştir.
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu'na dayanılarak çıkarılan ve işlem tarihinde yürürlükte olan 11/06/2009 günlü, 27255 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin 2. maddesinin 1. fıkrasında, "Bu Yönetmelik, kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacı, acente, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, terminal işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği ve benzeri taşımacılık faaliyetlerini yapanlar ile taşıma işlerinde çalışanları, taşımacılık faaliyetlerinde yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapı, tesis ve benzerlerini kapsar." düzenlemesine; son fıkrasında ise, "10/07/2004 günlü, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 03/07/2005 günlü, 5393 sayılı Belediye Kanunu hükümleri saklıdır." düzenlemesine yer verildikten sonra işlem tarihinde yürürlükte olan "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde, 10/07/2003 günlü, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu'nda belirtilen tanımlara ek olarak bu Yönetmelikte geçen; ....jj) Şehiriçi: Bir şehrin belediye sınırları ile mücavir alanının toplamından oluşan alanı.... ifade eder." düzenlemesine yer verilmiş; (ddd) Yetki Belgesi; bu yönetmelik kapsamında faaliyette bulunanlara izin veren ve Bakanlıkça düzenlenen belgeler olarak tanımlanmış, devamı maddelerinde de Bakanlıkca yetki belgesi verilebilmesi için belediyeden izin alınacağına dair bir kural getirilmemiştir. "Yetki belgesi türleri" başlıklı 6. maddesinin (ç) bendinde, "D4 yetki belgesi, tarifeli ve tarifesiz olarak 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası ve taşıma mesafesine bakılmaksızın iliçi ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara verilen belge" olarak tanımlanmıştır. Yönetmeliğin Geçici 7. maddesinde ise, ''1/1/2011 tarihine kadar, 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası ve taşıma mesafesine bakılmaksızın iliçi ticari yolcu taşımacılığı yapanlara/yapacaklara valiliklerce verilen/verilecek yetki belgeleriyle ilgili iş ve işlemlere bu Yönetmeliğin yayımından önceki esaslar ve usullerle aynen devam edilir.'' düzenlemesi yer almıştır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin yollamada bulunduğu 25/02/2004 günlü, Resmi Gazete'de yayımlanan (mülga) Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin 2. maddesinde ise, ''Taşıma mesafesine bakılmaksızın il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları, 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları ile belediye sınırları ile mücavir alanı içindeki şehiriçi yolcu taşımaları, bu Yönetmeliğin kapsamı dışında olup; bunlar için Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelik yürürlüğe konuluncaya kadar, il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili valiliklerce, belediye sınırları ile mücavir alanı içindeki şehiriçi yolcu taşımaları il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili belediyelerce, bu Yönetmeliğin taşımacılar için getirdiği sorumluluk ve yükümlülükler dikkate alınarak düzenlenir.'' kuralına yer verilmiştir.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin "İşyeri açılması" başlıklı 6. maddesinde, "İşyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, işyerlerini bu Yönetmeliğe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1 ve 2’de yer alan durumlarına uygun formu doldurarak yetkili idareye başvurur. Bu Yönetmeliğe göre yapılacak her türlü ruhsat başvurusunda, müracaat sahibine başvuruyu kabul eden görevlinin adı, soyadı ve unvanı ile başvurunun yapıldığı tarih ve saati gösteren Örnek 6’da yer alan alındı belgesi verilir. Ayrıca, başvuru ve beyan formu ile ekli evrakın verilmesi sırasında başvuruyu kabul eden görevli tarafından yapılacak ön incelemede tespit edilen noksanlıklar, müracaat sahibine verilen alındı belgesinde gösterilir. Bu Yönetmelikte belirtilen ruhsatlandırmaya ilişkin süreler eksik belgelerin yetkili idareye verilmesi ile başlar." düzenlemesi yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden; davacının işyeri için ruhsat başvurusunda bulunurken işyeri açma ve çalışma yönetmeliğinin ilgili hükümlerine uygun olarak başvuru ve beyan formu doldurmadığı gerekçesiyle, idarenin davaya konu başvuru üzerine hangi formu doldurması gerektiğine ve başvuru için diğer gerekli olan belgelerin ne olduğuna dair herhangi bir bildirimde bulunmadan, doğrudan davacının ruhsat talebini reddettiği anlaşılmaktadır.
UYAP kayıtlarının incelenmesinden, S.S. … No'lu … Taşıtlar Kooperatifi tarafından davacıya D4 yetki belgesi verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda; dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen … İdare Mahkemesi'nin … günlü, E:… , K:… sayılı kararının Danıştay (kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 25/12/2018 günlü, E:2015/6266, K:2018/8475 sayılı kararıyla onandığı görülmüştür.
Yine dava dosyasında bulunan ve zabıta tarafından 25/11/2014 tarihinde düzenlenen tutanakta; davacının ruhsat verilmesini talep ettiği işyerinin bulunduğu sokağın, genişliğinin 5 metre olduğu ve işyerinin yolcu toplama yazıhanesi olarak kullanılması halinde sokaktaki araç ve yaya trafiğini olumsuz etkileyeceği ve işyerinin bulunduğu sokağın yolcu taşımacılığı yapılacak yazıhane için uygun olmadığına ilişkin tespitlere yer verildiği görülmektedir.
Ulaştırma Bakanlığı tarafından davacı adına düzenlenen kalkış yeri "Göle", varış yeri "Ardahan" olarak belirlenen, dolayısıyla Göle-Ardahan arası yolcu taşınması için düzenlenen ve 17/04/2018 tarihine kadar geçerli olduğu belirtilen … günlü, … sayılı Yetki Belgesinin davacının işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği 24/09/2013 tarihinde geçerli olduğu, her ne kadar Mahkemece … günlü, … sayılı Göle İlçe Trafik Komisyonu kararı ile Göle-Ardahan arasında yolcu taşımacılığı için verilen D4 yetki belgesinin sehven verildiğinden bahisle iptal edilerek söz konusu D4 yetki belgesinin Filizli Köyü-Göle olarak düzeltilmesine karar verildiği gerekçesine yer verilmiş ise de; … günlü, … sayılı Göle İlçe Trafik Komisyonu kararı incelendiğinde; davacının Göle-Ardahan arasında yolcu taşımacılığı yapması için alınan 28/03/2013 günlü komisyon kararının sehven alındığından bahisle iptal edildiği, D4 Yetki Belgesinin Filizli Köyü-Göle olarak düzeltilmesi için Ulaştırma Bakanlığı Erzurum 10. Bölge Müdürlüğü'ne yazı yazıldığı, 04/12/2012 günlü İl Trafik Komisyonunca Filizli Köyü-Göle arasında D4 yetki belgesinin almasında sakınca olmadığına dair komisyon kararının kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; Mahkemece, "Göle-Ardahan güzergahında yolcu taşımacılığı yapması için Ulaştırma Bakanlığı tarafından davacı adına düzenlenen … günlü, … sayılı Yetki Belgesinin iptal edilip edilmediği hususunun Ulaştırma Bakanlığı Erzurum 10. Bölge Müdürlüğünden sorularak, davacının idareye ruhsat başvurusu yaptığı tarihte davalı idare yetkililerince yapılmış herhangi bir denetimin bulunup bulunmadığı, idarece ruhsat başvurusunda bulunduğu işyeri ile ilgili olarak olarak mevzuatta öngörüldüğü şekilde herhangi bir denetim yapılıp yapılmadığı, idarece anılan yere ilişkin olarak yapılmış başkaca bir tespit olup olmadığı, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 6. maddesinde yer alan, gerekli belgelerin tamamlanması için başvurana süre verileceği belirtildiğinden, davacının işyeri için ruhsat başvurusunda bulunurken yönetmelik hükmüne uygun olarak başvuru ve beyan formu doldurmadığının tespiti üzerine davacıya tespit edilen eksiklikleri gösterir alındı belgesinin verilip verilmediği ve eksikliklerin giderilmesi için davacıya süre verilip verilmediği hususları araştırılarak ayrıca davacıya D4 yetki belgesi verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda oluşan yeni hukuki duruma göre bir değerlendirme yapılmak suretiyle karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma sonucu verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştayda karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.