Danıştay 6. Daire 2019/20677 Esas 2022/458 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/20677
Karar No : 2022/458

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Mermer Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Başakşehir İlçesi, … Bölge …Ada, …, …, … ve … parseller üzerinde … Gayrimenkul A.Ş. tarafından gerçekleştirilen "Kayabaşı Rekreasyon Alanı Ticaret ve Bölge Parkı inşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi" kapsamında projesi biten dere ıslah kanalının istinat duvarının 200 metrelik kısmının dibine izinsiz hafriyat toprağı döküldüğünden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 175.053,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve …sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; olayda dökümün gerçekleştirildiği aracın davacı şirket tarafından … Hafriyat Yapı İnşaat Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti'ye kiralandığı belirtilerek, bu hususta adi kira sözleşmesi sunulmuş ve cezaların şahsiliği ilkesi gereğince idari para cezasına konu olan fiil kim tarafından işlenmiş ise ceza sorumluluğunun da o kişiye ait olması gerektiği iddia edilmiş ise de, adi yazılı şekilde düzenlenmiş ve resmi kurumlara ibraz edilmeyen sözleşmenin idare tarafından bilinmesine olanak bulunmadığı, taraflar arasında düzenlenen ve resmi kurumlara ibraz edilen noter onaylı bir araç kiralama sözleşmesi veya finansal kiralama sözleşmesinde olduğu gibi özel siciline kaydedilerek üçüncü kişiler nezdinde de aleniyet kazanan bir sözleşmenin de somut olayda ibraz edilemediği görülmekle, davacının bu yöndeki iddialarına itibar edilmediği, olayın ise sabit olduğu ve hafriyat taşıma ve dökümüne ilişkin izin alındığına dair bir belgenin de ibraz edilemediği belirtilerek, davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davacı şirket adına tescili bulunan … plakalı araç ile izinsiz hafriyat atığı döküldüğünün 02/02/2018 tarihli tutanakla tespit edilmesi üzerine, davacı şirket adına davaya konu idare para cezasının verildiği, dava dilekçesi ekinde söz konusu aracın 01/01/2018 ila 30/06/2018 tarihleri arasında şoförsüz olarak altı ay süreyle başka bir firmaya kiralandığının belirtildiği, ara kararıyla söz konusu kira ilişkisine ait kira bedellerinin ödendiğine dair bilgi ve belgelerin gönderilmesinin istenilmesi üzerine, gönderilen bilgi ve belgelere göre bahse konu aracın üçüncü kişiye kiralanması nedeniyle birinci üç aylık süre için davacı şirkete 5.000,00 TL kira bedelinin ödendiği ve buna mukabil davacı şirket tarafından 30/01/2018 tarihinde kiralayan şirket adına fatura tanzim edildiği, bu durumda, tespit tarihi itibarıyla söz konusu aracın üçüncü bir kişiye kiralandığı görüldüğünden, davacı şirket tarafından işlenmediği anlaşılan fiilden dolayı idari para cezası verilmesinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle, istinaf incelemesine konu İdare Mahkemesi kararı kaldırılarak, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlem ve dayanak tutanağın hukuka uygun olduğu belirtilerek, usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Gayrimenkul A.Ş. tarafından İstanbul İli, Başakşehir İlçesi, … Bölge … Ada, … ve … parseller üzerinde gerçekleştirilen "Kayabaşı Rekreasyon Alanı Ticaret ve Bölge Parkı inşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi" kapsamında projesi biten dere ıslah kanalının istinat duvarının 200 metrelik kısmının dibine izinsiz hafriyat toprağı döküldüğünden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 175.053,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; ''Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi'' ifade edeceği, ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.''; ''İdari nitelikli para cezaları'' başlıklı 20. maddesinin ''r'' bendinde de; ''Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.''; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; "Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.", hükümlerine, 23. maddesinde ise "Bu Kanunda belirtilen idarî para cezaları, bu cezaların verilmesini gerektiren fiillerin işlenmesinden itibaren üç yıl içinde birinci tekrarında bir kat, ikinci ve müteakip tekrarında iki kat artırılarak verilir." hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Cezaların şahsiliği ilkesi gereğince, idari para cezasına konu fiil kim tarafından işlenmiş ise, ceza sorumluluğunun da o kişiye ait olması gerektiği, ancak olayda olduğu gibi, her zaman düzenlenebilir nitelikte olan ve sadece taraflar arasında imzalanan, resmi bir şekilde olmayan ve resmi kurumlara ibraz edilmeyen sözleşmenin idare tarafından bilinmesine olanak bulunmadığı, sözleşmenin tarafı olmayan idarenin, idari para cezasını işleten sıfatıyla kiracıya verebilmesi, taraflar arasında düzenlenen ve resmi kurumlara ibraz edilen noter onaylı bir araç kiralama sözleşmesi veya noterlikçe düzenlenmiş finansal kiralama sözleşmesinde olduğu gibi, özel siciline kaydedilmesi halinde mümkün olduğu, bununla birlikte, sözleşmenin adi yazılı şekilde düzenlenmesi halinde dahi, idari para cezasına konu eylemin tespitinden önce düzenlenmiş elektronik fatura gibi adi yazılı olmayan muteber belgelerle kiracılık ilişkisi ortaya konulabilecektir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi tarafından, davacı tarafından kiracılık ilişkisine istinaden, kiracı firma adına 31/01/2018 tarihli fatura tanzim edildiği, idari para cezasına konu eylemin ise 02/02/2018 olduğu dikkate alındığında, tespit tarihi itibarıyla söz konusu aracın üçüncü bir kişiye kiralandığı belirtilerek, davacı şirket tarafından işlenmediği anlaşılan fiilden dolayı idari para cezası verilemeyeceği belirtilmiş ise de, söz konusu faturanın idari para cezasına konu eylemin tespit tarihi olan 02/02/2018 tarihinden sonra 30/03/2018 tarihinde düzenlendiği anlaşılmıştır.
Buna göre; davacı tarafından, hafriyat dökümünde kullanıldığı tespit edilen … plakalı aracın, üçüncü kişiye kiralandığı belirtilerek, buna ilişkin kira sözleşmesi ve fatura ibraz edilmiş ise de, kira sözleşmesinin taraflar arasında her zaman düzenlenebilir nitelikte olması ve kiracı firma adına düzenlenen faturanın ise cezaya konu eylemin tespit tarihinden sonra tanzim edildiği dikkate alındığında, davacının kiracılık iddiasına itibar edilemeyeceği, bu durumda, tespit tarihi itibarıyla söz konusu aracın üçüncü bir kişiye kiralandığı ve davacı şirket tarafından işlenmediği anlaşılan fiilden dolayı idari para cezası verilmesinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle, davanın reddine dair İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda belirtilen gerekçe ile davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 20/01/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.