Danıştay 8. Daire 2018/908 Esas 2022/120 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/908
Karar No : 2022/120

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ...Üniversitesi ... Fakültesi ... Bölümü'nde yardımcı doçent olarak görev yapan davacının 31/08/2016 tarihi itibariyle görevine son verileceği ve sözleşmesinin yenilenmeyeceğine ilişkin ... tarih ve ... sayılı davalı idare işleminin iptali ve yoksun kalınan mali hakların tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; mevzuat hükmü uyarınca davalı idareye sözleşmeli personel çalıştırma yetkisi verildiği, davacının da bu yetki çerçevesinde 01/09/2015 tarihinden itibaren davalı idare bünyesinde çalışmaya başladığı, hizmet sözleşmesinde de, sözleşme süresi sonunda yeni dönem için sözleşmenin yenilenmeyeceğinin önceden yazılı olarak bildirilmesi koşulu ile tarafların sözleşmenin yenilenmeyeceğini bildirerek sözleşmenin feshini isteyebileceğinin belirtildiği, idarenin kendisine tanınan takdir hakkı muvacehesinde bu yetkiyi kullanarak bir ay önceden yazılı olarak bildirmek suretiyle davacının sözleşmesinin yenilenmeyeceği yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; davacının sözleşmesinin yenilenmeyeceğine ilişkin dava konusu işlemi tesis edenin mütevelli heyeti başkanı olduğu, mütevelli heyetince kullanılabilecek bu yetkinin devredildiğine dair bir mütevelli heyet kararının dosyada mevcut olmadığı, sözleşmenin sonlandırılması işleminin ilgili mevzuat uyarınca davalı üniversite mütevelli heyeti tarafından alınacak bir karar veya bu heyetin yetkisini devretmek suretiyle yetkilendirdiği üniversite yöneticisi veya bir komisyon tarafından yapılmasının gerektiği, bu prosedür işletilmeksizin mütevelli heyet başkanı tarafından gerçekleştirildiği, dava konusu işlemde yetki unsuru yönünden hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı, işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, davanın reddi yönünde karar verilmesinde hukuki isabet görülmediği, dava konusu işlem nedeniyle davacının mahrum kaldığı parasal haklarının da kendisine ödenmesi gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabul edilerek Mahkeme kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, dava konusu işlem nedeni ile yoksun kalınan parasal haklarının davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mütevelli heyet başkanı tarafından uygunluk yazısının düzenlendiği, mütevelli heyeti tarafından da mütevelli heyet başkanına temsil ve imza yetkisinin verildiği, dava konusu işlemin usul ve yasaya uygun olduğu, Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava, İstanbul ...Üniversitesi ... Fakültesi ... Bölümü'nde yardımcı doçent olarak görev yapan davacının 31/08/2016 tarihi itibariyle görevine son verileceği ve sözleşmesinin yenilenmeyeceğine ilişkin işlemin iptali ve yoksun kalınan mali hakların tazminine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
2547 sayılı Kanun'un ek 5. maddesi ve Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 20. maddesinde, vakıf yükseköğretim kurumunun en yüksek karar organı olan mütevelli heyetinin, vakıf yükseköğretim kurumunun tüzel kişiliğini temsil ettiği; mütevelli heyetinin, yükseköğretim kurumunda görevlendirilecek yöneticiler ve öğretim elemanları ile diğer personelin sözleşmelerini yapacağı hususları düzenlenmiştir.
Sözleşme süresi dolmadan sözleşmenin geri alınması, kaldırılması, değiştirilmesi durumlarında mevzuat hükümleri uyarınca mütevelli heyeti tarafından ya da mütevelli heyetince yetki verilen yöneticiler tarafından işlem tesis edilmesi gerektiği, sözleşmenin yenilenmeyeceğine ilişkin durumlarda ise mütevelli heyet kararının aranmaması gerektiği, dolayısıyla yetki unsuru yönünden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı; ancak davalı idare tarafından, davacının sözleşmesinin yenilenmemesine ilişkin nedenlerin somut bilgi ve belgelerle ortaya konulamadığı görüldüğünden temyiz isteminin belirtilen gerekçe ile reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı ile davalı üniversite arasında 01/09/2015-31/08/2016 tarihlerini kapsayan akademik personel iş sözleşmesinin imzalandığı, anılan sözleşmenin 'Sözleşmenin Feshi ve Yenilenmesi' başlıklı 13. maddesinde; "Sözleşme süresi sonunda yeni dönem için sözleşmenin yenilenmeyeceği konusunda Üniversite ve sözleşmeli ihbar öneli süresi dikkate alınarak yazılı bildirimde bulunmak koşulu ile yeni dönem için sözleşmenin yenilenmeyeceğini bildirerek sözleşmenin feshini isteyebilir. Sözleşmenin feshi taraflarca yazılı olarak istenmezse sözleşme süresi aynı şartlarla otomatik olarak bir yıl uzamış olur.", 14. maddesinde; "Sözleşmenin yenilenmesi için başarı durumu göz önüne alınır ve İstanbul Arel Üniversitesi Performans Ölçme ve Değerlendirme Yönergesi kriterlerine göre başarısız görülmesi halinde, sözleşme bildirim süresi göz önüne alınarak feshedilir. Ayrıca sözleşmelinin, sözleşmenin bütününe veya bir madde hükmüne aykırılığı, öğrencilerden kendisi hakkında sürekli ve haklı yakınmalar alması, kurum hakkında gizli nitelikteki bilgileri üçüncü kişilere aktarması, Türkiye'yi küçük düşürücü davranışta bulunması, Türkiye aleyhinde etkinlikte bulunması gibi durumlarda, işbu sözleşme tek taraflı olarak fesih edilir. Bu gibi durumlarda 4857 sayılı Yasanın 25. maddesi uygulanır." düzenlemelerine yer verildiği, ... tarih ve ... sayılı rektör vekili işlemiyle, davacının sözleşmesinin 31/08/2016 tarihi itibariyle tek taraflı feshine ilişkin mütevelli heyet başkanından uygun görüşün alındığı, akabinde davacıya ... tarih ve ... sayılı Rektör vekili işlemiyle, iş sözleşmesinin 13. ve 14. maddeleri uyarınca sözleşme bitim tarihi olan 31/08/2016 tarihi itibariyle iş akdinin tek taraflı olarak feshedileceğinin bildirilmesi üzerine, anılan işlemin iptali ve yoksun kalınan mali hakların tazmini istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun ek 5. maddesinde; "Vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının, vakıf yönetim organı dışında en az yedi kişiden oluşan bir mütevelli heyeti bulunur...Mütevelli heyet vakıf yükseköğretim kurumunun tüzelkişiliğini temsil eder. Vakıf yükseköğretim kurumlarının yöneticileri Yükseköğretim Kurulunun olumlu görüşü alınarak mütevelli heyet tarafından atanır. Mütevelli heyet; vakıf yüksek öğretim kurumu yöneticilerine uygun gördüğü ölçüde yetkilerini devredebilir. Yükseköğretim kurumunda görevlendirilecek yöneticiler ve öğretim elemanları ile diğer personelin sözleşmelerini yapar, atamalarını ve görevden alınmalarını onaylar, yükseköğretim kurumunun bütçesini onaylar ve uygulamaları izler, ayrıca vakıfca hazırlanan yönetmelik hükümlerine göre diğer görevleri yürütür..." hükmüne yer verilmiştir.
31/12/2005 tarih ve 26040 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 'Mütevelli heyet' başlıklı 20. maddesinde; "Vakıf yükseköğretim kurumunun en yüksek karar organı olan mütevelli heyet, vakıf yükseköğretim kurumunun tüzel kişiliğini temsil eder...Mütevelli heyet, yükseköğretim kurumunda görevlendirilecek yöneticiler ve öğretim elemanları ile diğer personelin sözleşmelerini yapar, atamalarını, öğretim elemanı dışındaki personelin terfilerini ve görevden alınmalarını onaylar, yükseköğretim kurumunun bütçesini kabul eder ve uygulamaları izler..." hükmü, 'Akademik organlar' başlıklı 21. maddesinde; "Vakıf üniversiteleri ve yüksek teknoloji enstitülerinin yöneticisi rektör, vakıf meslek yüksekokulunun yöneticisi müdürdür..."
hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare hukukunda yerleşmiş ilkelerden biri yetki ve usulde paralellik ilkesi olup bu ilkeye göre, idari bir işlemi tesis etmeye hangi makam yetkiliyse ve işlemin tesisinde hangi usul ve esaslar uygulanıyor ise, işlemin geri alınması, kaldırılması, değiştirilmesinde de, işlemin tesisinde uygulanan usule göre ve aynı işlemi tesis etmeye yetkili olan makam tarafından değerlendirilerek bir işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta; davacı hakkında iş sözleşmesinin 13. ve 14. maddeleri uyarınca sözleşme bitim tarihi olan 31/08/2016 tarihi itibariyle iş akdinin tek taraflı olarak feshedileceğinin bildirilmesine yönelik dava konusu işleme ilişkin olarak mütevelli heyeti tarafından vakıf yüksek öğretim kurumu yöneticilerine bu hususta yetki devri yapıldığına ilişkin herhangi bir bilgi, belge bulunmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Nitekim, davalı idare tarafından, ... tarih ve ... sayılı mütevelli heyet kararı uyarınca, mütevelli heyet başkanının tek başına üniversiteyi temsil ve imza yetkisine sahip olmasına karar verildiği hususu ileri sürülmüşse de, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, mütevelli heyetinin vakıf yüksek öğretim kurumunun en yüksek karar organı olduğu, vakıf yüksek öğretim kurumu yöneticileri olan rektör ve müdürlere uygun gördüğü ölçüde yetkilerini devredebileceği, dolayısıyla dava konusu işleme yönelik olarak yetkisini mütevelli heyet başkanına devredilebileceğine ilişkin bir düzenleme bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının yukarıda belirtilen açıklamayla ONANMASINA,
3. Harçtan muaf olan davalı idare tarafından yatırılan toplam ...-TL temyiz harcının istemi halinde davalı idareye iadesine,
4. Kesin olarak, 20/01/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X-) Dava, İstanbul Arel Üniversitesi ... Fakültesi ...'nde yardımcı doçent olarak görev yapan davacının 31/08/2016 tarihi itibariyle süresi dolan sözleşmesinin yenilenmeyeceğinin bildirilmesine ilişkin işlemin iptali ve yoksun kalınan mali hakların tazmini istemiyle açılmıştır. Dava konusu işlem, sözleşmenin feshi suretiyle göreve son verme değil, sözleşmenin yenilenmeyeceğinin bildirilmesidir.
İdareye; sözleşmeli personel çalıştırıp çalıştırmama veya sözleşmesi sona eren bir personelin sözleşmesini yenileyip yenilememe konusunda takdir hakkı tanındığında tartışma bulunmamakta, takdir hakkının kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda kullanılacağı hususu ise yargısal içtihatlarla istikrarlı şekilde gözetilmektedir. Kimi hukuk yazınında ve yargı kararlarında; idarenin sözleşme yenilememe yönünde tesis ettiği işlemler ile devam eden bir sözleşmenin feshine yönelik işlemler arasındaki nitelik farkı gözetilmeksizin, sözleşme yenilememe işlemlerinde de idarenin kullandığı takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun kullanıldığının, idarece ispat edilmesi yani somut delillerle ortaya konulması gerektiği ifade edilmektedir. Oysa, devam eden bir sözleşmenin feshi işleminde idarenin, feshin haklılığını ispat etmek diğer bir anlatımla sözleşmenin niçin feshedildiğini somut gerekçelerle ortaya koymak zorunluluğu bulunmasına karşın, süresi bitmiş bir sözleşmenin yenilenmemesi konusunda idareye ispat külfeti yüklemek yani sözleşmenin niçin yenilenmediğinin somut gerekçelerle ortaya konulmasını beklemek ya da mahkeme kararlarıyla idareyi sözleşme yenilemeye zorlamak, kanun koyucunun idareye tanıdığı takdir yetkisini büsbütün ortadan kaldırma, her nasılsa bir defa sözleşme imzalayan bir kişinin disipliner sonuç doğuran bir eylemde bulunmadığı ve bu eylemin soruşturma raporuyla tespit edilmediği sürece sözleşmesinin yargı kararıyla mütemadiyen yenilenmesini sağlama sonucunu doğuracaktır.
Öte yandan sözleşme ilişkisinin başlangıcında ilgililer tarafından sözleşmenin süreli olduğu ve sürenin bitiminde kendiliğinden ortadan kalkacağı bilinmekte olup, sözleşmesinin devamı konusunda haklı bir beklenti oluştuğundan da söz edilemez ise de; sözleşmenin istikrarlı şekilde yenilendiği durumlarda davalı idarenin sözleşme süresinin bitiminden önce karşı tarafa sözleşmenin yenilenmeyeceğini bildirmesi haklı beklenti ilkesinin tabii sonucu olarak görülebilir.
Yapılan açıklamalar çerçevesinde, davacının süresi bitmiş olan sözleşmesinin yenilenmeyeceğinin bildirilmesi şeklinde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık görmediğimden aksi yönde oluşan çoğunluk kararına katılamıyorum.