Danıştay 13. Daire 2020/2217 Esas 2022/152 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/2217
Karar No:2022/152

TEMYİZ EDEN (DAVACI) :... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... İl Özel İdaresi
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çanakkale ili, Merkez ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parselde kayıtlı taşınmaz üzerindeki bilet satış büfesinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 51/a maddesi gereğince 1 (bir) yıllığına kiralanmasına ilişkin Çanakkale İl Özel İdaresi İl Encümeni'nin ... tarih ve ... sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; davalı idarenin mülkiyetindeki taşınmazda bulunan bilet satış büfesinin 2886 sayılı Kanun'un 51/a maddesi gereğince pazarlık usûlü ve bir yıl süre ile ihale edildiği, aylık kira bedelinin de 1.600,00-TL olarak belirlendiği, söz konusu kiralama işleminin süreklilik göstermediği ve 2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nda belirlenen parasal sınırda kaldığı, tapu kayıtlarından dava konusu taşınmazın davalı idarenin mülkiyetinde yer aldığı, bu sebeple idarenin kendi mülkiyetinde bulunan dava konusu taşınmazı kiralama yetkisinin bulunduğu, dolayısıyla dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ihale konusu taşınmaz üzerinde davalı idarenin tasarruf yetkisinin bulunmadığı, bilet satış büfesinin idarelerine ait olduğu ve yapı kayıt belgesinin alındığı, dava konusu taşınmazın imar planında geçici olarak yol, kaldırım ve meydan olarak düzenlendiği, bu nedenle anılan taşınmazın idarelerinin tasarrufunda bulunduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Çanakkale ili, Merkez ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın davalı idarenin mülkiyetinde olduğu, söz konusu taşınmazda bulunan yapının 2886 sayılı Kanun'un 51/a maddesi gereğince 1 yıllığına pazarlık suretiyle kiraya verilmesi için Çanakkale İl Özel İdaresi İl Encümeninin ... tarih ve ... sayılı kararının alındığı, 28/11/2019 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye ... Turizm Tic. Ltd. Şti.'nin katıldığı, ihale konusu taşınmaz üzerinde bulunan bilet satış büfesinin anılan şirkete kiralanmasına ilişkin Çanakkale İl Özel İdaresi İl Encümeni'nin ... tarih ve ... sayılı kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinin 1. fıkrasında; "Genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür." kuralına, "İlkeler" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında; "Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır." kuralına, "İhale usûllerinin neler olduğu" başlıklı 35. maddesinde; "Bu Kanunun 1'inci maddesinde yazılı işlerin ihalelerinde aşağıdaki usûller uygulanır: a) Kapalı teklif usûlü, b) Belli istekliler arasında kapalı teklif usûlü, c) Açık teklif usûlü, d) Pazarlık usûlü, e) Yarışma usûlü. İşin gereğine göre bu usûllerden hangisinin uygulanacağı, bu Kanun hükümlerine uyularak idarelerince tespit edilir." kuralına, "İhalelerde kapalı teklif usûlünün esas olduğu" başlıklı 36. maddesinde; "Bu Kanunun 1'inci maddesinde yazılı işlere ilişkin ihalelerde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usûlü esastır. Ancak, 44'üncü maddede gösterilen işler belli istekliler arasında kapalı teklif usûlüyle, 45'inci maddede gösterilen işler açık teklif usûlüyle, 51'inci maddede sayılan işler pazarlık, 52'nci maddede gösterilen işler de yarışma usûlüyle yaptırılabilir." kuralına, "Pazarlık usûlünde ihale" başlıklı 50. maddesinde; "Pazarlık usûlü ile yapılan ihalelerde teklif alınması belli bir şekle bağlı değildir. İhaleleler, komisyon tarafından işin nitelik ve gereğine göre bir veya daha fazla istekliden yazılı veya sözlü teklif almak ve bedel üzerinde anlaşmak suretiyle yapılır.
Pazarlığın ne suretle yapıldığı ve ne gibi tekliflerde bulunulduğu ve üzerine ihale yapılanların neden dolayı tercih edildiği pazarlık kararında gösterilir." kuralına, "Pazarlık usûlüyle yapılacak işler" başlıklı 51. maddesinde; "Aşağıda yazılı işlerin ihalesi, pazarlık usûlüyle yapılabilir; (a) Yer, özellik (askeri birliklerin kuruluş özellikleri dâhil) ve nitelikleri itibarıyla her yıl Genel Bütçe Kanununda gösterilecek belli tutarları aşmayan ve süreklilik göstermeyen, bu Kanunun 1'inci maddesinde gösterilen işler,..." kuralına yer verilmiştir.
2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nun 4. maddesinin (f) bendinde; çeşitli kanun ve kararnamelere göre bütçe kanununda gösterilmesi gereken parasal sınırlar (İ) cetvelinde gösterilmiş, 2886 sayılı Kanun'un 51/a maddesi gereğince belirlenen parasal sınır ise (iller için) 86.700,00-TL olarak belirlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2886 sayılı Kanun'da öngörülen kapalı teklif usûlü, belli istekliler arasında kapalı teklif usûlü, açık teklif usûlü, pazarlık usûlü ve yarışma usûlünden hangisinin uygulanacağının tespitinde, idareler bağlı yetki içerisinde bulunmakta; bir başka ifadeyle, ihale usûllerini belirlemede Kanunun çizdiği sınırlara uygun hareket etmek zorundadırlar. Kanun gereği ihalelerde kapalı teklif usûlü esastır. Belli istekliler arasında kapalı teklif usûlü, açık teklif usûlü, pazarlık usûlü ve yarışma usûlünün kullanılabilmesi için ihale konusu işin ilgili maddelerde gösterilen işlerden olması gerekmektedir. İhale konusu işin yorum yoluyla anılan maddeler kapsamına dahil edilerek kapalı teklif usûlünün uygulanması hukuken mümkün değildir.
Diğer taraftan, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 299. maddesinde, “Kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.” kuralına yer verilmiş olup kira sözleşmesi iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme türüdür. Kiraya verenin aslî borçları kiralananı kullanıma elverişli şekilde kiracıya teslim etmek ve sözleşme süresince kullanıma elverişli biçimde bulundurmaktır. Kiracının aslî borcu ise kira bedelini ödemektir. Kira sözleşmesi sürekli borç ilişkisi doğuran bir sözleşme türüdür.
2886 sayılı Kanun'un 51. maddesinde, pazarlık usûlü ile yapılacak işler belirlenmiş ve anılan maddenin (a) bendinde; yer, özellik (askerî birliklerin kuruluş özellikleri dâhil) ve nitelikleri itibarıyla her yıl Genel Bütçe Kanununda gösterilecek belli tutarları aşmayan ve süreklilik göstermeyen, bu Kanunun 1'inci maddesinde gösterilen işlerin pazarlık usûlü ile ihale edilebileceği belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu bilet satış büfesinin "aylık" dönemsel kira bedeli belirlenmek suretiyle ihale edildiği, 6098 sayılı Kanun’un 299. maddesi gereğince kiracının borcunun her ay ve devam eden aylarda bir yıl boyunca aylık 1.600,00-TL kira bedeli ödemek, kiraya verenin ediminin ise aylık kira bedeli ile kiralanan bilet satış büfesinin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı bir yıl boyunca her ay sağlamaktır. Dolayısıyla dava konusu kiralama ihalesi süreklilik gösteren bir ihaledir.
Bu itibarla, belirtilen şartları taşımayan dava konusu kiralama ihalesinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 51/a maddesi uyarınca pazarlık usûlü ile gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama usûlü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı ...-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın ve istemi hâlinde ilk derece aşamasında kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 20/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.