Danıştay 8. Daire 2022/231 Esas 2022/175 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/231
Karar No : 2022/175

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 22/07/2019 tarihli Olur ile ...Barosuna kayıtlı Av. ......hakkında soruşturma izni verilmediğinin bildirilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü işleminin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla, davacı tarafından şikayetli avukat hakkında aslı kendisinde olmadığı halde daire tadilat sözleşmesinin örneğine aslı gibidir yazılarak mahkemeye sunduğu, yalan beyanlarda bulunarak mahkemeyi yanılttığı ileri sürülmüş ise de, mahkemeye sunulan belgelerin hukuki niteliği, geçerli olup olmadığını değerlendirme yetkisinin taraflar arasındaki uyuşmazlığa bakan ilgili mahkemeye ait olduğu, soruşturma izni verilmesini gerektirir nitelikte bir delil bulunmadığı, bu iddiaya ilişkin olarak eylemin muahazeyi gerektirmediği; yine şikayetli avukatın gerçeğe aykırı beyanlarda bulunarak mahkemeyi yanılttığı ileri sürülmüş ise de, mahkeme tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunun değerlendirme yetkisinin mahkemelere ait olduğu, raporlara karşı itiraz edilebileceği bu iddia yönünden de eylemin muahezeyi gerektirmediği, bu durumda, Ankara Barosu’na kayıtlı Av. ... hakkında soruşturma izni verilmemesine ilişkin davalı idare işleminin, mevzuat hükümlerine uygun olarak tesis edildiği, soruşturma yürütülmesini gerektirecek yeterli şüphenin oluşmadığı görüldüğünden sonucu itibarıyla dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İstinaf talebinin gerekçesiz bir şekilde ve kesin olarak reddedilerek adil yargılanma hakkının ihlaline sebebiyet verildiği, şikayet edilen avukat hakkında açık ve kesin delillerin bulunmasına rağmen soruşturma izni verilmemesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilerek temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyize konu kararın usul ve yasaya uygun olduğu, bozulmasını gerektiren bir sebep bulunmadığı, ayrıca temyize konu kararın kesin olarak verildiği bu sebeple yargı yolunun kapalı olması sebebiyle temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin ve reddi hakim talebinin incelenmeksizin reddi; temyiz süresinin uzatılması isteminin ise reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ:
Davacı tarafından, 22/07/2019 tarihli Olur ile Ankara Barosuna kayıtlı Av. ... hakkında soruşturma izni verilmediğinin bildirilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle dava açılmış, İdare Mahkemesince davanın reddine ilişkin verilen karara karşı davacı tarafından yapılan istinaf başvurusu, ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile kesin olarak reddedilmiştir.
Davacı, 10.12.2021 havale tarihli dilekçe ile kesin olarak verilen karara karşı temyiz başvurusunda bulunmuş, 24.12.2021 havale tarihli dilekçe ile temyiz süresinin uzatılmasını talep etmiş, 29.12.2021 havale tarihli dilekçe ile de ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi Başkan ve üyeleri hakkında reddi hakim isteminde bulunmuştur.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda; hakimin davaya bakmaktan memnuiyeti ve reddi,…..işlemlerinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı", 45. maddesinin altıncı fıkrasında, bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göre temyize açık olmayan kararlarının kesin olduğu, 57. maddesinin üçüncü fıkrasında, bölge idare mahkemelerinde reddedilen başkan ve üye birden çok ise istemin Danıştayca inceleneceği; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 447. maddesinin ikinci fıkrasında, mevzuatta,
yürürlükten kaldırılan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yapılan yollamaların, Hukuk Muhakemeleri Kanununun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılacağı hüküm altına alınmıştır.
6100 sayılı Kanun'un 38. maddesinde, (1) Hâkimin reddi sebebini bilen tarafın, ret talebini en geç ilk duruşmada ileri sürmesi gerektiği, tarafın, ret sebebini davaya bakıldığı sırada öğrenmiş ise en geç öğrenmeden sonraki ilk duruşmada, yeni bir işlem yapılmadan önce bu talebini hemen bildirmek zorunda olduğu, belirtilen sürede yapılmayan ret talebinin dinlenemeyeceği, (2) Hâkimin reddinin, dilekçeyle talep edileceği, bu dilekçede, ret talebinin dayandığı sebepler ile delil veya emarelerin açıkça gösterilmesi ve varsa belgelerin eklenmesi gerektiği, (3) Hâkimin reddi dilekçesinin, reddi istenen hâkimin mensup olduğu mahkemeye verileceği, (4) Ret talebinin geri alınamayacağı, ... (9) Bu kararlar aleyhine ancak hükümle birllikte kanun yollarına başvurulabileceği, 41. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ret talebi süresinde yapılmamış ise kabul edilmeyerek geri çevrileceği, 44. maddesinin birinci fıkrasında ise esas hüküm bakımından temyiz yolu kapalı bulunan dava ve işlerde, bölge adliye mahkemesi başkan ve üyelerinin reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararlarının kesin olduğu kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME
a) Temyiz istemi yönünden;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Temyiz" başlıklı 46. maddesinde, "Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir:
a) Düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları.
b) Konusu yüz bin Türk lirasının aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar.
c) Belli bir meslekten, kamu görevinden veya öğrencilik statüsünden çıkarılma sonucunu doğuran işlemlere karşı açılan iptal davaları.
d) Belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları.
e) Müşterek kararnameyle yapılan atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri ile daire başkanı ve daha üst düzey kamu görevlilerinin atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri hakkında açılan iptal davaları.
f) İmar planları, parselasyon işlemlerinden kaynaklanan davalar.
g) Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu ve Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca itiraz üzerine verilen kararlar ile 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun uygulanmasından doğan davalar.
h) Maden, taşocakları, orman, jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ile ilgili mevzuatın uygulanmasına ilişkin işlemlere karşı açılan davalar.

ı) Ülke çapında uygulanan öğrenim ya da bir meslek veya sanatın icrası veyahut kamu hizmetine giriş amacıyla yapılan sınavlar hakkında açılan davalar.
i) Liman, kruvaziyer limanı, yat limanı, marina, iskele, rıhtım, akaryakıt ve sıvılaştırılmış petrol gazı boru hattı gibi kıyı tesislerine işletme izni verilmesine ilişkin mevzuatın uygulanmasından doğan davalar.
j) 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanunun uygulanmasından ve ...tarihli ve ...sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanunun uygulanmasından doğan davalar.
k) 6/6/1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun uygulanmasından doğan davalar.
l) 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun uygulanmasından doğan davalar.
m) Düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafından görevli oldukları piyasa veya sektörle ilgili olarak alınan kararlara karşı açılan davalar." hükmü yer almaktadır.
Dava konusu olayda, 22/07/2019 tarihli Olur ile Ankara Barosuna kayıtlı Av. ... hakkında soruşturma izni verilmediğinin bildirilmesine ilişkin işleme karşı açılan davada temyiz istemine esas teşkil eden Bölge İdare Mahkemesi kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesine göre temyiz yolu açık olmayan "kesin" kararlarından olduğu anlaşıldığından temyiz isteminin incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.
b) Hakimin Reddi İstemi Yönünden;
Hakimin reddi; görülmekte olan bir davada, hakimin davada tarafsızlığı konusunda kuşkuya düşülen önemli sebeplerin varlığında başvurulan bir yoldur.
6100 sayılı Kanun'un ret usulünü düzenleyen 38. maddesinde; hâkimin reddi sebebini bilen tarafın, ret talebini en geç ilk duruşmada ileri sürmesi gerektiği, tarafın, ret sebebini davaya bakıldığı sırada öğrenmiş ise en geç öğrenmeden sonraki ilk duruşmada, yeni bir işlem yapılmadan önce bu talebini hemen bildirmek zorunda olduğu, belirtilen sürede yapılmayan ret talebinin dinlenemeyeceği kuralına yer verilmiştir.
Bu durumda, bir davada reddi hakim isteminde bulunabilmek için, dava dosyasının derdest olması, reddi istenen hakimlerin davaya bakmak durumunda olan hakimler olması gerekmektedir. Başka bir anlatımla, açılmış ve süre gelen bir davaya bakmakla görevli ve yetkili olan hakim veya hakimler için kanunda öngörülen sebeplerle Kanunda yer alan usul ve sürede reddi hakim isteminde bulunulabilir.
Buna göre, davacının, ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin başkan ve üyelerinin reddine ilişkin talebini; dava hakkında mahkemesince esastan karar verildikten sonra 29.12.2021 havale tarihli dilekçe ile ileri sürdüğü görüldüğünden, talebin bu aşamada incelenmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.

c) Temyiz süresinin uzatılması istemi yönünden;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 46/1. maddesinde, "Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir: (...)" hükmü yer almaktadır.
Kamu düzeninden olan temyize başvurma süresini belirleyen bu hüküm kesin
ve mutlaktır. Bu sürenin uzatılması mümkün bulunmayıp, anılan maddede yer alan süre hak düşürücü süredir.

Öte yandan, anılan Kanunun "Tebligat ve cevap verme" başlıklı 16. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "Taraflar, yapılacak tebliğlere karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde cevap verebilirler. Bu süre, ancak haklı sebeplerin bulunması halinde, taraflardan birinin isteği üzerine görevli mahkeme kararı ile otuz günü geçmemek ve bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir." hükmünün temyiz süresine
uygulanması ve temyiz süresinin bu hükme dayanılarak uzatılması imkanı
bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin ve reddi hakim talebinin incelenmeksizin reddine
2. Davacının temyiz süresinin uzatılması isteminin reddine,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerine bırakılmasına, dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 21/01/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.