Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/6655 Esas 2022/11229 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : Diyarbakır 7. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi

Taraflar arasındaki tespit ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalılardan ... Petrolleri Anonim Ortaklığı (...) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalılardan ... vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
Dosya içeriğine göre hüküm altına alınan ve davalı tarafından temyize konu edilen miktar 46.678.34 TL olup bu miktarın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL'nin altında kaldığı anlaşılmakla; davalı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin asıl işveren davalı ...'ya ait kuyularda alt işverenler yanında numune alım işi yaptığını, ... sözleşmesinin haksız feshinden dolayı ... ... Mahkemesinin 2015/637 Esas sayılı dosyasında açılan işe iade davasında işe iadesine karar verildiğini, işe iade başvurusu yaptıklarını, ancak davalı tarafça ciddiyetten ve samimiyetten uzak işe başlatma talebi yapıldığını, davalı ... ile alt işverenler arasındaki ilişkin muvazaalı olduğunu, müvekkilinin baştan beri asıl işveren işçisi olduğunu, davalı işyerinde kadrolu olarak çalışanların müvekkiline göre 2-3 kat fazla ücret aldığını, eşit davranma ilkesinin ihlal edildiğini, müvekkilinin alması gereken ücretin tespitini talep ettiklerini, işe başladığı tarihten feshedildiği tarihe kadar kök ücret farklarının eksik ödenmesi nedeniyle bu ücretlerin ödenmesi gerektiğini, çalıştığı tarihten itibaren 15 gün boyunca günlük 24 saat esasına dayalı olarak vardiyalı çalıştırıldığını, 15 gün dinlendirildiğini, işe gidiş- geliş için her seferinde ortalama 4 saat yolda zaman geçtiğini, yolda geçen sürelerin ödenmediğini, ... ile ... Sosyal Hizmetler Danışmanlık, Bilgi, Veri ve Otomasyon Taahhüt Sanayi Ticaret Limited Şirketi arasındaki işin muvazaalı olması nedeniyle müvekkilinin ilk işe girdiği tarihten itibaren asıl işveren işçisi olduğunun tespitine ve gerçek ücretinin tespitine, kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... genel tatil, ilave tediye, boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatı, kök ücret farkı, yol ve yemek farkı, asgari geçim indirimi ve yol mesai ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazı ve zamanaşımı def'inde bulunarak belirsiz alacak davası açılamayacağını, davacının işe başlama konusunda samimi olmadığını, davacını yasal süresi içinde işe davet edildiğini ancak işe başlamadığını, açılan davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu, müvekkilinin asıl faaliyet alanının petrol arama, üretim ve sondaj olduğunu, davacının müvekkili Şirketin personeli olmadığını, müvekkilinden alınan işin kamu ihale mevzuatına uygun olarak yapıldığını, muvazaa iddiasının doğru olmadığını, sözleşmenin muvazaalı olmadığını, davacının sendika üyesi olmadığını, kök ücret yönergesinden faydalanamayacağını, davacının fazla çalışma talebinin yerinde olmadığını, davacının yaptığı fazla çalışma karşılığının ödendiğini, davacının fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal ... genel tatil ücreti alacağının bulunmadığını, davacı sendika üyesi olmadığından vardiya prim alacağı hakkının bulunmadığını, yol mesaisi alacağının bulunmadığını, 2822 sayılı Toplu ... Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu'na göre toplu ... sözleşmesinden ancak üye olan kişilerin yararlanabileceğini, toplu ... sözleşmesinin imzası sırasında davacının sendika üyesi olmadığını, fesihten sonra sendika üyesi olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... Sosyal Hizmetler Dan. Bilg. Veri ve Oto Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kanuna uygun olmadığı, ilişkinin muvazaaya dayandığı, davacının sendika üyeliği bulunmadığından toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağı, asıl işverenin davacının emsali olan ve toplu ... sözleşmesi kapsamında bulunmayan işçisi olmadığı, dolayısıyla davacıya fiilen ödenen ücretin gerçek ücreti olduğu, toplu ... sözleşmesinde düzenlenen mali haklardan yararlanamayacağı, işe iade kararının kesinleşmesinin ardından yapılan işe başlama başvurusu üzerine, ... Sosyal Hizmetler Dan. Bilg. Veri ve Oto Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan işe davetin samimi olmadığı, davacının bilirkişi raporunda hesaplanan tutarda kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ücreti, ilave tediye, işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süre ücreti alacaklarının bulunduğu, diğer istemlerin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılardan ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkilinin alması gerektiği ücretin davalı ...'nun kadrolu emsal işçilerine ödediği ücret miktarına göre belirlenerek fark ücretin hüküm altına alınması gerektiğini, emsal ücret araştırması yapılmamasının ve alacakların emsal ücrete göre hesaplanmamasının hatalı olduğunu, kök ücret, yemek ve yol ücreti, yol mesaisi ile asgari geçim indirimi taleplerinin reddinin hukuka aykırı olduğunu, yolda geçen sürelerin 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 66 ncı maddesi uyarınca çalışma süresinden sayılması gerektiğini, dosya içeriğindeki delillerin irdelenmediğini, verilen kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; müvekkilinin asıl faaliyet alanının petrol arama, üretim ve sondaj üzerine olduğunu, ihale konusu işin yardımcı ... niteliğinde olduğunu, ihalenin kanuna uygun yapıldığını, muvazaalı olmadığını, bilirkişi raporunun hatalı tespitler içerdiğini, işe iade davasında davacının ... Sosyal Hizmetler Dan. Bilg. Veri ve Oto Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. nezdinde işe iadesine karar verildiğini, muvazaa iddiası bakımından kesin hükmün dikkate alınmadığını, ilave tediye alacağına hak kazanılmadığını, fazla çalışma yapıldığında karşılığının ödendiğini, fazla çalışma ücreti alacağının bulunmadığını, hafta tatili ücretine hak kazanılmadığını, ulusal ... ve genel tatil çalışması yapıldığında karşılığı ücretin ödendiğini, başkaca alacağının kalmadığını, davacının işe iade kararı sonrasında işe başlama başvurusunun samimi olmadığını, işçinin alt işverenin işe davetine uymadığını, işe başlama başvurusu esnasında davacının başka bir işte çalışıp çalışmadığının araştırılmadığını, işe başlatmama tazminatı, boşta geçen süre ücreti ile kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanılmadığını, tüm taleplerin zamanaşımına uğradığını, zamanaşımı savunmasının dikkate alınmadığını, davanın belirsiz alacak davası türünde açılmasında hukuki yararın bulunmadığını, faiz tür ve başlangıç tarihlerinin hatalı belirlendiğini, lehe hükmedilen vekâlet ücretinin eksik olduğunu, harçların haklılık oranına göre paylaştırılması gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tarafların istinaf sebepleri tek tek irdelenerek ve istinaf sebepleri ile bağlı kalınarak, kamu düzenine aykırı bir yön bulunup bulunmadığı hususu ise resen gözetilerek yapılan inceleme sonucunda; İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davacı ve davalı ... vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılardan ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalılar arasındaki hizmet alımına dair sözleşmenin muvazaalı olup olmadığı, davacının kök ücret yönergesinden yararlanıp yararlanamayacağı, emsali işçinin bulunmaması durumunda ücret araştırması yapılıp yapılamayacağı, talep edilen alacaklara hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un ilgili hükümleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
A. Davalı ... Petrolleri Anonim Ortaklığı Temyizi Yönünden
Davlı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
B. Davacı Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.