Danıştay 12. Daire 2021/2431 Esas 2022/39 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/2431
Karar No : 2022/39


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : Kara Harp Okulunda askeri öğrenci statüsünde iken Nisan 1980 tarihinde disiplinsizlik nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetleriyle ilişiği kesilen davacı tarafından, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun Geçici 32. maddesinin şahsına uygulanması yönündeki talebinin reddine ilişkin Milli Savunma Bakanlığı'nın …tarih ve …sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada; …İdare Mahkemesi …Dairesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı "davanın reddi" kararına karşı yargılamanın yenilenmesine ve yeniden yapılacak yargılama sonucu dava konusu işlemin iptali ile emsalleri gibi emeklilik işlemlerinin yapılarak parasal haklarının başvurudan itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; dava, Kara Harp Okulunda askeri öğrenci iken Nisan 1980 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilen davacı tarafından, 926 sayılı Kanun'un Geçici 32. maddesinden yararlanmak amacıyla yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle …İdare Mahkemesi …Dairesi'nde açılan davada verilen ret kararı sonrasında, kaldırılan ……İdare Mahkemesinin tarafsız ve bağımsız olmadığı iddiasıyla yaptığı başvurunun Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından kabul edilemez bulunması üzerine, 7103 sayılı Kanun'un 3.maddesi gereğince yargılamanın yenilenmesine karar verilerek re'sen emekli edilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açıldığı, 926 sayılı Kanunu'nun Geçici 32. maddesinde, "12 Mart 1971 tarihinden bu Kanunun yayımı tarihine kadar, yargı denetimine kapalı idari işlemler veya Yüksek Askerî Şûra kararları ile Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilenler veya vefatları hâlinde hak sahipleri, bu madde hükümlerinden yararlanabilmek için altmış gün içinde Milli Savunma Bakanlığına başvururlar." hükmünün yer aldığı; bakılan uyuşmazlıkta davacının, 926 sayılı Kanun'un Geçici 32. maddesi kapsamında olup olmadığının değerlendirilmesi gerekeceği, "Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilenler" ibaresi, askeri okulu bitirerek göreve başlamış personeli ifade ettiğinden söz konusu Kanun'dan faydalanabilmek için Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilmiş subay veya astsubay statüsünde personel olmak gerektiği, davacının ilişiğinin kesildiği tarih itibariyle subay veya astsubay statüsünün bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu gereği askeri öğrencilerin de Türk Silahlı Kuvvetleri personeli sayıldığı, 926 sayılı Kanun'un 1. maddesinde bu kanunun askeri öğrencilere de uygulanacağının belirtildiği, işlemin Anayasa'da düzenlenen eşitlik ilkesine aykırı olduğu belirtilerek, 21/03/2018 tarihinde yürürlüğe giren 7103 sayılı Kanun'un 23. maddesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanunu'na eklenen Geçici 9. madde gereği yeniden yargılama yapılarak davalı idare tarafından tesis edilen işlemin iptalinin gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kara Harp Okulunda askeri öğrenci iken Nisan 1980 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilen davacı tarafından, 926 sayılı Kanun'un Geçici 32. maddesinden yararlanmak amacıyla yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle … İdare Mahkemesi … Dairesi'nin E:… sayılı esasına kayden açılan davada verilen ret kararı sonrasında, kaldırılan … İdare Mahkemesinin tarafsız ve bağımsız olmadığı iddiasıyla yaptığı başvurunun, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından kabul edilemez bulunması üzerine, 7103 sayılı Kanun'un 3.maddesi gereğince yargılamanın yenilenmesine karar verilerek 926 sayılı Türk Sayılı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun Geçici 32. maddesinin şahsına uygulanmasına yönelik başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
11/02/2017 tarih ve 29976 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6771 sayılı T.C. Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Anayasa'ya eklenen Geçici 21. maddenin (E) bendinde, askeri yargının kaldırıldığı ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde görülmekte olan dosyalardan kanun yolu incelemesi aşamasında olanların Danıştaya, diğer dosyaların ise görevli ve yetkili idari yargı mercilerine, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 4 ay içinde gönderileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
25/08/2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 694 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 203. maddesinde, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu'nun yürürlükten kaldırıldığı, 36. maddesiyle 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'na eklenen Geçici 45. maddesinde ise, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde kanun yolu incelemesi aşamasında olan dosyaların Danıştaya, diğerlerinin Ankara İdare Mahkemelerine herhangi bir karara gerek kalmaksızın gönderileceği düzenlenmiştir.
Bu Anayasal ve yasal düzenlemelerle, askeri yargının kaldırılması ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde kanun yolu incelemesi aşamasında olan dava dosyalarının Danıştaya, diğer dosyaların ise görevli ve yetkili idari yargı mercilerine gönderilecek olması karşısında, dava dosyalarının devrini müteakip "usul kurallarının derhal uygulanırlığı ilkesi" gereğince idari yargıya devredilen uyuşmazlıkların çözümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun'un 19. maddesiyle değişik 45. maddesinin 1. fıkrasında, idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabileceği; 6545 sayılı Kanun'un 27. maddesiyle eklenen Geçici 8. maddesinde ise, bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümlerin, 2576 sayılı Kanun'un, bu Kanunla değişik 3. maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Anılan Kanun'un Geçici 8. maddesinde belirtilen bölge idare mahkemeleri, Adalet Bakanlığı tarafından 07/11/2015 tarih ve 29525 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Bölge Adliye Mahkemeleri ve Bölge İdare Mahkemeleri'nin Tüm Yurtta Göreve Başlayacakları Tarihe İlişkin Kararı" uyarınca 20/07/2016 tarihinde göreve başlamışlardır.
Öte yandan; yargılamanın yenilenmesi istemine konu olan … İdare Mahkemesi … Dairesinin … tarih ve Gensek. No:…, E:…, K:… sayılı kararının verildiği tarihte yürürlükte bulunan, 2577 sayılı Kanun'un 6352 sayılı Kanun ile değişik “İtiraz” başlıklı 45. maddesinde, bu maddede sayılan uyuşmazlıklarla ilgili olarak, idare ve vergi mahkemelerince verilen nihai kararlar ile tek hakimle verilen nihai kararlara, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemelerin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine itiraz edilebileceği; 3622 sayılı Kanun ile değişik 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava daireleri ile idare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştay'da temyiz edilebileceği; 4577 sayılı Kanun ile değişik 47. maddesinde ise, idare ve vergi mahkemelerinin itiraz yolu açık olan kararlarının temyiz edilemeyeceği hüküm altına alınarak, itiraz yolu öngörülmeyen idare mahkemelerinin nihai kararlarının Danıştayda temyiz edileceği belirtilmiştir.
2577 sayılı Kanun'un "Temyiz İncelemesi Üzerine Verilecek Kararlar" başlıklı 49. maddesinde ise, "görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması" bozma sebepleri arasında sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde; yargılamanın yenilenmesi istemine konu olan ve kaldırılması istenen … İdare Mahkemesi … Dairesince verilen kararın, istinaf kanun yolunun uygulanmasına başlandığı 20/07/2016 tarihi öncesinde verilmiş olması ve verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan 2577 sayılı Kanun hükümlerine göre temyize tabi bir karar olması nedeniyle, bu karara karşı yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunulması üzerine verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının da, ilk kararın verildiği tarihte yürürlükte olan kanun yollarına ilişkin hükümlere, bir başka ifadeyle temyiz kanun yolu incelemesine tabi olması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda; yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulü, davanın reddine ilişkin …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının Danıştay nezdinde temyiz incelenmesine tabi olduğu hususu göz önüne alındığında, …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesince görevsizlik kararı verilerek, dosyanın Danıştaya gönderilmesi gerekirken, davacı tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmesinde usul kurallarına uygunluk görülmemiştir.
Nitekim; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 20/01/2021 tarih ve E:2020/916, K:2021/67 sayılı kararı da bu yöndedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle yargılamanın yenilenmesi talebinin kabulü ve davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 24/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.