....

Dava, trafik kazası sonucu vefat eden kurum sigortalının hak sahiplerine bağlanan ölüm aylığı ile yapılan cenaze giderinin 1479 sayılı Yasanın 63. maddesi gereğince davalılardan tahsili istemine ilişkindir.

Mahkemece, uyulan bozma ilamı uyarınca davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Hükmün, davacı Kurum ile, davalılardan .... mirasçıları tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, tarafların, sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.

2- Mahkemenin, yolcu otobüsü 34 YIA 22 plakalı kusurlu aracın kaydi maliki olan davalı ... Toprakçı’nın, işletenlik sıfatı bulunmadığından bahisle istemin reddine ilişkin hükmü, eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğu gibi, buna yönelik Dairemizin 21.03.2011 günlü bozma ilamının gereği de, yerine getirilmemiştir.

./...
-2-

2918 sayılı Yasanın 3. maddesinde araç sahibi; “Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişidir.”, İşleten ise: “Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır.” şeklinde tanımlanmıştır.

Yasada ve öğretide; İşleten sıfatının belirlenmesinde şekli ve maddi ölçütler söz konusudur. Bunlardan şekli ölçüt; satışa esas olan tescil belgesinde, trafik belgesinde, sigorta poliçesi ve vergi kaydında yazılı olmayı , maddi ölçüt ise; araçtan yararlanmayı ve araç üzerindeki eylemli egemenliği ifade etmektedir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Yasasında işleten kavramı ve kimlerin işleten olabileceği belirtilmiştir. Kural olarak aracın trafik tescilinde adına kayıtlı olduğu kişi yani, araç sahibi, aracı kendi hesabına ve kendisine ait olmak üzere kullanıyor, üzerinde çıkar sağlıyorsa, aynı zamanda işleten olup, hem şekli hem de maddi anlamda işleten sıfatını alacaktır.

Noterlerin, düzenleme yoluyla yaptığı satış ve devir işleminin arkasından yapılacak tescil, mülkiyete karine oluşturması bakımından önem taşır. Kuşku olan durumlarda, aracın malikine işleten gözüyle bakılmalı ve buna ağırlık verilmelidir..

Varsayımlı işletenlik olarak öğretide adlandırılan ve 2918 sayılı Yasanın 3. maddesinde düzenlenen kavramı da açıklamakta yarar vardır. Bunun temelinde, yasanın muvazaalı (danışıklı) işlemlere karşı zarar görenleri koruma amacı yatmaktadır. Yasa koyucu, aracın kayden maliki başkası görülse bile, üçüncü bir kişi tarafından aracın, kendi nam ve hesabına işletildiğinin, araç üzerinde fiili tasarrufta bulunulduğunun ilgilisince ispatı halinde bu kimsenin de işleten sayılacağını ifade etmektedir. Burada kazanılan işleten sıfatı değil işleten gibi sorumluluktur...” (....)

Yukarıdaki bilgiler ışığı altında ve Dairemizin 21.03.2011 günlü bozma ilamında belirtilen açıklamalar çerçevesinde, davalı ... Toprakçı’nın işleten sıfatının bulunup bulunmadığı yeniden ve usulünce bir kez daha araştırılarak, varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmiş olması yerinde görülmemiştir.

Öte yandan, kabule göre de; kusuru bulunmadığından bahisle, hakkındaki davanın reddine karar verilen davalılar Karayolları Genel Müdürlüğü,
../...
-3-

karşı sürücü .... yasal mirasçısı ile, aynı sürücünün kullandığı aracın trafik sigorta şirketi olan.... lehine, ortak red sebebi nedeniyle, tek ücreti vekalete hükmedilmesi gerekirken, anılan her bir davalı lehine ayrı ayrı ücreti vekalete hükmedilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

O hâlde, hükmü temyiz eden taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan... Mirasçıları"na iadesine, 17.01.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.

....