Danıştay 8. Daire 2020/7809 Esas 2022/243 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/7809
Karar No : 2022/243


Kararın Düzeltilmesi İsteminde Bulunanlar : (Davalı) ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. ...
: (Müdahil) Toroslar Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. ...
Karşı Taraf (Davacı) : ...
Vekili : Av. ...

İstemin Özeti : Danıştay Sekizinci Dairesinin 08/07/2020 tarih ve E:2017/1678, K:2020/3214 sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : ...
Düşüncesi : Davalı idarelerin karar düzeltme istemlerinin reddine, davacının söz konusu güzergahta yolcu taşımacılığı hakkına sahip olduğunu ortaya koyan hukuka uygun bir yetkilendirme, ruhsat ya da izni olmaması nedeniyle, kararın belirtilen açıklama ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, davacı tarafından, Mersin İli, Gözne-Ayvagediği minibüs güzergah hattında yolcu taşıma işinin Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapılmasına ilişkin Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile bu karara karşı yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin iptali ve dava konusu işlemler nedeniyle yoksun kalınan 20.000,00-TL. (ıslah yoluyla 28.350,75-TL) maddi zararın ticari banka reeskont faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, Dairemizin 30.12.2012 tarih ve E:2012/3422, K:2012/8114 sayılı bozma kararına uyularak Mersin İli, Gözne-Ayvagediği minibüs güzergah hattında Ayvagediği Belediye Başkanlığının toplu taşıma aracı bulunmaması nedeniyle yolcu taşıma işinin bu belediye adına Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından yapılması yönünde getirilen komisyon teklifinin kabulüne ilişkin ... gün ve ... sayılı Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi kararında ve bu karara karşı yapılan itirazın reddine ilişkin ... gün ve ... sayılı işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık görülmediği, hukuka aykırı olduğu sabit olan işlemler nedeniyle tazminat isteminin kabulü ile 28.350,75-TL tutarındaki maddi zararın da davanın açıldığı 08.06.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmiştir.

Dairemizin 08/07/2020 tarih ve E:2017/1678, K:2020/3214 sayılı kararı ile davacının temyiz isteminin reddine, davalı idarenin temyiz isteminin ise dava konusu işlemlerin iptal edilmesine ilişkin kısım yönünden reddine, tazminat kısmı yönünden ise idareyi tazminle yükümlü kılacak bir ağırlıkta idareye atfı ve izafesi kabil bir kusurun varlığından söz etmeye olanak bulunmadığından maddi tazminat isteminin kabulüne ilişkin kararda hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle bozulmasına kararar verilmiştir.
1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 12/a maddesinde; İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliği bakımından Yönetmelikte gösterilen konular ve esaslar çerçevesinde, illerde vali veya yardımcısının başkanlığında, belediye, emniyet, jandarma, milli eğitim, karayolları ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna bağlı ilgili odanın temsilcileri; Valilikçe uygun görülen trafikle ilgili üniversite, oda, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların birer temsilcisinden oluşan İl Trafik Komisyonu, ilçelerde kaymakamın başkanlığında, aynı kuruluşların yöneticileri veya görevlendirecekleri temsilcilerinin katıldığı İlçe Trafik Komisyonu kurulacağı hükme bağlanmış, 12-b/1. maddesinde de il sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almak, b/3. maddesinde, Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, il ve ilçe trafik komisyonlarının görevleri arasındadır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde, büyükşehir ulaşım ana planını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini planlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek; (p) bendinde, büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek, büyükşehir belediyesinin görevleri arasında sayılmıştır.
5216 sayılı Yasanın 9. maddesinde, bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini planlama, koordinasyon ve güzergah belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılacağı ve Büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında, 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun bu Kanuna aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı kurala bağlanmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun belediyenin görev ve sorumluluklarının sayıldığı 14. maddesinde, belediyelerin şehir içi trafik hizmetlerini yapacağı, belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanının belediye sınırlarını kapsadığı ve belediye meclisinin kararı ile mücavir alanlara da belediye hizmetlerinin götürülebileceği hükme bağlanmış; 15. maddesinde, toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dahil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında belirlenmiştir.

Dosyanın incelenmesinden; davacının üyesi olduğu kooperatife, sözkonusu güzergahta taşımacılık izninin verildiği belirtilen 1991 ve 1997 tarihli Trafik Komisyonu Kararlarında; sözkonusu kooperatifin Mersin ile Gözne ve Ayvagediği belediyesi arasında taşımacılık yaptığına dair bir izin yada yetkilendirme ibaresinin olmadığı; kararlarda sadece kooperatiflerin ünvanları zikredilmeksizin kuzeyden gelen kooperatiflerin izleyeceği güzergahların belirlendiği; 2002 tarihli il trafik komisyonu kararında ise; davacının üyesi olduğu kooperatife Gözne belediyesinin bitişiğinde olan Sinap Mezrasına taşımacılık yapma izninin verildiği anlaşılmaktadır.
Davacının üyesi olduğu kooperatife çalışma izninin verildiği 2002 tarihinde yürürlükte olan 3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un" Karayolu Ulaştırma Genel Müdürlüğü" başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde; Karayolu taşıma faaliyetinde bulunacak taşımacı, acente ve komisyoncuların yeterlilik şartlarını düzenlemek, gereken hallerde yetki belgesi vermek, denetlemek ilgili genel müdürlüğün görevleri arasında sayılmıştır.
Öte yandan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa dayanılarak hazırlanan Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin "Kazanılmış haklar" başlıklı 29. maddesinde; Büyükşehir Belediyeleri dahilinde daha önce il trafik komisyonları veya Valiliklerce alınan karar veya izinlerle elde edilen hakların saklı olduğu, düzenlenmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; davacıya yolcu taşımacılığı yapmasını sağlamak üzere izin verildiği öne sürülen 91, 97 ve 2002 tarihlerinde yürürlükte bulunan hükümler uyarınca; iki belediye sınırlarını aşan (İl - belde arası) il içi taşımacılık için, izin - ruhsat verme yetkisinin Bakanlığa ya da yetkilendireceği Valiliklere; bunların çalışma esaslarına ilişkin (sayı, güzergah gibi ) düzenleme yetkisinin ise, İl Trafik komisyonlarına ait olduğu; bu nitelikteki yolcu taşımacılarına izin - ruhsat verme konusunda belediyelerin yetkisi bulunmayıp, yalnız belediye sınırı içinde durak yeri ve güzergah belirleme yetkilerinin bulunduğu görülmektedir.

Olayda; yetkilendirildiğini belirttiği tarihte, il içi şehirler arası taşımacılık (belediye sınırını aşan) yaptığında duraksama bulunmayan davacıya, söz konusu tarihte yetkili mercilerce izin, ruhsat, yetki belgesi gibi çalışma izni verilip verilmediğine ilişkin Bakanlık (ya da Valilik) ve Trafik Komisyonu kararının dosyaya sunulmadığı görülmektedir.
Bu itibarla; söz konusu güzergahta taşımacılık yapmak üzere usulüne uygun olarak alınmış yetki belgesi ve güzergah izin belgesi bulunmayan davacının işlem sebebiyle doğmuş meşru bir zararının varlığından da söz edilemeyeceği açıktır.
Danıştay dava daireleri ve İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurulları tarafından verilen kararlar hakkında karar düzeltilmesi yoluna başvurulabilmesi 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinde yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
Açıklanan nedenlerle, istemde bulunan taraflarca öne sürülen düzeltme nedenleri sözü edilen maddede belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından davalı idarelerin karar düzeltme isteminin belirtilen açıklama ile reddine, karar düzeltme giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına, 25/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.