Danıştay 6. Daire 2019/1966 Esas 2022/684 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/1966
Karar No : 2022/684


TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI) … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. … 2- (DAVALI) … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF(DAVALI) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
2- … Belediye Başkanlığı/…

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara ili, Çankaya ilçesi, … Mahallesi, … ada, … … ve … sayılı parseller ile … ada … sayılı, … ada … ve … sayılı parsellerin 1/5000 ölçekli Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı olarak belirlenmesine dair Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile bu karar yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Ankara Belediye Meclisi kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; yaklaşık 61.042 ha büyüklüğündeki uyuşmazlık konusu alanın 5393 sayılı Kanunun 73. maddesinde sayılan amaçlardan birinin gerçekleştirmesi bakımından yeterli olduğu, üzerinde yapı bulunup bulunmaması, imarlı ya da imarsız alan olması hususlarının belediye meclisinin yetki ve takdirinde olduğu, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, uyuşmazlığa konu … ada … sayılı (yeni … ada, … ve 2… … ada … ve … ) parseli kapsayan alanın 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73.maddesi uyarınca "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak ilan edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılan davanın reddi yolunda verilen … .İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı, Danıştay Altıncı Dairesi'nin 19/12/2013 tarih ve E:2013/2360, K:2013/8854 sayılı kararıyla uyuşmazlık konusu taşınmazların bulunduğu alanın kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilmesi için kanunda öngörülen şartlar bulunmadığından bahisle bozulmuş ise de; uyuşmazlık konusu sınır belirleme işleminin yeni bir işlem olduğu, … ada, … , … … ve … sayılı parseller ile … ada … sayılı parsel ile … ada … ve … sayılı parselleri kapsadığı anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; Dairenin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla dosyanın birlikte incelenmesinden, Ankara Büyükşehir Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararıyla; dava konusu alanın büyükşehir belediye meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı (KDGPA) olarak belirlendiği ve alana ilişkin 1/25.000 ve 1/5.000 ölçekli nazım imar planlarının büyükşehir belediye meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ise … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edildiği, Çankaya Belediye Başkanlığı'nın anılan nazım imar planlarıyla, bu planlara yapılan itirazın reddine dair Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açtığı davada; … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… sayılı kararıyla yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne karar verildiği, ancak alanda ruhsatlı yapılaşmanın bitme aşamasında olduğu, plan değişikliği teklifiyle; … ada … ve … sayılı parsellerin ve öneri KDGPA sınırından ve 1/5000 ve 1/1000 ölçekli plan sınırından, büyükşehir belediyesi mülkiyetinde bulunan … ada, … sayılı parselin KDGPA sınırından çıkarıldığı, 63876/6 ile 63877/4-3 sayılı parselleri ile aynı kullanımın korunduğu ancak … sayılı adada yer alan konut kullanımının inşaat alanının 153500 den 153375'e düşürüldüğü, … sayılı adada yer alan ticaret kullanımın emsalinin 1.80 den 1,75'e indirildiği, plan sınırı içerisindeki 10 m.lik taşıt yolun kapatılarak park alanı olarak belirlendiği, yapılaşmaya ilişkin plan hükümlerinde bazı değişikler yapıldığı, hususları tespit edilerek Çankaya Alacaatlı 1/5000 ölçekli KDGPA sınır teklifinin, 1/25000, 1/5000 ölçekli nazım imar planları ve 1/1000 ölçekli imar planı değişikliklerinin kabulüne karar verildiği, bu kararın iptali istemiyle Çankaya Belediye Başkanlığı tarafından açılan davada; … İdare Mahkemesi'nin … günlü, E:… , K:… sayılı kararıyla; davanın 1/5000 ölçekli Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alan sınırı teklifi ile 1/25000 ölçekli nazım imar planı yönünden reddine, dava konusu 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının iptaline karar verildiği, bu karara taraflarca yapılan istinaf başvurusunun Dairenin 27.09.2018 tarih ve E:2018/378, K:2018/1116 sayılı kararıyla reddedildiği, bu kararın temyiz edilmesi üzerine dosyanın Danıştay Altıncı Dairesi'nin E:2019/377 sayısına kaydedildiği anlaşıldığından … ada … sayılı ve … ada … ve … sayılı parsellere yönelik istinaf başvurusunun reddine, … ada, … ve … sayılı parsellere yönelik istinaf başvurusunun kabulüyle, kararın bu kısmının kaldırılmasına, … ada … , … ve … sayılı parseller yönünden ise dava konusu … tarih ve … sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararının, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.10.2016 tarih ve 2063 sayılı kararıyla değiştirilerek … ada, … ve … sayılı parsellerin KDGPA sınırından çıkarılmış olması nedeniyle bu parseller yönünden uyuşmazlığın esasının incelenmesi mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, bu karar taraflarca temyiz edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, temyize konu kararın davanın reddine ilişkin kısmının, usul ve hukuka aykırı olduğu iddiasıyla bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, temyize konu kararın, aleyhine olan kısmının, usul ve hukuka aykırı olduğu iddiasıyla bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.




KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.
Davacı tarafından, temyiz edilen kararın, karar verilmesine yer olmadığına dair kısmında bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından usul ve yasaya uygun olan kararın, bu kısmının onanması gerektiği ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ: 2023 Başkent Ankara 1/25000 ölçekli Nazım İmar Planının 10. Uygulama İlke ve Araçları başlıklı kısmının 10.1. Uygulama İlkeleri bölümünde, "2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı, bir imar planı olarak sınırlandırılmadığından, kentin bütününe ilişkin gelişmeleri yönlendirecek bir plan" olduğu belirtilmiştir. Plan Dönemi İçi Etaplama ve Öncelikler başlığı altında ise öncelikler, "Planın temel omurga olarak tanımladığı “Ana Planlar”ın yapılması, Planın ardından yapılması öngörülen 5 temel “Koridor Bazındaki Nazım Planların” yapılması, Plan belgesi üzerinde, ÖPB notasyonu ile gösterilen “Özel Planlama Bölgeleri”nde yapılacak yenileme, dönüşüm vb özel projelerin hayata geçirilmesi," olarak belirlenmiştir. 10.2. Uygulama Araçları, Ana Planların Yapımı başlığı altında ise, 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı kapsamında öncelikle, bir dizi sektörel ana planın kent bütünü ölçeğinde yapılmasının hedeflendiği, “Plan Koşulları” içinde isimleri ve detayları tanımlanan bu Ana Planların, planın temel yaklaşımı olan süreç tasarımı açısından en önemli gereklilikler olduğu, bu planların, katılımcı bir yaklaşım ile üretilmesi, tartışılması ve kendisinden sonraki süreç ve uygulamaları da tanımlamasının beklenmekte olduğu belirtilmiştir. Ana Planlar ile eşgüdümlü olarak, bu planın temel ilke ve yaklaşımları ile uyumlu olmak üzere öncelikle 5 temel koridor bazında nazım imar planlarının üretilmesi ilkesi benimsenmiştir. Plan Koşulları, Temel İlkeler başlığı altında düzenlenen 3/g maddesinde, Ana Planlar sayılmış, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanları Ana Planı da bu Ana Planlar arasında yer almaktadır. "Konut Alanlarında, Koruma, İyileştirme, Dönüşüm ve Gelişme Stratejileri" başlıklı Plan Notunun 3. Kentsel Dönüşüm Öngörülen Alanlar kısmında, “KD” ile gösterilen kentsel dönüşüm ve yenileme alanlarının, plansız gelişen, fiziki ve sosyal çevre koşulları sağlıksız ya da afet riski olan bölgeleri kapsadığı, bu alanlarda dayanıklı ve sağlıklı kentsel çevre oluşturulması amacı ile yenileme stratejilerine dayalı gerektiğinde imar haklarını aktarabilecek kentsel dönüşüm planları yapılacağı; düzenli ya da düzenlenecek meskun konut alanlarının, mevcut kentsel yaşamın sürdüğü ve kentsel sorunların odaklandığı noktalar olduğu noktasından hareketle, bu alanların düzenlenmesi sırasında “kentsel yaşam kalitesini arttıracak”, kentsel hizmetlerin nitelik ve niceliğini geliştirecek, planlı ancak yapılaşmamış sosyal donatı alanlarının hayata geçmesini sağlayacak, yeni sosyal donatı alanı potansiyellerini araştırıp değerlendirecek, kentsel teknik altyapı gereksinimlerini tespit edip, eksiklikleri giderebilecek müdahale biçimlerinin ve stratejilerin geliştirilmesinin ve uygulanmasının esas olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla, 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planında belirtilen alanlarda Ana Planlar, Ana Planlara uygun Havza ve Koridor Planları yapılmadan planlama alanlarına parçacıl bir yaklaşımla müdahale edilemeyeceği anlaşılmaktadır.
2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planının "Plan Değişiklik Koşulları" başlıklı 9.maddesinde, "Bu planda değişiklik yapılması, Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisinin, bilimsel nitelikte bir tespit ve değerlendirme raporuna dayandırılarak hazırlanmış ve ‘bütün-parça’ ilişkisini bozmayacak nitelikteki, değişiklik önerisini onaylamasıyla mümkündür. Kent ve kamu yararına zorunlu olmadıkça değişiklik yapılmaması, “Plan Yapımına ait Esaslara Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulması esastır." hükmüne, "Meskun (Düzenlenecek) Konut Alanları" başlıklı B.2.1.2.maddesinde de, "Bu tanım kapsamına, gecekondu ve kaçak yapı niteliğinde gelişmiş konut bölgeleri, çok katlı ruhsatsız bölgeler ve ıslah imar planı yapılmış veya yapılacak alanlar girmektedir." hükmüne, "Planlı-Yapılaşması Tamamlanmamış Konut Alanları" başlıklı B.2.1.3.maddesinde ise, "Bu planın onaylanmasından önce mevzuat hükümlerine göre planlama çalışmaları tamamlanarak imar uygulamalarına başlanmış ancak halen iskan edilebilir durumda olmayan veya yapılaşma başladığı halde ancak henüz doygunluğa ulaşmamış alanları ifade eder. Onaylı imar planları ile getirilen koşullar dışında Planlı-Yapılaşmamış Konut Alanlarında tek parselde veya birleştirilmiş parsellerde yapı ve nüfus yoğunluğunu arttıracak, inşaat alanı ve kat adedi değişiklikleri yapılmayacaktır. Bu alanların süreç içerisinde iskan edilebilir konuma ulaşması durumunda “Meskun (Düzenli) Konut Alanları” başlığında açıklanan koşullar geçerlidir." hükmüne, "Öneri Gelişme Konut Alanları" başlıklı B.2.2.2.maddesinde ise, "Planlı ancak yapılaşmasını tamamlamamış, gelişmesi kayıt altına alınması gereken, en yükseği orta yoğunluklu olarak yerleşime açılan gelişme konut alanlarında; öncelikle ada bazında uygulama yapılmasına yönelik özendirici stratejilerin alt ölçekli planlarda belirlenmesi, bölge bütününde parçacı ve diğer alanların uygulamaya geçmesini güçleştirecek uygulamalar yerine, nazım imar planlarında tarif edilecek etap sınırları bütününde uygulama yapılması, o Bölge ve etap bütününün tüm sosyal ve teknik altyapı gereksinimlerinin karşılanması esastır. Gelişme konut alanlarından, daha önce onaylı planı bulunan alanlarda, 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı uyarınca revizyon yapılması durumunda, nüfus yoğunluğu için verilen aralıkların üst sınırı gerekçe gösterilerek, daha önce onaylı planla verilmiş yapı ve nüfus yoğunluğu kesinlikle arttırılamaz. Bu nüfus aralıkları gerekçe gösterilerek revizyon yapılamaz." hükümlerine yer verilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarının; beşinci fıkrasının ikinci cümlesinin, altıncı fıkrasının birinci cümlesinin, yedinci ve sekizinci fıkralarının, dokuzuncu fıkrasının üçüncü ve dördüncü cümlelerinin, onuncu fıkrasının, onbirinci fıkrasının ikinci, üçüncü ve dördüncü cümlelerinin, onikinci fıkrasının, onüçüncü fıkrasının ikinci cümlesinin ve 5998 sayılı Kanun'un geçici 1. maddesinin iptali istemiyle açılan davada Anayasa Mahkemesince verilen 18.10.2012 tarihli, E:2010/82, K:2012/159 sayılı kararında da, "Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine ilişkin planlar, kentleşmeye yönelik yaklaşımların yeniden gözden geçirildiği, düzenli, sağlıklı ve sürdürülebilir kent mekânlarının oluşturulmasını amaçlayan, bu bağlamda mevcut imar planlarının ve uygulamalarının sorgulanarak yeniden içerik kazandırıldığı planlardır. Bu itibarla bu planlar, tanımlarında yer alan özel amaçlar ya da özel alanlar için yapılmalarına rağmen, nitelikleri itibariyle ya her türlü ölçekte bir il çevre düzeni planı ya bir nazım imar planı ya da bir uygulama imar planıdırlar. Bu nedenle, kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine ilişkin planların imar hukukunun kapsamı dışında, imar mevzuatından bağımsız ve kopuk olduğu söylenemez."
"İdare hukuku bakımından tüm idari işlemlerin nihai amacı kamu yararıdır. Bu nedenle imar planları da kamu yararı amacıyla yapılması gereken düzenleyici işlemlerdir. Bu kapsamda imar planları, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafî veriler, beldenin donatımı ve mali, sosyal kültürel ve ticari yönden kullanılışı gibi konularda yapılacak araştırma ve incelemeler sonucu elde edilecek bilgilere göre, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan veya edinilecek olanaklar ölçüsünde, en iyi çözüm yollarına ulaşmak, belde halkına iyi ve uygar bir yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla, kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanlar arasındaki bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanır ve koşulların uygun kıldığı biçimde ve zamanda kanunlarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilebilir."
"İmar planı yapma yetkisine sahip olan belediyelerin, imar planı niteliğindeki kentsel dönüşüm ve gelişim projelerini yaparken imar planlarının hazırlanmasında göz önünde bulundurulacak hususları dikkate almaları gerektiğinde kuşku bulunmamaktadır."
"Öte yandan, belediyelere verilen bu yetki sınırsız olmayıp, başta kamu yararının sağlanmasının yanı sıra, hizmet gerekleri, şehircilik ve planlama ilkeleri ve bu yetkiyi öngören yasal düzenlemelerdeki amacın gerçekleştirilmesi ile sınırlıdır. Diğer taraftan, idare, takdir yetkisini kullanırken, hukukun genel ilkelerine ve hakkaniyete de uymak zorundadır. İdarenin yaptığı her eylem ve işlemde bu ilkelere uygun hareket etmesi bir zorunluluktur. Zira hukuk devleti ilkesinde idarenin hukuka bağlılığı esas olup idarenin faaliyetlerinin hukuka uygunluğu yargı denetimine tabidir. Anayasa'nın 125. maddesinde de 'İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır.' denilerek idarenin hukuka bağlılığı, yargı denetimi sayesinde etkili biçimde sağlanmış ve idare edilenler, idarenin kanunsuz ve keyfi davranışlarına karşı korunmuştur.
Dava konusu kurallarla belediyelere verilen kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulama yetkisi, günümüzde hızlı kentleşmenin ortaya çıkardığı sorunlara sosyal devlet ilkesinin bir gereği olarak çözüm üretmek ve sürdürülebilir, yaşanabilir, sağlıklı ve çağdaş kentlerin yaratılması amacıyla, kamu yararını gerçekleştirmeye yönelik olarak verilmiş bir yetkidir." değerlendirmelerine yer verilmiştir.
Yukarıya alıntılanan 2023 Başkent Ankara 1/25000 ölçekli Nazım İmar Planı plan notları ile Anayasa Mahkemesi kararı birlikte değerlendirildiğinde, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarının, plansız gelişen, fiziki ve sosyal çevre koşulları sağlıksız ya da afet riski olan bölgeleri kapsaması gerektiği ya da bu alanların dönüşümünü sağlamak amacıyla plansız ve boş alanların da bu proje kapsamına alınabileceği, belediyelerin kentsel dönüşüm ve gelişim projelerini yaparken imar planlarının hazırlanmasında göz önünde bulundurulacak hususları dikkate almaları gerektiği, belediyelere verilen bu yetkinin sınırsız olmadığı, başta kamu yararının sağlanmasının yanı sıra, hizmet gerekleri, şehircilik ve planlama ilkeleri ve bu yetkiyi öngören yasal düzenlemelerdeki amacın gerçekleştirilmesi ile sınırlı olduğu anlaşılmakta olup bu manada, davalı idarece hangi plansız gelişen ya da fiziki ve sosyal çevre koşulları sağlıksız veya afet riski taşıyan alanların kentsel dönüşüm ve gelişim proje kapsamına alındığının gerekçe raporunda açıkça ortaya konması gerekmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinde, iptal davaları; idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır. Dava konusu işlem ile 5393 sayılı Belediye Kanununun 73.maddesi (sebep) uyarınca konut üretimi (amaç) için yetkili Ankara Büyükşehir Belediye Meclisince karar verilmesi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile karara ekli krokide sınırları belirtilen Ankara İlindeki bazı alanların kentsel dönüşüm ve gelişim alanı (konu) olarak belirlenmiştir. İdari işlemlerin, Anayasa Mahkemsinin yukarıdaki kararında da belirtildiği gibi nihai ve tek amacı kamu yararıdır. İdari işlemlerin kamu yararı amacıyla tesis edilip edilmedikleri, uyuşmazlığın içeriğine/niteliğine göre, başka bir ifadeyle idari makamlarca gösterilen sebebin kamu yararını amaç edinip edinmediğini incelenmek suretiyle idari yargı mercilerince belirlenmektedir.
5393 sayılı Yasanın 73. maddesinde, belediyelerin, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, sanayi alanları, ticaret alanları... üretmek amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilecekleri ifade edilmiştir. İdarelerin konut üretimi ihtiyacını tespit etme ve buna ilişkin politikalar üretmek hususunda takdir yetkileri bulunduğu açık olmakla beraber bu yetki sınırsız ve mutlak olmayıp yargı denetimine tabidir. Aksi takdirde, idari makamlarca tesis edilen işlemlerin kamu yararı taşıyıp taşımadıklarının denetimi imkansız hale gelecek ve böylece yönetilenlerin hukuku korunamayacaktır. Konut üretimi amacıyla tesis edilen dava konusu idari işlemin, kamu yararı taşıyıp taşımadığının belirlenmesi idari işlemin gerekçelerinin bilimsel, teknik ve nesnel olarak ortaya konulmasına bağlıdır.
Bu durumda, 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı'nda öngörülen Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanları Ana Planı yapılmadan ve alanın plansız gelişen, fiziki ve sosyal çevre koşulları sağlıksız ya da afet riski olan bölgeleri kapsadığına ya da bu kapsamdaki hangi alanların dönüştürülmesi amacıyla tesis edildiği nesnel, teknik ve bilimsel veri, tespit ve analizlerle ortaya konulamayan dava konusu kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı sınırının belirlenmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan, KDGPA sınır tespitinde hangi kriterlerin dikkate alındığına ilişkin hiçbir teknik, nesnel ya da bilimsel bir dayanak bulunmadığı, belirlenen sınıra ilişkin hiçbir tespit, analiz ya da sentez çalışmasının da bulunmadığı, sadece mülkiyet desenine bağlı olarak parsel maliklerinin talebi doğrultusunda KDGPA sınırı belirlenemeyeceği, sınırın nesnel, teknik ve bilimsel veri, tespit ve analizlere dayandırılmamış olması nedeni ile dava konusu işlemin şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırı olduğu, öngörülen yapılaşmanın kentsel alan üzerinde son derece önemli bir planlama müdahalesi niteliği taşıdığı, bu planlama müdahalesinin dayanağı nesnel, teknik ve bilimsel veri, tespit ve analizlerin bulunmadığı, yapılan müdahalenin parçacı bir yaklaşımı yansıttığı, dava konusu KDGPA sınırının da içerisinde olduğu kentin oldukça önemli bir gelişme alanının hiçbir tespit, analiz, sentez, bütüncül etki analizi ve mekansal politikaya bağlı olmadan tariflenmiş olmasının bütüncül yaklaşımlara ve Ankara kentinin planlı gelişme tarihine aykırı olarak bir gelişme yönü belirlemesi nedeniyle, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, plan tekniğine, plan bütünlüğüne, kamu yararına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu Ankara Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen kararın … ada, … ve … sayılı parsellere yönünden onanması, … ada … sayılı ve … ada … ve … sayılı parseller yönünden bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Ankara ili, Çankaya (Yenimahalle) ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararına karşı açılan davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının Danıştay Altıncı Dairesi'nin 19/12/2013 tarih ve E:2013/2360, K:2013/8854 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyulmak suretiyle … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:… , K:… sayılı karar ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar Danıştay Altıncı Dairesinin 25/01/2017 tarih ve E:2017/135, K:2017/432 sayılı kararı ile onanmıştır.
Ankara ili, Çankaya ilçesi, … Mahallesi, … ada … , … , … ve … sayılı parseller ile … ada … sayılı, … ada … ve … sayılı parsellere yönelik 1/25000 ölçekli ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliklerinin onaylanmasına dair Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ve bu karara yapılan itirazın reddine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali yolunda … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı ile 1/25.000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin iptali yolundaki Mahkeme kararına yönelik olarak kabulü ile anılan kararının kaldırılarak davanın reddine, 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden reddine karar verilmiş, bu karar Danıştay Altıncı Dairesinin 25.01.2022 tarih ve E:2017/8051 K:2022/680 sayılı kararı ile 1/25.000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yönünden onanmasına, 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yönünden bozulmasına karar verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararına yönelik istinaf başvurusunun; … ada … sayılı ve … ada … ve … sayılı parsellere yönelik olarak reddine, … ada, … ve … sayılı parsellere yönelik olarak kabulüne, kararın bu kısmının kaldırılmasına, … ada … ve … sayılı parseller yönünden ise dava konusu … tarih ve … sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararının, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla değiştirilerek … ada, … ve … sayılı parsellerin KDGPA sınırından çıkarılmış olması nedeniyle bu parseller yönünden uyuşmazlığın esasının incelenmesi mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığ yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, … ada … sayılı ve … ada … ve … sayılı parseller yönünden ONANMASINA oyçokluğuyla, … ada, … ve … sayılı parsellere yönünden ONANMASINA oybirliğiyle,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 25/01/2022 tarihinde, kesin olarak, karar verildi.


KARŞI OY (X):5393 sayılı Yasanın 73. maddesinde, belediyelerin, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, sanayi alanları, ticaret alanları... üretmek amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilecekleri ifade edilmiştir. İdarelerin konut üretimi ihtiyacını tespit etme ve buna ilişkin politikalar üretmek hususunda takdir yetkileri bulunduğu açık olmakla beraber bu yetki sınırsız ve mutlak olmayıp yargı denetimine tabidir. Aksi takdirde, idari makamlarca tesis edilen işlemlerin kamu yararı taşıyıp taşımadıklarının denetimi imkansız hale gelecek ve böylece yönetilenlerin hukuku korunamayacaktır. Konut üretimi amacıyla tesis edilen dava konusu idari işlemin, kamu yararı taşıyıp taşımadığının belirlenmesi idari işlemin gerekçelerinin bilimsel, teknik ve nesnel olarak ortaya konulmasına bağlıdır.
Bu durumda, 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı'nda öngörülen Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanları Ana Planı yapılmadan ve alanın plansız gelişen, fiziki ve sosyal çevre koşulları sağlıksız ya da afet riski olan bölgeleri kapsadığına ya da bu kapsamdaki hangi alanların dönüştürülmesi amacıyla tesis edildiği nesnel, teknik ve bilimsel veri, tespit ve analizlerle ortaya konulamayan dava konusu kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı sınırının belirlenmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan, KDGPA sınır tespitinde hangi kriterlerin dikkate alındığına ilişkin hiçbir teknik, nesnel ya da bilimsel bir dayanak bulunmadığı, belirlenen sınıra ilişkin hiçbir tespit, analiz ya da sentez çalışmasının da bulunmadığı, sadece mülkiyet desenine bağlı olarak parsel maliklerinin talebi doğrultusunda KDGPA sınırı belirlenemeyeceği, sınırın nesnel, teknik ve bilimsel veri, tespit ve analizlere dayandırılmamış olması nedeni ile dava konusu işlemin şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırı olduğu, öngörülen yapılaşmanın kentsel alan üzerinde son derece önemli bir planlama müdahalesi niteliği taşıdığı, bu planlama müdahalesinin dayanağı nesnel, teknik ve bilimsel veri, tespit ve analizlerin bulunmadığı, yapılan müdahalenin parçacı bir yaklaşımı yansıttığı, dava konusu KDGPA sınırının da içerisinde olduğu kentin oldukça önemli bir gelişme alanının hiçbir tespit, analiz, sentez, bütüncül etki analizi ve mekansal politikaya bağlı olmadan tariflenmiş olmasının bütüncül yaklaşımlara ve Ankara kentinin planlı gelişme tarihine aykırı olarak bir gelişme yönü belirlemesi nedeniyle, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, plan tekniğine, plan bütünlüğüne, kamu yararına aykırı olduğu sonucuna varıldığından dava konusu … ada, … ve … sayılı parsellere yönünden onanması, … ada … sayılı ve … ada … ve … sayılı parseller yönünden temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla bu kısma yönelik aksi yöndeki Dairemiz kararına katılmıyorum.