Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/12917 Esas 2022/11890 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 25. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... Anadolu 4. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın yetkisizlik nedeniyle reddine karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle ... 4. İş Mahkemesinin yetkisizliğine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; işverenin aynı organizasyon içinde üç işyerinden oluşan tek işyerinin olmasına rağmen sadece ... adresindeki işyerinin dikkate alınarak çoğunluk tespitinin yapılmasının hatalı olduğu gerekçesiyle davalı Bakanlığın E-58736034-103.02-98911 sayılı ve tarihli yetki tespiti kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ilgili yasal hükümlere göre davalı Bakanlığın yetki tespitine itiraz davasının Çalışma İl Müdürlüğünün bulunduğu yer mahkemesince görülmesi gerektiğinin açık olduğu, ... Çalışma İl Müdürlüğünün Beyoğlu ilçesinde olduğu ve yargı alanının da ... Adliyesi Yargı Çevresi içinde bulunduğu anlaşılmakla kamu düzeni ile ilgili yetkinin kendiliğinden dikkate alınarak Mahkemelerinin yetkisizliğine karar verildiği gerekçesiyle,
"...
1-Mahkememizin YETKİSİZLİĞİNE,
2-Kararın kesinleşmesinden itibaren süresi içerisinde başvurulması halinde dosyanın yetkili ... Nöbetçi İş Mahkemesine gönderilmesine,..." karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı Sendika vekili istinaf dilekçesinde; dosya hakkındaki bilgilerin Sendikaya tebliğ edilmediğini, davadan yapılan dava sorgusu neticesinde haberdar olduklarını, öncelikle dava dilekçesi tebliğ edilmeden yetkisizlik kararı verilmesinin hukuka ve yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu, ayrıca davada ... İş Mahkemeleri kesin yetkili olduğundan mahkemenin vermiş olduğu yetkisizlik kararının da kanuna açıkça aykırı olduğunu, sendika yetki tespit itirazı yazısının bizzat ... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne kaydettirildiğini, Şirket merkezinin de Yunusemre/...'da olduğunu, yasal düzenlemelere göre ... İş Mahkemeleri davada kesin yetkili olduğundan İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve ... İş Mahkemelerinin yetkili olduğuna karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendine göre yetkinin kesin olduğu hâllerde, mahkemenin yetkili bulunması hususunun dava şartlarından olduğu, yine 6100 sayılı Kanun'un 115 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre de, dava şartı yokluğu durumunda Mahkemece davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiği, dava konusu işyerinin de ... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne bağlı bulunması karşısında görevli makamın bulunduğu yer Mahkemesi olan ... İş Mahkemesi kesin yetkili olduğu gerekçesiyle,
"1-Davalı Basın İş Sendikası vekilinin istinaf talebinin KABULÜNE;
2-... Anadolu 4. İş Mahkemesi'nin 05/04/2022 Tarih 2022/270 Esas 2022/352 Karar sayılı kararının 6100 Sayılı HMK'nun 353/1-b/2. bendi uyarınca KALDIRILMASINA,
3-a)6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun 79. Maddesi gereğince Yetki İptaline ilişkin davalarda iş yerinin bağlı olduğu Çalışma Ve İş Kurumu İl Müdürlüğü'nün bulunduğu yerdeki iş mahkemesi yetkili olduğundan ... Anadolu 4 İş mahkemesinin YETKİSİZLİĞİNE..." karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; Mahkemenin duruşma açılmadan dosya üzerinden inceleme ile yetkisizlik kararı vermesinin Kanun'a ve Yargıtay uygulamalarına aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yetki tespitine itiraza ilişkin davada yetkili mahkemenin doğru tespit edilip edilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) "Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve düzeyi" kenar başlıklı 34 üncü maddesi şöyledir:
"(1) Bir toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabilir.
(2) Bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir.
(3) Grup toplu iş sözleşmesi, tarafların anlaşması üzerine bir işçi sendikası ile bir işveren sendikası arasında, birden çok üye işverene ait aynı işkolunda kurulu işyerleri ve işletmeleri kapsamak üzere yapılır.
(4) İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerlerinin aranılan niteliğe sahip olup olmadıklarına ilişkin uyuşmazlıklar, işletme merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede on beş gün içinde karara bağlanır. Kararın temyizi hâlinde Yargıtay on beş gün içinde kesin olarak karar verir.”
2. Aynı Kanun'un "Görevli ve yetkili mahkeme" kenar başlıklı 79 uncu maddesinde “(1) Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.” düzenlemesi mevcuttur.
3.Anılan Kanun’un "Tanımlar" kenar başlıklı 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde de görevli makamın; işyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu iş sözleşmesi için ise Bakanlığı ifade edeceği açıklanmıştır.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.