MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Tüketici Mah. Sıfatıyla)

Taraflar arasındaki “konut kredi sözleşmesinden kaynaklı masraf bedellerinin iadesi” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Tüketici Mahkemesi sıfatıyla Karadeniz Ereğli 1. Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 14.10.2014 gün ve 2014/199 E., 2014/335 K. sayılı kararın davalı banka vekili tarafından temyizi üzerine Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 09.03.2015 gün ve 2015/8072 E., 2015/6969 K. sayılı kararı ile;
"…Davacı, davalı bankadan konut kredisi kullandığını, kredi kullanımı sırasında kendisinden haksız yere kesintiler yapıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 2.437,52 TL nın yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, 2.247,52 TL nın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu"nun 68/1. maddesine göre; değeri iki bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetlerine, üç bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine, büyükşehir statüsünde bulunan illerde ise iki bin Türk Lirası ile üç bin Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu değerlerin üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz. Buna göre, Büyükşehir statüsünde bulunan illerde il tüketici hakem heyetleri 2000 TL’nin altındaki ve 3000 TL’nin üstündeki uyuşmazlıklara bakmayacaktır. Buralarda ikamet eden tüketicilerin, 2000 TL’nin altındaki uyuşmazlıklarda ilçe THH’lere, 3000 TL’nin üzerindeki uyuşmazlıklarda ise tüketici mahkemelerine gitmesi gerekecektir.
Somut olayda davacı kredinin kullanılması sırasında kendisinden tahsil edilen 2.437,52 TL masrafa ilişkin talepte bulunmuş, mahkemece, 2.247,52 TL nın iadesine karar verilmiştir. Dava tarihi itibariyle 2.437,52 TL kredi masrafına bakma görevinin il tüketici hakem heyetine ait olduğu anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca mahkemece, dava değerinin 6502 sayılı yasanın 68. maddesi gereğince Tüketici Sorunları Hakem Heyetine başvuruda bulunmasını zorunlu kılan miktarda olduğu ve bu miktar için mahkemeye dava açılmasının yasa gereği mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde işin esasına girilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
2-Bozma nedenine göre davalının sair temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir…"
gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir.




HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki bilgi ve belgeler okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Davacı tüketici 09.10.2008 ve 28.05.2012 tarihleri arasında farklı zamanlarda olmak üzere davalı bankadan konut kredisi kullandığını, kredi kullandığı tarihte banka tarafından komisyon, masraf, istihbarat ücreti vs. adı altında toplam 2.437,00-TL alındığını ileri sürerek bu miktarın dava tarihinden itibaren yasal faizi ile davalı bankadan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı banka dava konusu alacağın zamanaşımına uğradığını, müvekkili bankanın taraflar arasında akdedilen sözleşmede öngörülen kredi şartlarını davacı aleyhine değiştirmesinin veya davacıyı yanıltmasının söz konusu olmadığını, sözleşmeyi kendi serbest iradesi ile imzalayan davacının talebinin iyi niyet kurallarına aykırı olduğunu, haksız şartın koşullarının da oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Yerel Mahkemece 18.09.2014 havale tarihli bilirkişi raporuna göre komisyon ve masraf kesintilerinden 2.247,52-TL ücretin tüketicinden alınmasının mümkün olmadığı, bu kalemlerin tüketici ile müzakere edilmediği, zorunlu, belgelenebilir ve makul masraflardan olmadığı gerekçesiyle haksız tahsil edilen 2.247.52-TL bakımından davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davalı banka vekilinin temyizi üzerine karar, Özel Dairece yukarıda başlık kısmında açıklanan gerekçelerle bozulmuştur.
Mahkemece 01.07.2014 dava tarihi itibari ile büyükşehir statüsünde olmayan illere bağlı ilçelerde değeri 2.000,00-TL"nin altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici heyetine, 2.000,00-TL ve üzerindeki uyuşmazlıklarda mahkemeye başvuru zorunlunun olduğu ve Zonguldak ilinin büyükşehir statüsünde bulunmadığı belirtilerek önceki kararda direnilmesine karar verilmiştir.
Direnme kararı davalı banka vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık, taraflar arasındaki hukuki uyuşmazlığın miktarı dikkate alındığında Tüketici Mahkemesinin mi yoksa İl Tüketici Hakem Heyetinin mi görevli olacağı noktasında toplanmaktadır.
Öncelikle 28.05.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun"dan doğan uyuşmazlıkların çözüm mercii konusuna değinmek gerekir. Bu bağlamda Kanunun 66. maddesinde; Gümrük ve Ticaret Bakanlığının, tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla il merkezlerinde ve yeterlilik şartları yönetmelikle belirlenen ilçe merkezlerinde en az bir tüketici hakem heyeti oluşturmakla görevli olduğu belirtilmiş, aynı maddenin devam eden fıkralarında, hakem heyetlerinin nasıl oluşacağına yer verilmiştir.
Görülmektedir ki, tüketici ile satıcı ve sağlayıcı arasında çıkan uyuşmazlıkların daha hızlı ve daha az masrafla çözümlenmesini sağlamak, aynı zamanda da tüketici mahkemelerinin iş yükünün hafifletilmesi amacıyla tüketici hakem heyetleri kurulmuştur.
Mülga 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun"da, Bakanlık, il ve ilçe merkezlerinde, en az bir "tüketici sorunları hakem heyeti" oluşturmakla görevli iken, 6502 sayılı Kanunun yeni getirdiği düzenleme ile Bakanlık, il merkezlerinde ve uygun görmesi hâlinde ilçe merkezlerinde "tüketici hakem heyeti" kuracaktır. Bu düzenleme madde gerekçesinde de işaret olunduğu üzere il tüketici hakem heyetlerinin atıl duruma düşmesi engellenmek ve kaynakların daha hızlı ve etkin şekilde çalışması amaçlanmaktadır.
Kanunun "başvuru" başlıklı 68. maddesi ise "Tarafların İcra ve İflas Kanunundaki hakları saklı olmak kaydıyla; değeri iki bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetlerine, üç bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine, büyükşehir statüsünde bulunan illerde ise iki bin Türk Lirası ile üç bin Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu değerlerin üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz." hükmünü içermektedir.
Madde metninden anlaşıldığı üzere Kanun belli bir miktarın altındaki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetine başvuruyu zorunlu kılmıştır. Bu parasal sınır her yıl "yeniden değerlenme oranına" göre artmaktadır (m. 68/IV). Parasal değerin belirlenmesinde uyuşmazlığın başvuru tarihindeki değeri esas alınır. İl ve ilçe tüketici hakem heyetleri arasındaki tek fark görev alanına ilişkin parasal sınırdır (Yılmaz /Yardım M., 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun, Milli Şerh, İstanbul 2016, s.1127).
Yine 68. maddede il tüketici hakem heyetinin büyükşehir statüsünde olup olmamasına göre ikili bir ayrıma gidildiği, büyükşehir statüsündeki iller bakımından 2.000,00-TL"nin altındaki uyuşmazlıklara (2018 yılı itibariyle 4.570,00-TL) ilçe tüketici hakem heyetlerinde; 2.000,00-TL ile 3.000,00-TL arasındaki uyuşmazlıklara ise il tüketici hakem heyetinde bakılacağı şeklinde bir düzenleme olduğu görülmektedir. Uyuşmazlık değeri bakımından 3.000,00-TL"nin (2018 yılı itibariyle 6.860,00-TL) üzerindeki uyuşmazlıklarda ise ilgilinin tüketici mahkemesine başvurması gerekmektedir.
Büyükşehir statüsünde olmayan iller bakımından ise Kanunun 68. maddesinin ilk cümlesinde belirtilen genel kural gereği ilçe tüketici hakem heyetlerinin 2.000,00-TL"nin altındaki uyuşmazlıkları, il tüketici hakem heyetlerinin ise 3.000,00-TL"nin altındaki uyuşmazlıkları çözeceği anlaşılmaktadır. Ancak yetkili yerin ilçe olması ve uyuşmazlığın 2.000,00-TL ile 3.000,00-TL arasında olması durumunda uyuşmazlığın çözüm yerinin neresi olacağı konusunda Kanunda açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu hususta madde gerekçesine bakıldığında "Büyükşehir statüsünde olan illerdeki ilçe Tüketici Hakem Heyetleri ile büyükşehir statüsünde olmayan illerdeki il ve ilçe Tüketici Hakem Heyetleri de 2.000,00-TL"nin üstündeki uyuşmazlıklara bakamayacaklardır. Bu tür uyuşmazlıklar için tüketici mahkemesine müracaat edilmesi gerekecektir." ifadesi yer almakta ise de, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun"un uygulanmasını gösteren Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği 6. maddesinin birinci fıkrası;
" Tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurularda değeri:
a) İki bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyeti,
b) Büyükşehir statüsünde olan illerde iki bin Türk Lirası ile üç bin Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyeti,
c) Büyükşehir statüsünde olmayan illerin merkezlerinde üç bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyeti,
ç) Büyükşehir statüsünde olmayan illere bağlı ilçelerde iki bin Türk Lirası ile üç bin Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyeti görevlidir. Bu fıkrada belirtilen parasal sınırların üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz...." hükmünü içermektedir.
Belirtilmelidir ki, Yönetmeliğin ilgili hükmü Kanundaki belirsizliği giderecek nitelikte olup madde gerekçesiyle çelişir durumda ise de, asıl olan Kanun ve onun uygulanmasını gösterir nitelikteki yönetmelik hükümleridir. Gerekçeler; açıklayıcı, aydınlatıcı, yol gösterici ve maddeye ilişkin bir yorumun yapılması bakımından gerekli bilgiler içeren metinler olmakla birlikte hiç şüphesiz bağlayıcı değildirler.
Bu açıklamalar karşısında somut olaya bakıldığında; davacı tüketici farklı zamanlarda konut kredisi kullandığını ve bu kredi kullanımı sırasında davalı bankanın 2.437,52-TL tutarında bir kesinti yaptığını ileri sürerek büyükşehir statüsü bulunmayan Zonguldak ilinin ilçesi olan Karadeniz Ereğli"de Tüketici Mahkemesine başvurmuştur. Davacının dava dilekçesinde belirttiği miktar 2.437,52-TL olup başvuru tarihi itibariyle görevli merci, Kanunun 68. maddesi ve Yönetmeliğin 1/ç maddesi gereğince il tüketici hakem heyetidir. Bu miktar için davacının doğrudan Tüketici Mahkemesine başvuru yapma olanağı yoktur.
Yukarıda açıklanan nedenlerle Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
S O N U Ç : Davalı banka vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda ve Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 24.01.2018 gününde oy birliği ile karar verildi.