Danıştay 13. Daire 2021/4721 Esas 2022/236 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4721
Karar No:2022/236

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Kaymakamlığı / ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...A.Ş. Genel Müdürlüğü (...)
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Birecik Kaymakamlığı tarafından 13/10/2020 tarihinde ilan edilen ve 30/10/2020 tarih tarihinde açık teklif usûlüyle gerçekleştirileceği duyurulan 855 kg Antep fıstığının satışına ilişkin ihalenin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce Dairemizin ...tarih ve E:..., K:...sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; uyuşmazlığa konu taşınmazın Birecik-Nizip HES İşletme sahası içinde bulunduğu, Birecik Barajı kamulaştırma sahası içerisinde bulunan bu taşınmaz üzerindeki elektrik üretim tesisinin 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti İle Görevlendirilmesi Hakkında Kanun kapsamında Yap-İşlet-Devret modeli ile yapıldığı, işletme süresinin sonunda ilgili kuruluş olan davacı EÜAŞ'a Türkiye Elektrik Üretim İletim Anonim Şirketi ve Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Dışındaki Kuruluşlara Elektrik Enerjisi Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti Konusunda Görev Verilmesi Esasları Hakkında Yönetmeliğin "Görev Yetkisinin Sona Ermesi" başlıklı 17. maddesi gereğince elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesisleri ile bütün taşınmaz malların devredildiği, devirden sonra da tesisin yine elektrik üretimi amacıyla kullanılmaya devam edildiği, taşınmaza ait tapu kaydının beyanlar hanesinde söz konusu taşınmazın "özel güvenlik bölgesi içerisinde kaldığına" ilişkin şerh bulunduğu ve taşınmazın asıl ve öncelikli amacının "elektrik üretimi" olduğu;
Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle dava konusu taşınmazın "tasarruf yetkisinin" hangi kamu tüzel kişiliğine ait olduğunun belirlenmesini gerektiği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nün ...tarih ve ...sayılı yazısında, "Şanlıurfa ili, Birecik ilçesinde yer alan ve genel bütçeli Enerji İşleri Genel Müdürlüğünce kamulaştırma ile Hazine adına tescil edilen taşınmazlardan, tesisin güvenlik sahası ve tel örgü ile çevrili alanı içerisinde kalan ve üzerinde yaklaşık 21.000 adet fıstık ağacının (antep fıstığı) bulunduğu 85 parçadan oluşan toplam 983.000,00 m² yüz ölçümlü alanın (Birecik-Nizip HES baraj sahasındaki fıstık ağaçlarının bulunduğu alan) 3096 sayılı Kanun kapsamında Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılan Birecik HES'e ait mütemmim cüzünün, tesislerden elektrik üretilmesi amacıyla davacı lehine "bedelsiz irtifak" tesis edilmesine ilişkin işlemlerin Şanlıurfa Valiliği'nden istenildiği;
İlgili mevzuat çerçevesinde, piyasada kamu tüzel kişiliğini haiz önlisans veya lisans sahibi tüzel kişilerce yürütülen üretim, dağıtım veya iletim faaliyetleri için gerekli olan, Hazinenin özel mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlarla ilgili olarak irtifak hakkı tesisinin veya kullanma izni verilmesinin talep edilmesi hâlinde, Maliye Bakanlığı tarafından ilgili kamu tüzel kişileri lehine lisans süresince bedelsiz irtifak hakkı tesis edileceği veya kullanma izni verileceği, Bakanlar Kurulu Kararı ile yayımlanan Yönetmelik gereği görev süresi sonunda görevli şirketlere verilmiş olan görevin konusuna giren elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesisleri ile bütün taşınmaz malların, bunlar üzerindeki haklarla birlikte tam ve çalışır vaziyette ve her türlü borç ve yükümlülükten arındırılmış olarak ve hiçbir bedel ve hak talep etmeksizin üçüncü bölümdeki esaslar dâhilinde ilgili kuruluşa teslim edileceği, bu doğrultuda lehine intifa hakkı tesis edilen ... Hes Tesis ve İşletme A.Ş. tarafından işletme süresi ve intifa hakkı süresi bittikten sonra ilgili kamu tüzel kişisi olan EÜAŞ'a bütün taşınmaz malların, bunlar üzerindeki haklarla birlikte tam ve çalışır vaziyette devredildiği, devirden sonra taşınmazın aynı amaç doğrultusunda kullanılmaya devam edildiği ve Maliye Bakanlığı (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) tarafından ilgili kamu tüzel kişileri lehine lisans süresince bedelsiz irtifak hakkı tesis edilerek kullanma izni verildiği;
Kanun gereği bedelsiz tesis edilen bu irtifak hakkının tapuda tescilinin "kurucu" nitelikte değil, "elektrik üretim kamu hizmetine" ilişkin olarak "açıklayıcı" mahiyette olduğu, külli halefiyet gereği görevin konusuna giren tesisler ile bütün taşınmaz malların, bunlar üzerindeki haklarla birlikte tam ve çalışır vaziyette ilgili kuruluşa teslim edildiği, asıl ve öncelikli amacı "elektrik üretimi" olan ve tapu kaydında "özel güvenlik bölgesi içerisinde kalan" baraj sahasının "mütemmim cüzü" olan bu alanda mevcut fıstık ağaçlarından üretilen fıstıkların ve bunlardan elde edilen gelirin ana faaliyet konusu olan elektrik üretimi yanında tâli (ikincil) bir faaliyet konusu oluşturduğu, bu durumun mevzuata aykırı olmadığı dikkate alındığında, ihale konusu fıstık ağaçlarının bulunduğu taşınmazın tasarruf yetkisinin davacı kamu tüzel kişiliğinde bulunduğu sonucuna ulaşıldığından, davalı Birecik Kaymakamlığı tarafından 13/10/2020 tarihinde ilan edilen ve 30/10/2020 tarihinde yapılacağı duyurulan dava konusu ihalede hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın ilgili kuruluşu olan kamu tüzel kişiliğini haiz EÜAŞ'ın asıl ve belirgin amacının elektrik üretmek olduğu, taşınmazlarda bulunan fıstıkların EÜAŞ tarafından toplanmasının hukuka aykırı olduğu, taşınmazların mülkiyetinin Hazine'ye ait olduğu, bu ağaçların kurumaya yüz tutması ve şirketlerin faaliyet amaçları dışında kalan bir durum olması sebebiyle söz konusu ağaçların ürün alınabilir hâle getirilmesi ve ağaç sayısının arttırılması, elde edilen gelirlerin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından ilçede bulunan ve maddi durumu kötü olan vatandaşlara dağıtılması amacıyla protokol imzalandığı, tesis edilen işlemlerin mevzuata uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, fıstıkların toplandığı taşınmazın mülkiyeti Hazine'ye ait olsa da taşınmaz üzerinde kullanım ve tasarruf hakkının kendilerinde olduğu, taşınmazlar hakkında davacı şirket adına bedelsiz olarak irtifak hakkı tesis edildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 26/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.