Danıştay 6. Daire 2019/21061 Esas 2022/888 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/21061
Karar No : 2022/888

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Vakfı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İzmir İli, Konak İlçesi, ... Caddesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazında, malik ile imzalanan protokoller uyarınca 49 yıl süreli kullanım hakkına sahip olan davacı vakıf tarafından, ruhsatsız olarak imalatlar yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca vakıf adına 283.514,00-TL imar para cezası verilmesine ilişkin Konak Belediye Encümeninin ... tarih ve ... sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; davalı idarece yapılan hesaplamada sadece 3A yapı sınıfında ve toplam 1.947,00 m² kapalı alanın dikkate alındığı, bilirkişi heyetince, davalı idarece hesaplama yapılırken, bu kapalı alan üzerinden hesaplamaya ilave olarak havuz ve çelik merdivenlerin yaklaşık maliyetinin %20’si temel para cezası olarak kabul edilerek 42/2-b maddesinin uygulandığı, sonrasında 42/2-c maddesi artırımları yapılarak hesaplamaya dahil edildiği tespit edilmiş olmasına rağmen; bilirkişi heyetince 3-A yapı sınıfına dahil aykırılıkların toplam alanının 1.835,50 m² olduğu, müştemilat- tek katlı bünyesinde çelik ve prefabrik yapı elemanları barındıran yapının, çelik merdivenli platformun (E Blok ile F Blok arasında) ve çelik merdivenlerin (D Blok her iki yanında ve F Blok yan cephesi) 1 -A sınıfına dahil yapı ve toplam 63,19 m² olduğu, yüzme havuzlarının ise 1-B yapı sınıfında toplam alanı 256,80 m² olduğunun ve hesaplamanın 42/2-a maddesi uyarınca yapılması gerektiğinin belirtildiği, söz konusu yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı ve grubuna ilişkin farklılığın temel para cezasını etkiler nitelikte olduğu dikkate alındığında, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplanması nedeniyle, tespit edilen temel para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen artırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının tamamının iptali gerekeceğinden, dava konusu işlemde bu anlamda hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, imar para cezasına esas hesaplamaların 3194 sayılı İmar Kanunun 42. maddesine uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, davalı idarece para cezasına esas kabul edilen teknik inceleme ve değerlendirmenin yerinde olmadığı, davaya konu taşınmazın Spor Genel Müdürlüğüne ait kamu malı olması sebebiyle asıl sorumluluk sahibinin dava dışı Spor Genel Müdürlüğü olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının gerekçesinin değiştirilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İzmir İli, Konak İlçesi, ... Caddesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda bulunan yapıda ruhsatsız yapılar yapıldığının 14/02/2017 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 283.514,00-TL para cezası verilmesine ilişkin ... günlü, ... sayılı Konak Belediye Encümeni kararı alınmıştır.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede öngörülen şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanacağı belirtilmiş, a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için para cezası uygulanacağı, b) bendinde ise; mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20’si kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmış, c) bendinde ise (a) ve (b) bentlerine göre cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapı için hesaplanan para cezasına uygulanacak arttırım sebepleri sayılmış, son fıkrasında da "para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alan dikkate alınır." şeklinde düzenlenmişti.
Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli, Konak İlçesi, ... Caddesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda bulunan yapıda ruhsatsız yapılar yapıldığının 14/02/2017 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 283.514,00-TL para cezası verilmesine ilişkin ... günlü, ... sayılı Konak Belediye Encümeni kararının alınması üzerine bakılan davanın açıldığı, İdare Mahkemesince; keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle hazırlanan bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle, davalı idarece hesaplama yapılırken sadece 3-A yapı sınıfında ve toplam 1.947,00 m² kapalı alanın dikkate alındığı, bu kapalı alan üzerinden hesaplamaya ilave olarak havuz ve çelik merdivenlerin yaklaşık maliyetinin %20’si temel para cezası olarak kabul edilerek 42/2-b maddesinin uygulandığı, sonrasında 42/2-c maddesi artırımları yapılarak hesaplamaya dahil edildiği tespit edilmiş olmasına rağmen; bilirkişi heyetince 3-A yapı sınıfına dahil aykırılıkların toplam alanının 1.835,50 m² olduğu, müştemilat-tek katlı bünyesinde çelik ve prefabrik yapı elemanları barındıran yapının, çelik merdivenli platformun (E Blok ile F Blok arasında) ve çelik merdivenlerin (D Blok her iki yanında ve F Blok yan cephesi) 1-A sınıfına dahil yapı ve toplam 63,19 m² olduğu, yüzme havuzlarının ise 1-B yapı sınıfında toplam alanı 256,80 m² olduğunun ve hesaplamanın 42/2-a maddesi uyarınca yapılması gerektiğinin belirtildiği, söz konusu yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı ve grubuna ilişkin farklılığın temel para cezasını etkiler nitelikte olduğu dikkate alındığında, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplanması nedeniyle, tespit edilen temel para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen artırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının tamamının iptal edilmesi gerekeceği gerekçesiyle iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
Olayda, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapının sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanı ve varsa imara aykırılıktan etkilenen alan olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle; para cezası miktarının belirlenebilmesi için öncelikle; bu hususların yapı tatil tutanağı ile tespitinin yapılması gerekmektedir. Bunun için de, para cezasına esas alınan yapı tatil tutanağında, ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının ve varsa aykırılıktan etkilenen alanın nasıl belirlendiğinin ortaya konulması, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı imalatın hangi yapı grubu ve sınıfına girdiğinin tespiti, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı imalat ana yapının fonksiyon ve niteliklerine uygun olarak ana yapıyla bağlantılı ise, bu yapılar için ayrı bir yapı sınıfı ve grubu belirlenmeksizin, yapı tatil tutanağı düzenlenmesi ve buna göre ana yapının sınıfı ve cinsi esas alınarak temel ceza miktarının hesaplanması gerekmektedir.
Buna göre; yapı tatil tutanağında A, B, C, D, E, F blok ve kantin olarak adlandırılan ve eğitim tesisi olarak kullanılan yedi adet ruhsatsız yapı, eğitim tesisine ait bölgeden geçişi bulunan yaklaşık 305 m² ebadında, yaklaşık 25,87 m² ve yaklaşık 125,95 m² ebatlarında üç adet ruhsatsız yapı ve iki adet ruhsatsız havuz imalatı bulunduğu belirtilmiş olup, yedi adet ruhsatsız yapı ve iki adet ruhsatsız havuzun alanına ilişkin herhangi bir ölçüm bulunmadığı, tutanakta bu hususların belirsiz olduğu, para cezası hesaplama raporunda ise ruhsatsız alanlana ait hesaplamaların bir kısmının (yapı tatil tutanağında yer almayan ancak bilirkişi raporu ile çelik merdiven ve havuz imalatı olduğu düşünülen imalatlar) imalat bedelleri üzerinden yapıldığı , toplam 1.947,00 m² alan üzerinden ve 3-A yapı sınıfı tespit edilerek 42/2. maddesine göre temel para cezası hesaplanıp, aynı maddedeki artırımlardan c/5., c/8. ve c/12. bendi eklenmek suretiyle toplam para cezasının hesaplandığı görülmektedir.
Bu durumda, ruhsatsız yapılan yapılardaki aykırılıkların net bir şekilde tutanakta ortaya konulamadığı, söz konusu tutanağın 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi hükmünde belirtilen "Yapı Tatil Tutanağı"nın ihtiva etmesi gereken unsurları taşımadığı, öte yandan III. Sınıf, A grubu yapı olarak tespit edilen, ana yapıya aykırı şekilde yapılan ve yapı tatil tutanağında bahsedilen iki adet havuz imalatının bilirkişi raporunda 1-B sınıfı yapı olarak, çelik merdivenlerin ise 1-A sınıfı yapı olarak kabul edildiği, oysa bu yapıların ana yapının kullanım alanına dahil, aynı kullanım bütünlüğü içerisinde yer alan, konuttan ayrı ve bağımsız olarak değerlendirilebilmesine olanak bulunmayan bir nitelik arz ettiği, bu durumda ana yapıyla bağlantılı dava konusu imalatlardan havuzun ve çelik merdivenin de ana yapının sınıfı ve grubuna tabi olduğu, dolayısıyla ana yapı ile bağlantılı kabul edilen eklentiler için de ana yapının sınıfı ve grubu için öngörülen birim ceza miktarının esas alınması suretiyle para cezasının hesaplanması gerektiği açık olup, dava konusu encümen kararının iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi . İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 27/01/2022 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının aynen onanması gerektiği görüşüyle, Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyorum.