2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na aykırı davranmak eyleminden dolayı kabahatli ... hakkında anılan Kanun’un 78/1-A maddesi uyarınca 132,00 Türk lirası idarî para cezası uygulanmasına dair Samsun Fahri Trafik Müfettişliği Büro Amirliğinin 14/01/2020 tarihli ve MA 50765764 sayılı idarî para cezası karar tutanağına karşı yapılan başvurunun kabulü ile idari yaptırım kararının kaldırılmasına ilişkin ÇARŞAMBA Sulh Ceza Hakimliğinin 12/03/2020 tarihli ve 2020/215 değişik iş sayılı kararı aleyhine Yüksek Adalet Bakanlığından verilen 25/06/2020 tarihli kanun yararına bozma istemini içeren dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 10/07/2020 tarihli ve KYB. 2020-59186 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Dosya kapsamına göre, Trafik zabıtası dışındaki hizmet biriminde görevli fahri trafik müfettişi tarafından belirlenen seyir halindeyken emniyet kemeri takmamak trafik ihlalinin araçların durdurularak kontrol edilmesi sonucunda belirlenmesinin gerektiği, polis memurunun tespitlerinin nasıl yapıldığının belli olmadığı bu hali ile kesilen idari para cezasının yasaya aykırı olduğundan bahisle başvurunun kabulü ile idari para cezasının kaldırılmasına karar verilmiş ise de,
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun ek madde 6"da yer alan;
“Fahri trafik müfettişleri; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun suç saydığı fiilleri işleyenler hakkında işlem yapılması amacıyla, Emniyet Genel Müdürlüğünce kendilerine verilen tutanağı düzenlemek ve bunları aracın tescilli olduğu trafik kuruluşuna gönderilmek üzere en geç bir hafta içerisinde herhangi bir trafik kuruluşuna teslim etmek zorundadırlar.
Fahri trafik müfettişleri İçişleri Bakanlığının belirleyeceği esas ve usullere göre eğitime tabi tutulabilirler.
Bu hizmet fahri ve ücretsizdir.
Görevini kötüye kullandığı tespit edilen fahri trafik müfettişleri iki aydan altı aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar. Yargılamaları tabi oldukları esaslara göre yapılır.
Ayrıca belgeleri iptal edilir.
Fahri trafik müfettişlerinin yetki ve sorumlulukları ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenir.” şeklindeki,
Fahri Trafik Müfettişliği Görev ve Çalışma Yönetmeliğinin 9. maddesinde yer alan; "" Müfettişler;
a) (Değişik:RG-7/3/2019-30707) Tespit ettikleri kural ihlallerine ilişkin olarak; fiziki ortamda düzenledikleri tutanakları (EK-3) herhangi bir trafik ekip veya kuruluşuna elden, elektronik ortamda düzenledikleri tutanakları Emniyet Genel Müdürlüğüne elektronik sistem üzerinden bir hafta içerisinde teslim ederler.
b) Trafik güvenliği ile ilgili görüş ve önerileri bildirebilirler.
c) Yer ve zamanla sınırlı olmayıp, ülkenin her yerinde görevli sayılırlar.
d) Görevlerini yürütürken, adil ve tarafsız olmak zorundadırlar.
e) Araç durduramaz, sürücülerle muhatap olamaz, belge veya evrak kontrolü yapamazlar. "" şeklindeki düzenlemeler uyarınca, fahri trafik müfettişi tarafından elektronik ortamda tanzim edilen ihlal tespit tutanağının düzenlenmesinin akabinde Samsun Fahri Trafik Müfettişliği Büro Amirliğince düzenlenen idari para cezası karar tutanağının usul ve yasaya uygun olduğu, söz konusu tutanağın resmi evrak niteliğinde bulunması ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu"nun 25/1. maddesinde düzenlenen unsurları taşıması karşısında, başvurunun reddi yerine yazılı şekilde kabulüne karar verilmesinde isabet görülmemiş ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozmaya atfen ihbar olunmuş bulunmakla Türk Milleti adına gereği görüşülüp düşünüldü;
Araç sahibi ... hakkında, Fahri Trafik Müfettişince, 14.01.2020 tarihi saat: 16.01"de ... Yolu Işıklı Kavşağı mevkiinde emniyet kemeri bulundurma zorunluluğu olan araçta kemer takmamak eylemini tespit ettiği gerekçesiyle ihlal tespit tutanağı tutularak ihbar edildiği, buna göre kabahatli araç sahibi hakkında, 2918 sayılı Kanun"un 78/1-A maddesi uyarınca 132 TL idari para cezası uygulandığı görülmüştür.
2918 sayılı Kanun"un "Sürücülerin ve yolcuların koruyucu tertibat kullanma zorunluluğu:" başlıklı 78. maddesi;
"Belirli sürücülerin ve yolcuların, araçların sürülmesi sırasında koruyucu tertibat kullanmaları zorunludur.
Kullanma ve yolların özelliği gözetilerek hangi tip araçlarda sürücülerinin ve yolcularının şehiriçi ve şehirlerarası yollarda hangi şartlarda hangi koruyucu tertibatı kullanacakları ve koruyucuların nitelikleri ve nicelikleri ile emniyet kemerlerinin hangi araçlarda hangi tarihten itibaren kullanılacağı yönetmelikte belirtilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar."
Karayolları Trafik Yönetmeliğinin "Sürücülerin ve Yolcuların Koruyucu Tertibat Kullanma Mecburiyeti" başlıklı
15. maddesinin ilgili fıkraları ise;
Madde 150 – (Değişik:RG-9/6/2008-26901)
Belirli sürücülerin ve yolcuların, araçların sürülmesi sırasında koruyucu tertibat kullanmaları mecburidir.
(Değişik ikinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) Sürücü ve yolcular için, nicelik ve nitelikleri bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (1) sayılı cetvelde ve Karayolları Trafik Kanununa göre çıkarılan diğer yönetmeliklerde gösterilen koruyucu tertibatlardan;
a) Üç tekerlekli yük motosikletleri hariç, elektrikli bisiklet, motorlu bisiklet ve motosikletlerde sürücülerin koruma başlığı ve koruma gözlüğü, yolcuların ise koruma başlığı,
b) M1 sınıfı otomobillerin, M1G ve N1G sınıfı arazi taşıtlarının, N1, N2, N3 sınıfı kamyonet, kamyon ve çekicilerin, M2 ve M3 sınıfı minibüs ve otobüslerin bütün koltuklarında bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (1) sayılı cetvelde yer alan "Emniyet Kemeri"nin bulundurulması ve kullanılması zorunludur. Yalnız araç dururken kullanılan koltuklar ile ayakta da yolcu taşıyan M2 ve M3 kategorisi Sınıf A ve Sınıf I otobüslerde, koltuklarda, emniyet kemeri bulundurulması zorunlu değildir. Ancak;
1) Yerleşim yeri içinde ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan M2 ve M3 sınıfı minibüs ve otobüsler (umum servis araçları hariç) ile dolmuş otomobillerindeki yolcular,
2) Geri gitme veya park yerlerinde 25 km/s. geçmeyen hızla seyreden sürücüler,
3) Ambulanslarda sürücü ve yanındaki oturma yeri dışında kalan ve hasta veya yaralıya müdahale nedeniyle özel pozisyonlarda bulunan görevliler,
emniyet kemeri kullanmak zorunda değildir.
Bu Yönetmelik hükümlerine göre 1995 yılı itibariyle ülkemizde imali yapılan veya yurt dışından ithaline izin verilen M1 sınıfı araçların arka koltuklarında emniyet kemeri bulundurulması ve kullanılması mecburidir. Bunların dışında kalan ve halen trafikte kullanılmakta olan diğer taşıt sahipleri isteğe bağlı olarak bu Yönetmeliğin ekinde yer alan 1 sayılı cetvelde yer alan "Emniyet Kemeri"ni numunesine uygun olarak taktırabilirler. Kamyonet, kamyon ve çekicilerde ön koltukları için emniyet kemeri ile ilgili hükümler 1/8/1998 tarihinden sonra, diğer koltuklar için 1/1/2009 tarihinden sonra üretilen araçlarda uygulanır.
Sağlık sorunları nedeniyle emniyet kemeri takamayacak kişilerin resmi veya özel sağlık kuruluşlarından emniyet kemeri takamayacağına dair sağlık raporu almaları gerekir. Bu kişiler raporda belirtilen süre zarfında emniyet kemeri takmaktan muaf tutulur. Bu raporların görevlilerce istenildiğinde, ilgili tarafından gösterilmesi zorunludur.
Seferde görev alan sivil araçlara, ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır." hükümlerini içermektedir.
Buna göre; 2918 sayılı Kanun"un 78. Maddesinde yazılı kabahatin faili ancak koruyucu tertibat kullanma zorunluluğuna rağmen kullanmayan kişilerdir. Öte yandan fahri trafik müfettişi veya trafik kural ihlalini tespitle görevli idari kolluğun 2918 sayılı Kanun"un 78. maddesi gereği otomobillerde koruyucu tertibat takılmadığına dair tespitte bulunurken, öncelikle koruyucu tertibatı takmayan kişinin sürücü mü yolcu mu olduğunu, aracın kaç km. süratle gittiğini, emniyet kemeri takmayan kişilerin sağlık mazereti olup olmadığını açıkça tespit edip bu şekilde tutanak düzenlemeleri gerekirken,
Somut uyuşmazlıkta; fahri trafik müfettişince düzenlenen kabahat tespit tutanağında açıkça veya belirlenebilir şekilde koruyucu tertibatı kullanmayan kişinin aracın şöförü mü yoksa yolcusu mu olup olmadığının yazılmadığı, aracın 25 km."den daha fazla hızla seyrettiğinin ve koruyucu tertibat kullanmayan kişinin sağlık özürü olup olmadığının da açıkça yazılmadığı, dolayısıyla 2918 sayılı Kanun"un 78. maddesine göre düzenlenen idari yaptırım karar tutanağının, adı geçen Sulh Ceza Hakimliğince, ilgili Kanun"da yazılı kabahatlinin kimliğinin ve Yönetmelikte sayılan istisnai hallerin bulunup bulunmadığının tespit edilemediğine, bunun için de aracın muhakkak durdurulması gerektiği yönündeki kararının hukuka uygun olduğu anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"nın kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görülmediğinden, kanun yararına bozma isteminin REDDİNE, 30.09.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.