MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkili işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, prim, ücret, fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen ilk karar Dairemizin 2015/34907 esas 2018/15287 karar sayılı 20.06.2018 tarihli kararı ile bozulmuş, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne dair karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, yasal süresi içinde taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, belgelere ve tüm dosya kapsamına göre; tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Taraflar arasında davacının prim alacağından yapılan batak kesinti hesabı konusunda uyuşmazlık vardır.
Somut olayda, uyulmasına karar verilen bozma ilamının iki numaralı bendinde; "Somut uyuşmazlıkta; davalı işyerinde 01/04/2011- 24/01/2013 tarihleri arasında ... Bölgesi Satış ve Pazarlama Sorumlusu olarak çalışan davacı işçinin prim alacağı, taraflarca imzalanan ... A.Ş. Prim Sistemi Şartları başlıklı protokol hükümlerine göre 2012 yılından itibaren başlayan prim sistemi ve zamanaşımı göz önüne alınarak 18/03/2014 tarihli bilirkişi heyet raporuna göre hüküm altına alınmış batak miktarı ile ilgili herhangi bir kesinti yapılmamıştır. Bu protokolde, bölge sorumlularının yaptıkları satışlarda batak olması durumunda bu batağın %10"u oranında ceza primi kesileceği; merkez tarafından onayı alınmamış bölge sorumluları tarafından yeni müşteri satışı sonunda batak olması halinde ise bu batağın tamamen bölge sorumlularının priminden kesileceği düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre; mahkemece tahsil kabiliyeti olmayan (batak) satışların nitelikleri belirlenerek sonucuna göre %10 veya %100 oranında uygulanması gereken ceza primleri değerlendirilmediği anlaşılmaktadır. Mahkemece beyanlarına başvurulan davacı tanıklarının, davalıya karşı açtıkları aynı mahiyetteki dava dosyalarının bulunması sebebiyle işverenle husumetlerinin bulunduğu anlaşılmaktadır. Buna göre, mahkemece husumetli tanık ifadeleri dışında tüm dosya kapsamı, protokol hükümleri, işyeri kayıtları ile davacının tanık sıfatıyla verdiği beyanı birlikte değerlendirilerek batak satışların nitelikleri belirlenmeli ve %10 veya %100 oranında uygulanması gereken ceza prim kesintileri tespit edilerek prim alacağı hesaplanmalıdır. Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. ” şeklinde bozma sebebine yer verilmiştir.
Mahkemece, bozma sonrasındaki hükümde, bilirkişi raporlarına batak kesintisinin % 10 oranında uygulanması gerektiği açıklanarak, 22.017,43 TL’lik tutar, prim alacağından mahsup edilmiş ise de, gerekli araştırma ve inceleme yapılmadan sonuca gidilmesi yerinde değildir.
Bozma ilamında batak olarak tabir edilen tahsil kabiliyeti olmayan satışların niteliklerinin belirlenmesi gerektiği ifade edilmiştir. Dolayısıyla, öncelikle hangi satışların tahsil kabiliyeti olmayan (batak) satış olduğu ve satış bedelinin ne sebepten tahsil edilemediği belirlenmelidir. Diğer taraftan, işçiye yüklenebilecek somut bir kusurun varlığı kanıtlanmadığı sürece, batak olarak tabir edilen meblağların, batak olmayan diğer satışlar sebebiyle hak kazanılan prim alacağından mahsup edilmesi mümkün değildir.
Anılan sebeplerle, tahsil kabiliyeti olmayan (batak) satışların niteliklerinin belirlenmesi için; öncelikle hangi satışların tahsil kabiliyeti olmayan (batak) satış olduğu tespit edilmeli, ilgili satış bedellerinin hangi sorun sebebiyle tahsil edilemediği araştırılmalı, varsa icra takip dosyaları (veya uyuşmazlık Mahkemeye intikal etmiş ise dava dosyaları) celp edilerek işyeri kayıtlarıyla birlikte incelenmelidir. Davacının görev ve sorumlulukları dikkate alınarak, davacıya yüklenebilecek bir kusurun bulunup bulunmadığı değerlendirilmeli, işçiye yüklenebilecek somut bir kusurun varlığı kanıtlanmadığı sürece, batak olarak tabir edilen meblağların, batak olmayan diğer satışlar sebebiyle hak kazanılan prim alacağından mahsup edilmesinin mümkün olmadığı gözardı edilmemelidir. Kabule göre de, kesintinin % 10’mu yoksa % 100 oranında mı uygulanması gerektiği meselesinin çözümünde; % 100 oranının tatbiki için... A.Ş. prim sistemi şartları başlıklı protokolün 12. maddesindeki şartların varlığının aranması gerektiğine dikkat edilmelidir. Bu kapsamda davacının prim alacağında kesintiye neden olan... ve ... Yapı Dekerasyon (...) isimli müşteriler ile davalının ticari ilişkisinin ne zaman başladığı, bu müşterilerin eski mi yeni mi müşteri olduğu tereddüde mahal bırakmayak şekilde belirlenmeli, her zaman tek taraflı olarak düzenlenmesi mümkün olan ekstre belgesi ile yetinilmemelidir. Eksik araştırma ve incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililerine iadesine, 07.10.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.