MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine dair verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı,05.05.2006 tarihinde davaya konu ... Mesire Yeri"nin kiralanması amacı ile davalılardan ... Köy Tüzelkişiliği ve ... ile kendisi arasında bir protokol düzenlendiğini,söz konusu protokol gereği bu mesire yerinde Orman Genel Müdürlüğü"nün belirlediği ve onayladığı şartlar dahilinde gerekli bina ve müştemilatın kendisi tarafından yapılacağı ve bu yeri 20 yıl süre ile işleteceğinin belirlendiğini,04.05.2006 tarihinde davalı ... Köy Muhtarlığı ile Orman Genel Müdürlüğü"nün yaptığı sözleşme gereği bu yerin davalılardan köy muhtarlığı ve köy muhtarı ... tarafından kendisine kiraya verildiğini,05.05.2006 tarihli saha teslim tutanağı ile de bu yerin davalı ... tarafından diğer davalı ... köy muhtarlığına teslim edildiğini,davalı muhtarlığın da aynı tarihte kendisi ile protokol imzalayarak söz konusu mesire yerini kendisine teslim ettiğini,bu mesire yerine davalı ..."nün izin ve gözetimi altında 400.000 TL civarında bina ve çevre düzenlemesi yaptığını,haberi olmadan davalı ... Köy Tüzelkişiliği"nin davalı ... ile yaptığı sözleşmeyi feshettiğini ve mesire yerini davalı ..."ne teslim ettiğini,bu yeri tahliye etmesi için zorlama ve baskılara maruz kaldığını,08.05.2008 tarihinde Bursa 1 AHM"nin 2008/21 Esaslı dosyasında tespit yaptırdığını,bu tespit tarihinden sonra da mesire yerine yeni müştemilat ve yatırımlar yaptığını,2010 yılı Mart ayı sonuna kadar bu mesire yerini işlettiğini ve bu tarih sonrasında ise baskılar nedeniyle tahliye ettiğini,mesire yerine yaptığı masrafların davalılarca ödenmediğini ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 330.000 TL"nin 08.05.2008 tarihinden itibaren veya keşifte belirlenecek değerin dava tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizi ile davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
Davalı ... Köy Muhtarlığı ve ...,yargı yolu ve zamanaşımı itirazında bulunduklarını, idarenin mahkeme kararı olmadan sözleşmeyi feshetme hakkı olduğunu, bu nedenle tazminat isteminin yerinde olmadığını, aksi kabul edilir ve taraflar arasındaki sözleşmenin özel hukuk sözleşmesi olduğu kabul edilir ise, davacının sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca sadece yaptığı faydalı ve zorunlu masrafları talep edebileceğini, davacının protokoldeki şartlara uymadığını ve protokolde belirlenen yükümlülükleri yerine getirmediğini savunarak, davanın reddini dilemiştir.
Davalı ... Genel Müdürlüğü, dava konusu mesire yerinin 04.05.2006 tarihinde davalı Hamamlıkız Köy Tüzelkişiliği"ne kiralandığını,ancak 21.05.2008 tarihinde köy muhtarının verdiği dilekçe ile müdürlüklerinden bu yerin tahsisinin iptali ile tesisin iade alınmasının talep edildiğini,bunun üzerine de 12.11.2007 tarihinde bu mesire yerinin geri teslim alındığını,bu yerin davalı Köy Muhtarlığına kiraya verildiğini,Köy Muhtarlığı ile yapılan sözleşmenin sona ermesi nedeniyle davalı Köy Muhtarlığının davacı ile akdettiği alt kira sözleşmesinin de sona erdiğini,davacı ve davalı Köy Muhtarlığı arasında yapılan sözleşmenin idarelerini bağlamayacağını, davaya konu edilen masrafların yapımı için idarelerince izin verilmediğini savunarak,davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın reddine yönelik olarak verilen kararın davacı tarafından temyiz edilmesi sonucunda Dairemizin 03.07.2017 tarih ve 2017/1970 E.-2017/10858 K. sayılı ilamı ile "" davada davalı olan Hamamlıkızık Köy Muhtarı ...’ın yargılama sırasında 18/06/2014 tarihinde vefat ettiği,bu durumda mahkemece ..."ın mirasçılık belgesinin ilgililerden temin edilerek mirasçılık belgesinde belirtilen tüm mirasçıların davaya dahil edilmesi,mirasçılara usulüne uygun dava dilekçesinin tebliğ olunması ve taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esası hakkında karar verilmesi gerektiği"" gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda ise, bahsi geçen sözleşme maddeleri ve davacının yaptığı tadilat ve masraflara ilişkin davalı ... Genel Müdürlüğü"nün bilgisi ve onayı olduğuna dair belge sunmadığı da dikkate alındığında davacının yaptığı tadilat bedellerini talep etmesinin yerinde olmadığı,alınan bilirkişi raporlarında da davacının dava konusu yere yaptığı tesis ve yapılara ait izin verildiğine dair belge ya da kayda rastlanmadığından bu durumun orman kanununa aykırılık teşkil ettiği ve davacının yaptığı tadilat ve masraf bedellerini isteyemeyeceği belirtildiğinden davanın reddine karar verilmiş,hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı kiracı, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alınıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir. (TBK"un 530, BK.nun 414.md.) Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Kural olarak bu gibi faydalı ve zorunlu masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Kiralananın tahliyesi sonunda, kiralayan bunları benimsemiş ve kiracı aleyhine sebepsiz zenginleşme meydana gelmiştir. Kiraya verenin sorumluluğu, faydalı ve zorunlu imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır.
Somut olayda; davaya konu edilen mesire yerinin davalılardan ... Köy Tüzelkişiliği ile Orman Bölge Müdürlüğü arasında akdedilen 04.05.2006 tarihli kira sözleşmesi ile davalı ... Köy Tüzelkişiliği"ne 10 yıl süre ile kiraya verildiği,05.05.2006 tarihli saha teslim tutanağı ile bu yerin davalılardan Orman Bölge Müdürlüğü tarafından davalı ... Köy Tüzelkişiliği"ne teslim edildiği,davalılardan Hamamlıkızık Köy Tüzelkişiliği adına köy muhtarı olan ..."ın da söz konusu mesire yerini 05.05.2006 tarihli protokol ile davacıya 20 yıl süre ile kiraya verip aynı tarih itibariyle de yer teslimini yaptığı anlaşılmaktadır.Davacı,davaya konu edilen mesire yerine bina ve çevre düzenlemeleri yaptığını,davalılardan Hamamlıkızık Köy Muhtarlığı"nın davalı ..."nden 09.11.2007 tarihli dilekçe ile tahsisin geri kaldırılmasını talep etmesi üzerine Orman Bölge Müdürlüğü tarafından 12.11.2007 tarihinde bu yerin geri teslim alındığını,bu mesire yerine yaptığı masrafları davalılardan tahsil edemediğini iddia ederek eldeki davayı açmıştır.
Mahkemece her ne kadar bahsi geçen sözleşme maddeleri ve davacının yaptığı tadilat ve masraflara ilişkin davalı ... Genel Müdürlüğü"nün bilgisi ve onayı olduğuna dair belge sunmadığı da dikkate alındığında davacının yaptığı tadilat bedellerini talep etmesinin yerinde olmadığı,alınan bilirkişi raporlarında da davacının dava konusu yere yaptığı tesis ve yapılara ait izin verildiğine dair belge ya da kayda rastlanmadığından bu durumun orman kanununa aykırılık teşkil ettiği ve davacının yaptığı tadilat ve masraf bedellerini isteyemeyeceği gerekçesiyle hatalı şekilde davanın reddine karar verilmiş ise de, davaya konu edilen mesire yerinin kira sözleşmesinde belirtilen süre dolmadan davalılardan ... Köy Tüzekişiliği"nin talebi üzerine diğer davalı ... tarafından 12.11.2007 tarihinde geri teslim alındığı,dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesi ile bu mesire yerinin davalılardan Orman Bölge Müdürlüğü tarafından 07.09.2009 tarihinde dava dışı ... Belediyesi"ne kiraya verildiği de dikkate alındığında,davacının yukarıdaki yasa maddeleri uyarınca davaya konu taşınmaza yaptığı faydalı ve zorunlu masrafları davalılardan talep edebileceği açıktır.Zira,davaya dayanak sözleşme ve protokol maddelerinde davacı tarafça davaya konu taşınmaza yapılan faydalı ve zorunlu masrafların talep edilemeyeceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bu durumda mahkemece, davacı kiracının kiralanana yapmış olduğu faydalı ve zorunlu masrafları davalılardan isteyebileceği dikkate alınarak, kiracı tarafından yapıldığı iddia edilen imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun tereddüte yer vermeyecek şekilde tek tek tespit edilip belirlenmesi, belirlenen zorunlu, faydalı ve sökülüp götürülemeyecek imalatların yapım tarihi itibariyle rayiç bedelleri tespit edilip, kiracının kiralananı kullandığı süreyle orantılı olacak şekilde yıpranma payları da düşülmek suretiyle, gerekirse taşınmaz mahallinde yeniden keşif yapılarak konusunda uzman farklı bir bilirkişi heyetinden Yargıtay,mahkeme ve taraf denetimine elverişli rapor alınması suretiyle sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken,eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş,bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440. maddesi gereğince tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07.10.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.