Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/3973 Esas 2022/350 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/3973
Karar No : 2022/350

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İzmir ili, Bayraklı ilçesi, ... Mahallesi, ...pafta, ...ada, ...parsel sayılı taşınmazda bulunan yapının 775 sayılı Gecekondu Kanunu'nun 18. maddesi uyarınca tahliyesine ve yıkımına ilişkin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığının ...tarih ve ...sayılı işlemiyle bildirilen işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla;
775 sayılı Gecekondu Kanunu'nun 18. maddesine yer verilerek,
Dava konusu yapının imar planında yol ve cep otoparkına isabet ettiği ve mülkiyeti davalı idareye ait olan taşınmaz üzerinde bulunduğu, izinli olduğuna ilişkin bilgi ve belgelerin sunulmadığı, 775 sayılı Kanun'un 18. maddesi kapsamında yer alan idarelere ait taşınmaz üzerinde bulunması dolayısıyla anılan yapının elektrik ve su aboneliğinin olmasının veya yapıya numarataj verilmesinin yapıyı izinli hale getirmeyeceği dikkate alındığında, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin karar düzeltme aşamasında verilen 16/06/2021 tarih ve E:2020/4861, K:2021/8404 sayılı kararıyla;
775 sayılı Kanun'un 18. maddesine; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesine ve Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliği'nin 77. maddesine yer verilerek,
Söz konusu yapının bulunduğu taşınmazın davacıya kiraya verildiği ve ecrimisil ödenerek işyeri olarak kullanılmak suretiyle işgal edildiği,
2886 sayılı Kanun'un 75. maddesinde, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki bir taşınmaz mal üzerinde, haksız tecavüz niteliğindeki bir eylemin Yönetmelik gereğince önlenmesi amacıyla deftarlık veya malmüdürlüğünün talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince tahliyesinin sağlanacağı, taşınmaz malların tahliye edilmesinden ve teslim alınmasından sonra ise, işgalci tarafından meydana getirilen yapının yıkılarak enkazının götürülmesi için süreli tebligat yapılacağı, tebligat gereği yerine getirilmediği durumlarda da bu işlerin idarelerce yapılacağı; 775 sayılı Kanun'un 18. maddesinde ise, gecekonduların tasfiyesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği, belediyelere, Hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarda veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak izinsiz yapıların hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın, belediye veya Devlet zabıtası tarafından derhal yıktırılacağı düzenlemesine yer verildiği,
Bu durumda, davalı idarece, 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesi öngörülen usullerin uygulanması suretiyle işlem tesis edilmesi gerekirken, 775 sayılı Kanun'un 18. maddesi uyarınca tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak ...İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla,
775 sayılı Kanun'un amaçları arasında gecekondu yapımının önlenmesi olduğu, bu amaçla 18. maddesinde, bu Kanun yürürlüğe girdikten sonra belediyelere ait arazi ve arsalarda yapılacak daimi ve geçici bütün yapıların hiç bir karar alınmasına lüzum kalmaksızın, belediye veya Devlet Zabıtası tarafından derhal yıktırılacağı hükmüne yer verildiği, anılan özel nitelikteki hükmün halen yürürlükte olduğu, 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesinin ise, ecrimisil ve tahliyeye ilişkin bulunduğu, yıkıma ilişkin düzenleme yer almadığı ve 775 sayılı Kanun'un 18. maddesi hükmünün uygulanmasını tahliye koşuluna bağlamadığı, Yönetmelik'le yapılan düzenlemenin üst norm olan 775 sayılı Kanun'un 18. maddesinin açık hükmünün uygulanmasını engellemesinin veya koşula bağlamasının mümkün olmadığı gerekçesi eklenmek suretiyle davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 1990'lı yıllarda, müşterek malik olduğu taşınmazın davaya konu kısmına manav dükkanı yaptığı; 1993 yılında vergi kaydı açtırdığı; süreç içerisinde numarataj alındığı, elektrik ve su aboneliği verildiği; 2007 yılında işyeri açma ve çalışma ruhsatı, 2013 yılında işletme belgesi aldığı; akabinde taşınmazın kamulaştırıldığı; hisse payının değiştiği ve okul yeri olacağından bahisle il özel idaresine devredildiği; 2006 yılından itibaren taşınmazı özel idareden kiraladığı; Mahkemece eksik inceleme yapıldığı; olayda 2886 sayılı Kanun'un uygulanması gerektiği; konuyla ilgili emsal kararlar bulunduğu; aynı konuda Bayraklı Belediyesinin tesis ettiği işlemin yargı kararıyla iptal edilerek kesinleşmesi sebebiyle aynı konuda çelişkili kararlar bulunduğu; bu durumun hukuki güvenlik ve adil yargılanma haklarını etkilediği belirtilerek Mahkemenin ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından,... İdare Mahkemesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile ısrar kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin .... İdare Mahkemesinin temyize konu ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının ONANMASINA,
3. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07/02/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY
X- Dava konusu yapı, davacı ile İzmir İl Özel İdaresi arasında 2886 sayılı Kanun'a göre 2006 ila 2014 yılları arasında akdedilen kira sözleşmeleri ile kiralanan taşınmaz üzerinde davacı tarafından yapılmış olup yapıda manav dükkanı işletilmektedir.
775 sayılı Kanun'un "Kapsam ve tarif" başlıklı 1. maddesinde, "Mevcut gecekonduların ıslahı, tasfiyesi, yeniden gecekondu yapımının önlenmesi ve bu amaçlarla alınması gereken tedbirler hakkında bu kanun hükümleri uygulanır." hükmü; 2. maddesinde ise "Bu kanunda sözü geçen (Gecekondu) deyimi ile, imar ve yapı işlerini düzenliyen mevzuata ve genel hükümlere bağlı kalınmaksızın, kendisine ait olmıyan arazi veya arsalar üzerinde, sahibinin rızası alınmadan yapılan izinsiz yapılar kastedilmektedir." hükmü yer almaktadır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesinde ise ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılara yönelik alınabilecek önlemler; 40. maddesinde, kamunun selameti için alınması gereken tedbirler kurala bağlanmıştır.
Dava konusu yapının imar planı kapsamındaki bir taşınmaz üzerinde bulunduğu; yapıya elektrik ve su abonelikleri bağlandığı, dükkan için vergi kaydı açıldığı ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı verildiği dikkate alındığında, davacının, sonradan yeri değişmiş olsa dahi söz konusu yapı ile geçmişten gelen fiili ve hukuki bir irtibatının bulunduğu açıktır.
Öte yandan, 775 sayılı Kanun'un 18. maddesi uyarınca dava konusu yapının yıkımına ilişkin Bayraklı Belediye Başkanlığının ...tarih ve ...sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddine yönelik .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 12/05/2016 tarih ve E:2016/1145, K:2016/3806 sayılı kararı ile bu davada verilen Danıştay Altıncı Dairesi kararıyla aynı gerekçelerle bozulmuş, .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla söz konusu bozma kararına uyularak işlemin iptaline karar verilmiştir.
775 sayılı Kanun'un kapsam ve amacı, 3194 sayılı Kanun'un ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapılara ve şehircilik ve estetik bakımından mahzurlu görülen tesislere yönelik hükümleri ile yukarıda değinilen hususlar birlikte göz önünde bulundurulduğunda, somut olayda, davacının ve yapının durumunun 2886 ve 3194 sayılı Kanun'lar kapsamında değerlendirilerek hakkında işlem tesis edilmesi gerekirken, 775 sayılı Kanun'a göre tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, temyiz isteminin kabulü ile davanın reddi yönünde verilen .... İdare Mahkemesinin temyize konu ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının bozulması gerektiği oyuyla karara katılmıyoruz.


KARŞI OY
XX- Dosyanın incelenmesinden, davacının manav dükkanı olarak işlettiği dava konusu yapıya ilgili kurumlarca su ve elektrik aboneliği, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile numarataj verildiği, vergi kaydı açıldığı görülmektedir.
Buna göre, davacının özellikle mülkiyet hakkı bağlamında söz konusu kayıtların devam edip etmediği, dükkanın yeri değişmiş olsa bile kullanılmasına imkan sağlanmasına yönelik olarak aboneliklerin ve ruhsatların geçerliliğini sürdürüp sürdürmediği hususlarının araştırılması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, bu hususlar araştırılmaksızın eksik incelemeyle verilen .... İdare Mahkemesinin temyize konu ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının bozulması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.