Danıştay 13. Daire 2021/2847 Esas 2022/279 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/2847
Karar No:2022/279

TEMYİZ EDENLER (DAVALILAR) : 1. … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
2. … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nce 28/08/2020 tarihinde gerçekleştirilen Bingöl ili hudutlarında bulunan ER:…sayılı IV. Grup maden sahası arama ruhsatı ihalesine ait ihale komisyonu kararının uygun bulunmamasına ilişkin Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve …sayılı işlemi ile bildirilen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu'nun (Taşınmaz Komisyonu) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; belirli bir alanda maden arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi için gerekli olan arama ruhsatının davalı idareye doğrudan ya da internet üzerinden yapılan başvuru üzerine iki aylık bir süreç sonucunda ön inceleme raporu, arama dönemi faaliyetlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli olan mali yeterliliği de içeren maden arama projesinin verilmesi, harç ve teminatın yatırılması şartlarının gerçekleştirilmesi durumunda ilgili Genel Müdürlükçe verilen bir yetki belgesi olduğu, 3213 sayılı Maden Kanunu dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlamanın ancak kanunla düzenlenebileceği, maden arama faaliyetlerinin bu kanunda sayılanlar dışında herhangi bir izne tâbi tutulamayacağının hüküm altına alındığı, 11/09/2018 tarih ve 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'nde ise taşınmazlardaki tasarrufa yönelik her türlü işlemler için komisyonlar vasıtasıyla Cumhurbaşkanlığı'ndan izin alınması şartının getirildiği, Türk İdare Hukuku sisteminde, tüzük ve yönetmelik dışında genel düzenleyici işlemlere yer olmamasına rağmen uygulamada çeşitli başlıklarda genelge, yönerge, tamim, talimatname, kararname gibi genel düzenleyici işlemler yapıldığı, tüzük ve yönetmelik öğelerine ve koşullarına sahip bulunan bütün bu genel düzenleyici işlemleri hukuken geçerli idari işlemler olarak kabul etmek gerektiği, fakat anılan düzenlemelerin bir üst hukuk kuralına aykırı ya da üst hukuk normlarında düzenlenen düzenlemelerin uygulanmasını etkisiz bırakacak şekilde düzenleme içermesi durumunun normlar hiyerarşisine aykırılık teşkil edeceği, bu durumun hukuk devleti sistematiği içerisinde kabulünün mümkün olmadığı, maden arama ruhsat başvurularının 3213 sayılı Maden Kanunu'nda açıkça düzenlendiği, Genelge ile bu görev ve yetkilerin devrinin mümkün olmadığı, bu durumda, 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca oluşturulan Taşınmaz Komisyonu tarafından tesis edilen davacının maden arama ruhsat talebinin uygun bulunmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : … Bakanlığı tarafından, dava konusu maden sahasına yönelik ihalenin bakanlık bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin etme görevi çerçevesinde Taşınmaz Komisyonu'na verilen görev ve yetkiler dikkate alınarak değerlendirildiği, ihalenin kamu yararı uyarınca uygun bulunmadığı, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olmayıp bozulması gerektiği; … Genel Müdürlüğü tarafından, 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca oluşturulan Taşınmaz Komisyonu'nca dava konusu maden sahasının arama ruhsat ihalesinin uygun bulunmadığı, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki maden sahalarının ruhsatlandırılmasına yönelik ihalelerin kamu yararı dikkate alınarak değerlendirildiği, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : İdari vesayete ilişkin yetkilerin kanunda açıkça düzenlenmesi gerektiğinden Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün işlemleri üzerindeki idari vesayet yetkisi kapsamında yürütme organının adsız düzenleyici işlemlerinden olan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'ne dayalı olarak tesis edilen dava konusu Taşınmaz Komisyonu kararında yetki unsuru bakımından hukuka uygunluk bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nce 28/08/2020 tarihinde Bingöl ili hudutlarında bulunan ER:...sayılı IV. Grup maden sahası arama ruhsatı ihalesi gerçekleştirilmiş, teklif zarflarının sunulmasından sonra 2 (iki) istekli arasında uygulanan açık artırma usulünün sonucunda davacı şirketin uhdesinde bırakılarak ihale sonuçlandırılmıştır.
İhale Komisyonu'nun ihaleyi sonuçlandıran kararı, 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca Taşınmaz Komisyonu'na sunulmuş, Taşınmaz Komisyonu'nun ...tarih ve ...sayılı kararı ile dava konusu ihalenin uygun bulunmadığına karar verilmiştir.
Taşınmaz Komisyonu'nun uygun bulmama kararının Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemiyle davacıya bildirilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın Cumhurbaşkanı'nın görev ve yetkilerini düzenleyen 104. maddesinin onyedinci fıkrasında, Cumhurbaşkanının, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabileceği; "İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzelkişiliği" başlıklı 123. maddesinde, idarenin, kuruluş ve görevleriyle bir bütün olduğu ve kanunla düzenleneceği, idarenin kuruluş ve görevlerinin merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayandığı, kamu tüzelkişiliğinin, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulacağı; "Yönetmelikler" başlıklı 124. maddesinde, Cumhurbaşkanının, bakanlıkların ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri; 127. maddesinde, merkezi idarenin, mahalli idareler üzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahip olduğu kurala bağlanmıştır.
3046 sayılı Bakan Yardımcılarının Mali Hakları ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun’un "Bağlılık, ilgililik ve ilişkililik değişikliği" başlıklı 19/A maddesinde, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların (10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (III) sayılı cetvelde yer alan kurumlar dâhil), Cumhurbaşkanınca, Cumhurbaşkanlığı veya bakanlıklarla ilgilendirilebileceği, söz konusu kuruluşların özel kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde bağlı, ilgili ve ilişkili olunan bakanlığa ya da bakana verilen yetki ve görevlerin ilgilendirilen bakanlık veya bakan tarafından kullanılacağı ve yerine getirileceği, bakanın, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların (5018 sayılı Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan kurumlar dâhil) her türlü faaliyet ve işlemlerini denetlemeye yetkili olduğu kuralına yer verilmiştir.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun "Madencilik faaliyetlerinde izinler" başlıklı 7. maddesinde, ilk müracaat veya ihale yolu ile yapılacak ruhsatlandırmalarda müracaatın yapılacağı alanların diğer kanunlar ile getirilen kısıtlamalar göz önüne alınarak Bakanlıkça ruhsat müracaatına kapatılabileceği, kısıtlama gerekçesi ortadan kalkan alanların ihale yoluyla aramalara açılacağı, bu Kanun dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlamanın ancak kanunla düzenleneceği; "İlk müracaat ve ruhsatlandırma'' başlıklı 16. maddesinde; I. Grup (b) bendi madenlerde 50 hektarı, II. Grup (a) ve (c) bendi madenlerde 100 hektarı geçmeyecek şekilde doğrudan işletme ruhsatı; II. Grup (b) bendi madenlerde 100 hektarı, III. Grup madenlerde 500 hektarı, IV. Grup madenlerde 2.000 hektarı geçmeyecek şekilde ve tamamı denizlerde verilen III. ve IV. Grup madenlerde 50.000 hektarı geçmeyecek şekilde, V. Grup madenlerde 1.000 hektarı geçmeyecek şekilde arama ruhsatı düzenleneceği, ihale yolu ile hak sağlanan sahaların ihale bedelinin yatırılmasını müteakip iki ay içinde ön inceleme raporu ile arama dönemi faaliyetlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli olan mali yeterliliği de içeren maden arama projesinin verilmesi ve ruhsat bedelinin yatırılması hâlinde arama ruhsatı verileceği, ruhsat bedelinin yatırılmaması ve bu belgelerin tamamlanmaması durumunda bu alanların başka bir işleme gerek kalmaksızın ihalelik saha konumuna geleceği kuralına yer verilmiştir.
1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 1. maddesinde, Cumhurbaşkanının Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin edeceği kurala bağlanmış; 8. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, devlet teşkilatının düzenli ve etkin bir şekilde işlemesini sağlayıcı prensiplerin tespit edilmesi, direktiflerin verilmesi, önlemler alınması ve koordinasyonun sağlanması için gerekli işlemleri yapmak Cumhurbaşkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasında sayılmıştır.
12/09/2018 tarih ve 30533 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'nde, "Kamu kurum ve kuruluşları (belediyeler ve il özel idareleri hariç) ile sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait şirketler, kendi mülkiyetlerinde veya tasarruflarında bulunan taşınmazlarıyla ilgili olarak; kamu kurum ve kuruluşları, vakıf, dernek veya bunların şirketlerine, gerçek veya tüzel kişilere; satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir ve benzeri her türlü tasarrufa yönelik işlemlerini, bakanlıklar ile bağlı, ilgili ve ilişkili kamu kurum ve kuruluşlarında bakan yardımcısı, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında üst yönetici başkanlığında teşkil ettirilen komisyonlar vasıtasıyla yapacaklardır. Söz konusu komisyonlarca izin başvuru ve sonuçları Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında Cumhurbaşkanlığına bildirilecektir. ..." düzenlemesi yer almaktadır.
Maden Sahaları İhale Yönetmeliği'nin "İhalenin sonuçlanması" başlıklı 21. maddesinde, ihale komisyonunun, teklif edilen ihale bedelini uygun görmesi hâlinde ihaleyi kazanan ilgiliye, ihale bedelini yatırması için on iş günü, ihaleye birden fazla kişinin katılması hâlinde ikinci ve sonraki teklif sahiplerine beşer iş günü süre vereceği, ihale bedeli yatırma takip çizelgesi sıralamasında kendisinden önceki müracaatçının yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, ihale bedelini yatırma sırası gelen müracaatçının teklif ettiği ihale bedelini beş iş günü içinde ilgili yerlere yatırmak zorunda olduğu, ihale bedeli yatırma takip çizelgesinin müracaatçıların takip etmeleri için Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün internet sayfasında yayımlanacağı, müracaatçıya ayrıca tebligat yapılmayacağı, ihaleyi kazananın ve sırası gelenin süresi içerisinde ihale bedelini yatırmasının zorunlu olduğu, aksi hâlde müracaatçının hakkını kaybedeceği ve ihale teminatının irat kaydedileceği, ihaleyi kazananların ihale bedelini yatırıncaya kadar sıralamadaki diğer müracaatçıların ihale teminatlarının iade edilmeyerek bekletileceği, sırası gelen müracaatçının ihale bedelini yatırması hâlinde ihale sürecinin son bulacağı ve sıralamada sonra gelen müracaatçıların ihale teminatlarının iade edileceği, ihale işlemi sonucunda değerlendirme dışı kalan teklif sahiplerinin ihale teminatlarının ihaleden sonra iade edileceği; "İhale işleminin kesinleşmesi" başlıklı 22. maddesinde, ihalenin Genel Müdürlük Makamının onayı ile kesinleşeceği, sahaların ihalesinden elde edilen gelirlerin genel bütçeye gelir kaydedileceği, bu Yönetmelik kapsamındaki iş ve işlemler için ihtiyaç duyulan harcamaların Bakanlık bütçesinden karşılanacağı kuralına yer verilmiştir.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından … tarih ve … sayılı Bakan Olur'u ile Bakan Yardımcısı Başkanlığında, Müsteşar Yardımcısı, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü ve Maden ve Petrol İşleri Genel Müdür Yardımcısı'ndan oluşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu oluşturulmuş; Taşınmaz Komisyonu'na ihale komisyonunun ihaleyi sonuçlandıran kararlarının uygunluğunu değerlendirme görevi verilmiş; Maden Sahaları İhale Yönetmeliği'nin 22. maddesinde yer verilen ihalenin Genel Müdürlük makamının onayı ile kesinleşeceği kuralı ile uyumlu olarak Taşınmaz Komisyonu'nda Maden Petrol İşleri Genel Müdürü'ne de yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu İdare Mahkemesi kararında dava konusu işlemde yetki unsuru bakımından hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından, temyiz incelemesinin öncelikle dava konusu işlemin yetki unsuru bakımından yapılması gerekir.
Aktarılan anayasa ve kanun sistematiği uyarınca, Cumhurbaşkanı, devlet teşkilatının düzenli ve etkin bir şekilde işlemesini sağlayıcı prensiplerin tespit edilmesi, direktiflerin verilmesi, önlemler alınması ve koordinasyonun sağlanması için gerekli işlemleri yapma hususunda Anayasadan ve kanunlardan kaynaklanan yetkilerle donatılmış, bakanlar ise bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların her türlü faaliyet ve işlemlerini denetlemeye yetkili kılınmış, maden sahalarının arama ruhsatlarının ihale yöntemiyle gerçekleştirileceği kanunla düzenlenmekle birlikte ihale onay süreci hakkında kanunda veya cumhurbaşkanlığı kararnamesinde açık bir düzenlemeye yer verilmemiş, 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile kamunun mülkiyetinde veya tasarruflarında bulunan taşınmazlarıyla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarının satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir ve benzeri her türlü tasarrufa yönelik işlemlerini bakan yardımcısı başkanlığında teşkil ettirilen komisyonlar vasıtasıyla yerine getirmesi öngörülmüş, anılan Genelge kapsamındaki tasarruflar arasında değerlendirilerek maden sahalarına yönelik arama ruhsat ihalelerinin sonuçlandırılması görevi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı işlemiyle Taşınmaz Komisyonu'na verilmiştir.
Maden sahalarının ruhsatlandırılmasına yönelik ihale işlemlerine ilişkin usûl ve esaslar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından çıkartılan Maden Sahaları İhale Yönetmeliği ile belirlenmiş ise de, anılan ihalelerin sonuçlandırılmasına yönelik usûl Bakanlık tarafından çıkartılan yönetmeliğe göre daha üst bir kural olan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile düzenlendiğinden, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulan yönetmeliğin ancak daha üst nitelikte bir düzenleme olan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'nde hüküm bulunmayan hâllerde uygulanabileceği, ihale komisyonunca sonuçlandırılan anılan Genelge kapsamdaki ihalelerin uygunluğunu değerlendirme yetkisinin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Olur'u ile Taşınmaz Komisyonu'na verildiği ve Taşınmaz Komisyonu'nda maden sahası arama ruhsatı ihalelerinin onay makamı olan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü'ne de yer verildiği dikkate alındığında, 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca oluşturulan Taşınmaz Komisyonu tarafından tesis edilen dava konusu işlemde yetki unsuru bakımından hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Dava konusu işlemin diğer unsurları yönünden incelenmesine gelince;
2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile Taşınmaz Komisyonu'na ve Maden Sahaları İhale Yönetmeliği'nin 22. maddesi ile Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü'ne ihale komisyonu tarafından sonuçlandırılan ihaleleri onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan yetki, ihale işlemlerinin sadece mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmayıp, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle ihale yetkilisinin yerindelik denetimi yaparak kamu menfaatini koruması amacına yönelik olup son kez genel bir değerlendirme yapılarak kamu menfaatini kollamak üzere ihale kararlarını uygun bulma veya uygun bulmayarak maden sahalarına ilişkin ihalelerin iptalini sağlama amacı taşımaktadır.
Dolayısıyla, maden arama ruhsatı ihalelerinde ihale yetkilisi olan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü'nün de üyesi olduğu Taşınmaz Komisyonu'nun ihale komisyonunca verilen nihaî kararları uygun bulma veya bulmama konusunda takdir yetkisi bulunmakta olup, bu yetki kullanılırken hukuken geçerli seçenekler arasından tercihte bulunulması ve ihale kararının uygun bulunup bulunmadığına ilişkin olarak mâkûl ve meşrû sebepler dikkate alınarak karar verilmesi gerekmektedir.
Buna göre, hem hukuka uygunluk hem de yerindelik denetimi yapan Taşınmaz Komisyonu tarafından ihale kararının uygun bulunması veya bulunmamasına yönelik idarî kararın yargısal denetiminin de özellik arz edeceği açıktır. Başka bir anlatımla, Taşınmaz Komisyonu'na ihale komisyonu kararlarını uygun bulma zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle yetkinin ihaleyi onaylamama yönünde kullanılması hâlinde, bu yetkinin kamu yararına uygun olarak kullanıldığının ispatı bakımından, Taşınmaz Komisyonu'nca kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu nedenle, ihaleyi uygun bulmama işleminin idarî davaya konu edilmesi hâlinde davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ile mahkemece re'sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular, işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise, ihaleyi onaylamama işleminin yargı yerince iptal edilmemesi gerekir.
Dosyanın incelenmesinden, ...ilinde bulunan IV. Grup maden sahası arama ruhsatı ihalesinin 28/08/2020 tarihinde gerçekleştirildiği, teklifleri içeren zarfların sunulmasından sonra açık artırma aşamasına geçildiği, ihalenin davacı şirketin uhdesinde bırakılarak sonuçlandırıldığı, ihale komisyonunun ihaleyi sonuçlandıran kararının Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca Taşınmaz Komisyonu'na sunulduğu, Taşınmaz Komisyonu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile ihale komisyonu kararının uygun bulunmadığı, uygun bulmama kararının Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemiyle davacıya bildirilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dairemizin 14/10/2021 tarihli ara kararı ile, davalı idarelere, dava konusu ihale sürecine ilişkin ayrıntılı bilgi ve belgeler ile Taşınmaz Komisyonu kararının gerekçeleri sorulmuş, davalı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazılarıyla, Taşınmaz Komisyonu tarafından dava konusu işlemin gerekçesinin "Sahanın mahiyeti, teklif miktarı, katılımcı sayısı ve rekabet koşulları dikkate alınarak yapılan değerlendirmede verilen teklifin kamu yararına uygun bulunmaması" şeklinde açıklandığı cevabı verilerek davacı tarafından teklif edilen tutarın ekonomik, elverişli ve kamu yararına uygun olmadığının değerlendirildiği belirtilmiştir.
Dava konusu ihaleye 2 (iki) isteklinin katılması ve istekliler arasındaki ihale yarışı sonucunda 1.170.000,00-TL bedelle ihalenin davacı şirket uhdesinde bırakılması olguları dikkate alınarak, Dairemizin 09/12/2021 tarihli ara kararıyla, ihale sürecine ilişkin maddi vakıalar ile 14/10/2021 tarihli ara kararına verilen cevapta yer verilen sahanın mahiyeti, teklif miktarı, katılımcı sayısı ve rekabet koşulları arasında hangi yönlerden ilişki kurulmak suretiyle davacı şirkete ait teklifin kamu yararına uygun bulunmadığına dair açık, anlaşılır, somut ve dava konusu uyuşmazlığa özgü gerekçelerin davalı idarelere yeniden sorulmasına karar verilmiştir.
Davalı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı cevabi yazılarıyla, "... Dava konusu talebe ilişkin olarak, daha önceki yazılarımızda, sahanın mahiyeti, teklif miktarı, katılımcı sayısı ve rekabet koşulları dikkate alınarak yapılan değerlendirmede verilen teklifin kamu yararına uygun bulunmadığı belirtilmiştir. ... dava konusu teklif ihale taban bedelinden fazla olmakla birlikte, katılımcı sayısı, taban ihale bedeli, verilen teklifler ve piyasa koşulları dikkate alındığında ihaleye konu maden sahasının daha yüksek bir ihale bedeliyle ruhsatlandırılabileceği, diğer bir söylemle söz konusu teklifin ve ruhsatlandırma talebinin uygun görülmesi hâlinde kamu zararına neden olunabileceği düşünülmektedir. Bu nedenlerle talep, ETKB Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar Taşınmaz Komisyonu'nca uygun görülmemiş olup mezkür sahanın, güncel piyasa koşulları da dikkate alınarak, en az dava konusu nihai teklif olan 1.170.000 TL taban ihale bedeli üzerinden ve kamu yararına uygun olarak yeniden ruhsatlandırılması gerektiği ..." şeklinde değerlendirmeler yapılmıştır.
İdare Mahkemesi'nce, Taşınmaz Komisyonu kararında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de; Dairemizin 14/10/2021 ve 09/12/2021 tarihli ara kararları üzerine davalı idareler tarafından gönderilen cevabî yazıların içeriği ile aktarılan mevzuat ve ilkeler birlikte değerlendirildiğinde, ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunan ihale yetkilisinin yerindelik denetimi yaparak, kamu menfaatinin korunması amacına yönelik düzenlemeler uyarınca oluşturulan ve ihaleyi kesinleştirme yetkisi uhdesinde bulunan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü'nün de yer aldığı Taşınmaz Komisyonu'nun, ihale sonucu ortaya çıkan teklifin ve ruhsatlandırma talebinin uygun görülmesi hâlinde kamu zararına neden olunabileceği, bu nedenle ihale sonucu oluşan bedelin uygun bulunmayarak söz konusu ihale sahasının en az bu ihale sonucunda oluşan bedeli ihale tabanı olarak belirlenmek suretiyle yeniden ihaleye çıkılması yönündeki değerlendirmesinin, ihale kararının uygun bulunmaması için yeterli bir sebep olarak göz önünde bulundurulabileceği açıktır.
Bu durumda, ara kararı cevabında belirtilen "teklifin ve ruhsatlandırma talebinin uygun görülmesi hâlinde kamu zararına neden olunabileceği" ve "mezkûr sahanın, güncel piyasa koşulları da dikkate alınarak, en az dava konusu nihai teklif olan 1.170.000,00-TL taban ihale bedeli üzerinden ve kamu yararına uygun olarak yeniden ruhsatlandırılması gerektiği" olguları da göz önünde bulundurularak bir karara varılmasının idarenin bu konuda sahip olduğu takdir yetkisi kapsamında olduğu dikkate alındığında, ihaleyi sonuçlandıran ihale komisyonu kararının aktarılan gerekçelerle uygun bulunmamasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalıların temyiz istemlerinin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Kullanılmayan …-TL ilk derece aşamasındaki yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Davalı idareler harçtan muaf kurumlar arasında yer aldığından, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13/j maddesi uyarınca temyiz aşamasında tahsil edilmeyen toplam …-TL harcın davacıdan tahsil edilerek Hazine'ye irat kaydedilmesine, gereği için ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
7. Davalıların toplam …-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
8. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
9. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
10. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 07/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.