Danıştay 13. Daire 2021/5354 Esas 2022/315 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/5354
Karar No:2022/315

TEMYİZ EDENLER : 1. (DAVALI) : ...Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri ...

2. (MÜDAHİL DAVALI YANINDA) : ... Turizm Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. Dr. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya ili, Manavgat ilçesi, Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde bulunan ... Mahallesi kıyı kesiminde Devletin hüküm ve tasarrufu alındaki günübirlik kıyı kullanım alanlarının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 51/1-g maddesi uyarınca pazarlık usulüyle gerçekleştirilen ihale sonucunda 10 yıl süreyle davalı yanında müdahil ... Turizm Ticaret Ltd. Şti.'ye kiralanmasına yönelik 10/08/2020 tarihinde pazarlık usulü ile yapılan ihalenin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Antalya ili, Manavgat ilçesi, Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde bulunan ... Mahallesi kıyı kesiminde Devletin hüküm ve tasarrufu alındaki günübirlik kıyı kullanım alanlarının Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü ile ... Turizm Ticaret Limited Şirketi (...) arasında sözleşme imzalanarak kiraya verildiği, mevzuat gereğince kapalı teklif ve açık teklif usulünün uygulanmasının asıl olduğu, açık teklif usulünde yapılan ihalede istekli çıkmadığı, isteklilerin belgeleri veya son teklifleri uygun görülmediği takdirde yeniden aynı usulle ihale açılacağı veya idare yararı görüldüğü takdirde ihalenin 15 gün içinde pazarlıkla yapılabileceğinin kurala bağlandığı, açık ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda söz konusu alanların kiraya verilmiş ve kiracının yükümlülüklere uymaması neticesinde kira sözleşmesinin feshedilmiş olması durumunun söz konusu ihalenin pazarlık usulü ile yapılabileceğine ilişkin geçerli bir neden olmaması ve bu yönde bir düzenleme olmaması, aynı zamanda kamu yararı oluştuğuna ilişkin somut bir belge ve bilgi sunulmaması karşısında davalı idarenin ihalenin pazarlık usulü ile yapılmasına ilişkin gerekçesi yerinde görülmediğinden, dava konusu ihalede hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, ...Mahallesi kıyı kesiminin Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde olduğu, kiralama talebinin ... tarafından 03/06/2020 tarihinde verildiği, bu bölgelerde bulunan alanlarla ilgili tasarrufta bulunma görev ve yetkisinin 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kendilerine verildiği, Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Çevre ve Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) ile de bu alanlardaki işlemlere ilişkin usul ve esasların düzenlendiği, Yönetmeliğin 65. maddesi Danıştay tarafından iptal edildiğinden protokol ve ihalesiz devir yönteminin terkedildiği, pazarlık usulü ile kiralama işlemi yapılabilmesi için ...sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca öncelikle Bakanlık Müşavirliğinden 07/07/2020 tarihli yazı ile izin talep edildiği, Müşavirlikçe 04/07/2020 tarihli yazı ile alanın pazarlık usulü ile 10 yıl kiralanmasının uygun görüldüğü, 27/07/2020 tarihli Bakanlık oluru ile ihale için izin alındığı, Yönetmeliğin 55/4-c maddesi kapsamında Devlet İhale Kanunu'nun 51/1-g maddesine göre pazarlık usulü ile ihale yapılarak Türkiye Çevre Koruma Vakfı (TUÇEV) iştiraki şirkete kiralandığı, 20/10/2020 tarihinde yer teslimi yapıldığı, Mahkeme kararında Yönetmelikteki özel hükümler belirtilmesine rağmen değerlendirme yapılırken sadece Devlet İhale Kanunu'nun dikkate alındığı, bölge özel bir alan olduğundan yapılacak uygulamaların kontrollü yapıldığı, bölgede bulunan Acısu Deresi ağzından Sarısu Deresine kadar uzanan yaklaşık 13,3 km'lik alanın deniz kaplumbağaları üreme alanı olduğu, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü'nce kullanılan bu alanların özel olduğu, Devlet İhale Kanunu'nun 55. maddesinde yer alan "idareye yararlı olma" hükmünce ihalenin pazarlık usulü ile yapılması gerektiği ileri sürülmektedir.

Davalı yanında müdahil tarafından, davacının ...’in ihale usulüyle kiraladığı alanların kendileri tarafından işletilmesini talep ederken hukuki ve haklı hiçbir sebebe dayanamadığı, ...'in sıradan bir kurum olmadığı, bilimsel, verimli ve etkin çalışma yöntemlerini kullanarak, çevre kalitesini arttırmak amacıyla "Kamu Vakfı" niteliği bulunan Türkiye Çevre Koruma Vakfı ve Muğla'ya Hizmet Vakfı ortaklığıyla kurulduğu, gelecek nesillere, tertemiz ve yaşanabilir bir dünya bırakmak için çalışmalarını sürdürdüğü, Türkiye Çevre Koruma Vakfı'nın 2001 yılında davalı idare bünyesinde kurulan, Bakanlığın desteklenmesi ve güçlendirilmesi faaliyetleri yanında, ülkemiz çevre değerlerinin korunması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalara katkı ve destek sağlayan bir sivil toplum kuruluşu olduğu, davacı tarafından Muğla'da bulunan ve ...'e kiralanan bazı alanların kendilerine tahsisi talebiyle açılan davada Muğla 2. İdare Mahkemesi'nin ret kararı bulunduğu, Bakanlığın ihale kararının alınması ve kira sözleşmesinin imzalanıp uygulanmasından bugüne kadar süren bütün aşamalarda kamu yararını gözeterek hukuka ve kanuna uygun hareket ettiği, davacı tarafından açılan ilişkili dosyada .... İdare Mahkemesi'nde E:...sayısıyla kaydı yapılan ve E:...sayısıyla devam eden davada yürütmeyi durdurma talebinin reddedildiği, söz konusu karara karşı yapılan itirazın da ...Bölge İdare Mahkemesi'nin E:...sayılı dosyasında reddedildiği, yine ...'e karşı açılan başka bir davada verilen .... İdare Mahkemesi'nin E:...sayılı dosyasındaki kararının da emsal olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, davalı ve müdahil tarafın temyiz sebeplerinin verilen kararın bozulmasını gerektirecek hukuki dayanaktan yoksun olduğu, bu durumun Mahkeme kararıyla da sabit olduğu, temyiz sebeplerinin Mahkeme kararında gerekçeleriyle birlikte çürütüldüğü, dava açılmasının sebebinin, dava konusu ihalenin usulüne uygun yapılmaması olduğu, dava konusu yerin pazarlık usulü ihale yöntemi ile kiraya verilemeyeceğinin Mahkeme kararıyla usul ve yasaya uygun olarak tespit edildiği, yerleşmiş Danıştay içtihatlarının da bu merkezde olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının ve davalı yanında müdahilin temyiz istemlerinin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
5. Kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde müdahile iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 08/02/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Dosyasının incelenmesinden, Antalya ili, Manavgat ilçesi, Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde bulunan ...Mahallesi kıyı kesiminde Devletin hüküm ve tasarrufu alındaki günübirlik kıyı kullanım alanlarının 10 yıl süreyle davalı yanında müdahil ... Turizm Ticaret Ltd. Şti.'ye kiralanmasına yönelik 10/08/2020 tarihinde pazarlık usulü ile yapılan ihalenin iptali istemiyle açılan davada, Mahkemece ihalenin pazarlık usulüyle yapılması koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmeliğin "İhale esasları" başlıklı 55. maddesinin dördüncü fıkrasında, "Aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşlara Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler Kanun'un 51'inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir: ...
c) En az on yıl süreli, çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin en uygun şekilde korunması, kullanması, izlenmesi, proje geliştirilmesi, iyileştirilmesi ile çevre kirliliğinin önlenmesi amacı ile faaliyet gösteren vakıflara veya bu vakıfların kuruluşlarına kiraya verme." kuralına yer verilmiştir.
Aktarılan Yönetmelik kuralı uyarınca, özel çevre koruma bölgeleri sınırları içerisinde bulunan devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin, en az on yıl süreli ve çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin en uygun şekilde korunması, kullanması, izlenmesi, proje geliştirilmesi, iyileştirilmesi ile çevre kirliliğinin önlenmesi amacı ile faaliyet gösteren vakıflara veya bu vakıfların kuruluşlarına pazarlık usulü ile kiraya verilebileceği açık olduğundan, somut olayda ise kiraya verilen yerlerin devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlardan olduğu ve sözleşme imzalanan davalı yanında müdahil şirketin %50 hissesinin 2001 yılında kurulan ve çevre değerlerinin korunması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalarda bulunan Türkiye Çevre Koruma Vakfı (TUÇEV)'e ait olduğu anlaşıldığından, ihalenin pazarlık usulü ile yapılabilmesi için gerekli şartların bulunduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu itibarla, uyuşmazlık konusu ihalenin pazarlık usulüyle gerçekleştirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozularak davanın reddine karar verilmesi gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.