Danıştay 13. Daire 2016/4908 Esas 2022/309 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4908
Karar No:2022/309

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Petrol Ürünleri İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bayilik lisansı sahibi davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda 10/09/2013 ve 11/11/2013 tarihlerinde gerçekleştirilen denetimler sırasında alınan numuneler üzerinde yapılan analizler sonucunda, davacı şirketin teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmalinde bulunduğunun tespit edildiğinden bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 19. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (f) bendi uyarınca 70.000,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; bayilik lisansı sahibi olan davacı şirkete ait akaryakıt istasyonundaki tankerlerden 10/09/2013 ve 11/11/2013 tarihlerinde yapılan denetimlerde alınan akaryakıt numunelerinin analizi sonucunda, Karadeniz Teknik Üniversitesi Yakıt Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin (KTÜ YUAM) … tarihli ve … sayılı raporu ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nin (TÜBİTAK MAM) … tarih ve … sayılı raporuyla numunelerin "kükürt parametresi açısından TS EN 228/T2'ye uygun olmadığı" ve "analiz standartlarında verilen sınır değerlere aykırı olduğu"nun tespiti üzerine, tespit tutanakları ve raporlar esas alınarak dava konusu işlemin tesis edildiği; bu durumda, kükürt parametresi açısından TS EN 228/T2' ye uygun olmayan akaryakıt ikmal ettiği laboratuvar analizleri sonucu düzenlenen raporlar ile sabit olan davacı şirket hakkında 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (f) bendi uyarınca idarî para cezası verilmesine ilişkin Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı;
Davacı şirket tarafından idarî para cezalarının ön araştırma ve soruşturma aşaması tamamlandıktan sonra en geç üç ay içerisinde davalı idare tarafından karara bağlanması gerektiğine ilişkin 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesi hükmüne aykırı biçimde karar verildiği ileri sürülmüş ise de, soruşturma raporu ve savunma isteme yazısının 10/07/2015 tarihinde tebliğ edildiği, para cezasına ilişkin idari işlemin davacı şirketin savunması alındıktan sonra 08/10/2015 tarihinde tesis edildiği, soruşturma raporu düzenlenmeden ve ilgilinin savunması alınmadan soruşturma aşamasının bitmiş sayılamayacağı görülmekle söz konusu iddialara itibar edilmemesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kükürt parametresinin 50 mg/kg'a kadar yükselmesinin kusur kabul edilemeyeceği, alınan numunenin emme seviyesinin altında olduğu, dava konusu işlemin Anayasa'nın 2. maddesine aykırılık teşkil ettiği, İdare Mahkemesi kararının eksik incelemeye dayalı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda 10/09/2013 ve 11/11/2013 tarihlerinde gerçekleştirilen denetimler sırasında alınan numuneler üzerinde yapılan analizler sonucunda, numunelerin kükürt parametresi yönünden teknik düzenlemelere aykırı olduğunun tespit edilmesi üzerine, davacı şirketin teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal ettiğinden bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 19. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (f) bendi uyarınca 70.000,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Kurul kararı alınmıştır.
Anılan Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun "Tanımlar ve Kısaltmalar" başlıklı 2. maddesinin (42) numaralı bendinde, "Teknik Düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dâhil olmak üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenleme" olarak tanımlanmış; 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendinde, bu Kanun'a göre faaliyette bulunanların, piyasa faaliyetlerinde, Kurul'un belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamakla yükümlü oldukları kurala bağlanmış; işlem tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle 19. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendinde, 4. maddenin dördüncü fıkrasının (f) bendinin bir takvim yılı içinde Kurumca yapılan uyarıya rağmen ihlâli, aynı fıkranın (l) bendi haricindeki bentlerin ihlâli hâlinde, sorumlularına üç yüz elli bin Türk Lirası idarî para cezası verileceği; aynı fıkranın (f) bendinde, 4. maddenin dördüncü fıkrasının (l) bendi kapsamındaki ihlâller hariç olmak üzere bayiler için (e) bendinde yer alan cezanın beşte birinin uygulanacağı kural altına alınmıştır.
Öte yandan, petrol piyasasına ilişkin faaliyetler kapsamındaki tesislerin ve piyasaya sunulan petrol ve madenî yağın teknik düzenlemelere ve standartlara uygunluğu ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan ve 10/09/2004 tarih ve 25579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesinin (d) bendinde, lisans sahiplerinin, akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etmekle yükümlü olduğu kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacıya ait akaryakıt istasyonunda yapılan denetimlerde alınan benzin numunelerinin analizi sonucu düzenlenen analiz raporlarında numunelerin ulusal marker seviyesinin geçerli olduğunun, ancak yalnızca kükürt parametresi yönünden teknik düzenlemelere aykırı olduğunun tespit edildiği, bu tespit üzerine davacıya teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal ettiği gerekçesiyle dava konusu idarî para cezasının verildiği anlaşılmaktadır.
Benzer bir uyuşmazlıkta, Dairemizin 2010/4463 esasına kayden açılan davada uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için 12/12/2013 tarihli ara kararı ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nden, "...diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle sadece kükürt parametresinin sonradan müdahale ile standardının altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığı ve saklama koşullarından ve analize başlama süresinden kaynaklanan sebeplerle kükürt parametresinin etkilenip etkilenmeyeceği..." sorulmuş; 07/03/2014 tarihli ara kararı cevabında, kükürt parametresi değerinin sonradan müdahale ile değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığı hakkındaki bilginin üretici firma olan Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.'den alınabileceği, kükürt parametresinin laboratuvardaki saklama koşullarından ve analize başlama süresinden kaynaklanan sebeplerden etkilenmediği belirtilmiştir.
TÜBİTAK tarafından verilen bu cevap üzerine Dairemizin 28/01/2015 tarihli ara kararı ile TÜPRAŞ'tan ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nden sorulan hususlara yönelik olarak TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nce verilen 13/04/2015 tarihli cevapta, motorin numunelerinde kükürt parametresinin sonradan müdahale ile değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığının çalışma konularının dışında olduğu; TÜPRAŞ tarafından verilen cevapta ise ulusal marker seviyesi geçerli ve özellikleri itibarıyla teknik düzenlemelere uygun bir ürünün, kükürt haricindeki özelliklerini standartların dışında bırakmayacak şekilde sadece kükürt parametresinin belirlenen üst sınır değerinin üzerinde olan bir ürün ile karıştırılması durumunda kükürt parametresinin yüksek sonuç verebileceği teknik olarak mümkün olmakla birlikte, bu durumun farklı bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkıp çıkmayacağına yönelik değerlendirmelerinin bulunmadığı ifade edilmiştir.
Akabinde Dairemizin 14/05/2015 tarihli ara kararı ile ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi'nden; ulusal marker seviyesi geçerli çıkan ve yalnızca "kükürt" parametresi teknik düzenlemelere aykırı bulunan numunenin, diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle sadece kükürt parametresinin sonradan müdahale ile standardının altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığının ve bu durumun farklı bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkıp çıkmayacağının, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi ve TÜPRAŞ tarafından ara kararlarımıza verilen cevaplardaki değerlendirme farklılıklarının neden kaynaklanabileceğinin sorularak, analiz raporu, ara kararları ve ara kararlarına verilen cevapların bir bütün olarak değerlendirilmesi suretiyle konuya ilişkin ayrıntılı açıklama yapılmasının istenilmesine karar verilmiş; ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi'nin 05/08/2015 tarihli cevabında, "...bahse konu numunenin alım tarihi olan 11/06/2009'da 29/11/2008 tarih ve 27069 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Motorin Türlerinin Üretimi, Yurtdışı ve Yurtiçi Kaynaklardan Temini ve Piyasaya Arzına İlişkin Teknik Düzenleme Tebliği (Akaryakıt Seri No:1)'nin yürürlükte olduğu, bu tarihte piyasada kırsal motorinin de bulunabileceği, yüksek kükürtlü kırsal motorin ile düşük kükürtlü motorin karıştırılmış ise elde edilen ürünün kükürt parametresinin standardın üzerinde olacak şekilde değişmesinin teknik olarak mümkün olabileceği değerlendirilmektedir." şeklinde açıklama yapıldığı görülmüştür.
Tüm bu hususlar bir arada değerlendirildiğinde, yüksek kükürtlü benzin ile düşük kükürtlü benzinin karıştırılmış ise elde edilen ürünün kükürt parametresinin standardın üzerinde olacak şekilde değişmesi mümkün olmakla birlikte, eğer böyle bir karıştırma işlemi yapıldı ise diğer parametrelerde de sınır değerlere aykırılık olması beklenecektir.
Uyuşmazlık konusu olayda, davacıya ait istasyondaki akaryakıt pompasından alınan numunelerin analizi sonucunda düzenlenen muayene raporlarında, analizi yapılan akaryakıtın ulusal marker seviyesinin geçerli olduğunun ve diğer parametrelerde bir aykırılık olmadığının tespit edildiği, ayrıca, davacının akaryakıta müdahale ettiğine ilişkin somut bir tespite de yer verilmediği görülmektedir.
Bu durumda, akredite laboratuvarları tarafından verilen görüşler de göz önünde bulundurulduğunda, numunelerin ulusal marker seviyesinin geçerli olması, sadece kükürt parametresinin teknik düzenlemelere aykırı çıkması, diğer parametrelerin uygun bulunması, davacının numune alınan akaryakıta bir müdahalesinin olduğuna ve piyasaya teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt arz ettiğine ilişkin somut bir tespitin de bulunmaması karşısında, davacının, yukarıda yer verilen, lisans sahiplerinin akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etme yükümlülüğünü yerine getirmediğinden söz etmeye olanak bulunmadığından, uyuşmazlık konusu Kurul kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 08/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.