Danıştay 8. Daire 2021/3326 Esas 2022/618 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/3326
Karar No : 2022/618


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon doktora programı öğrencisi olan davacının öğrenciliğinin sona erdirilmesine ilişkin Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu'nun … tarih ve …sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünde Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında araştırma görevlisi kadrosu ile Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon doktora programı öğrencisi olan davacının, 29/10/2016 tarih ve 29872 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 675 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarıldığı, doktora öğrencisi olan davacının Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulunun … tarih ve …sayılı kararının 2/c maddesinden bahisle Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulunun dava konusu … tarih ve …sayılı işlemi ile 18.04.2019 tarihinden itibaren Enstitüden kaydının silindiği, her ne kadar davacı, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğundan bahisle 29/10/2016 tarih ve 29872 sayılı Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan 675 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmış ise de, bu hususun yukarıda metnine yer verilen Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 4. fıkrasında yer alan kural uyarınca doktora eğitimi ile ilişkisinin kesilmesi sonucunu doğurmayacağı, öte yandan, herhangi bir öğrencinin, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek fiillerini işlediğinin mahkeme kararıyla ortaya konulması durumunda 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 54/a ve Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin 9. maddesi uyarınca yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası ile cezalandırılacağı açık olup, davacı hakkında dava konusu işlemin sebebini oluşturan terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğuna yönelik kesinleşmiş mahkeme kararının da bulunmadığı, bu durumda, eğitim hakkının T.C. Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile güvence altına alınması ve davacının araştırma görevlisi kadrosu ile ilişiğinin kesilmiş olmasının doktora eğitimi ile de ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğurmayacağı göz önünde bulundurulduğunda, Yükseköğretim Kurulu Yürütme Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının 2/c maddesi uyarınca davacının Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünden kaydının silinmesine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; Celal Bayar Üniversitesi bünyesinde araştırma görevlisi kadrosunda görev yapan davacının, YÖK Başkanlığı tarafından Öğretim Üyesi Yetiştirme (ÖYP) Programı kapsamında Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünde Fizyoterapi Anabilim Dalı'nda yüksek lisans eğitimini yapmak üzere görevlendirildiği, yüksek lisans eğitiminden mezun olduktan sonra yine YÖK Başkanlığı kararı ile ile yukarıda alıntısına yer verilen Öğretim Üyesi Yetiştirme Proğramına İlişkin Usul ve Esaslar'ın 9/5. maddesi uyarınca Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünde Fizyoterapi Anabilim Dalı'nda doktora programına devam etmesine karar verildiği, doktora programına devam ederken 29/10/2016 tarih ve 29872 sayılı Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan 675 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden (araştırma görevlisi kadrosundan) çıkarıldığı, kamu görevinden çıkarılması sebebiyle de Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının 2/c maddesinden bahisle Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı işlemi ile Enstitüden kaydının silinmesi üzerine bakılan davanın açıldığı, uyuşmazlık konusu olayda davacının genel kontenjan dahilinde sınavla lisansüstü eğitime başlayan öğrencilerden olmadığı, ÖYP için belirlenen özel kontenjanlar dahilinde kadrolarına bağlı olarak sınavsız şekilde yüksek lisans eğitimine başlayan öğrencilerden olduğu, söz konusu eğitime başlamasının tamamen kadrosuna bağlı olarak tesis edildiği, mezuniyet sonrası hizmet zorunluluğu bulunan ÖYP lisansüstü eğitim kontenjanlarının, kamu görevinden çıkarılmış, öğretim elemanı olarak çalışması mümkün olamayacak adayla işgal edilmesinin ÖYP’den beklenen kamu yararı ile çelişeceği, neticede dava konusu olan işlemde hukuka aykırılık olmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüyle, … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, doktora öğreniminin dördüncü döneminde iken hakkında yürütülen soruşturma kapsamında tutuklandığı, 675 sayılı KHK ile de memuriyetten ihraç edildiği, tüm bu olumsuzluklara rağmen kayıt yenileme işlemlerini yaptırdığı, yeterlilik sınavına girerek başarılı olduğu ve tez çalışmalarına da devam ettiği, ancak dava konusu işlem ile enstitüdeki kaydının silinmesine karar verildiği, hakkında kesinleşmiş bir mahkumiyet kararı olmadığı halde çalışma ve eğitim-öğrenim hakkının engellenmesinin Anayasaya ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı olduğu, temyiz isteminin kabulü gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:Davalı idare tarafından, Celal Bayar Üniversitesi kadrosunda araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Kanunun 35.maddesi uyarınca yüksek lisans eğitimini yapmak üzere Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ortopedik Fizyoterapi Anabilim Dalında görevlendirilen davacının, yüksek lisans eğitimini bitirdikten sonra doktora eğitimini yine aynı anabilim dalında yapmak istediğinin bildirilmesi üzerine talebinin uygun görüldüğü, 675 sayılı KHK ile kamu görevinden ihraç edilmesi sonrasında ise bağlı yetki uyarınca öğrenciliğinin sona erdirildiği, tesis edilen işlemde Anayasaya aykırı bir durumun söz konusu olmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile isteme konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon doktora programı öğrencisi olan davacının öğrenciliğinin sona erdirilmesine ilişkin Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42.maddesinde, "Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılâpları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz. Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz. İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır...Eğitim ve öğretim kurumlarında sadece eğitim, öğretim, araştırma ve inceleme ile ilgili faaliyetler yürütülür. Bu faaliyetler her ne suretle olursa olsun engellenemez..." hükmüne yer verilmiştir.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların, Yükseköğretim Genel Kurulu'nun 12/02/2015 tarihli kararı ile değiştirilen 10. maddesinin 4. fıkrasında, "YÖK tarafından ilan edilen lisansüstü eğitim kontenjanlarına yerleştirilen araştırma görevlilerinin öğretim üyesi yetiştirme kadrosu ile ilişiklerinin kesilmesi halinde, lisansüstü eğitimle de ilişikleri kesilir" kuralı yer almakta iken, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 15/10/2015 günlü ve E:2015/1112 sayılı kararıyla Anayasa'nın kimsenin, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağına ilişkin hükmü ile Avrupa İnsan hakları Mahkemesi'nin Sözleşme'ye taraf bir ülkenin kendi egemenliği altında olan kişileri halihazırda mevcut olan eğitim kurumlarına erişim hakkından hukuka aykırı olarak mahrum bırakamayacağı ve bu hakkın yükseköğretimi de kapsadığı yönündeki kararları gözönünde bulundurulduğunda, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile koruma altına alınan eğitim hakkından yoksun bırakılma sonucunu doğuran dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği, bu karar gereğince Yükseköğretim Genel Kurulunun 04/02/2016 tarihli kararıyla söz konusu Esasların 10. maddesinin 4. fıkrasının "YÖK tarafından ilan edilen lisansüstü eğitim kontenjanlarına yerleştirilen araştırma görevlilerinin ÖYP kadrosu ile ilişiklerinin kesilmesi lisansüstü eğitimle de ilişiğin kesilmesi neticesini doğurmaz." şeklinde değiştirilmiştir.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulu, … tarih ve … sayılı kararının 2. maddesi (c) bendi ile; "Kamu görevinden çıkarılan veya açığa alınan Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında araştırma görevlisi olanlar" bakımından, " (c) Genel kontenjan dahilinde lisanüstü eğitime başlamayıp da Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar çerçevesinde ve ÖYP için belirlenen özel kontenjanlar dahilinde kadrolarına bağlı olarak sınavsız şekilde lisansüstü eğitimlerine başlayıp sürdüren araştırma görevlilerinin kamu görevinden çıkarılmalarıyla birlikte öğrenciliklerinin de sona ermesi gerekeceğinden ders kayıtlarının yapılmasının uygun olmayacağına" karar vermiştir.
18.08.2012 tarihli ve 28388 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin "Yükseköğretim Kurumundan Çıkarma Cezasını Gerektiren Disiplin Suçları" başlıklı 9/1-a maddesinde; "mahkeme kararıyla kesinleşmiş olmak kaydıyla, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek" fiilinin yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası gerektirdiği düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Eğitim hakkının T.C. Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile güvence altına alınmış olduğu hususu göz önüne alındığında, davacının araştırma görevlisi kadrosu ile ilişiğinin kesilmiş olmasının doktora eğitimi ile de ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğurmayacağı açıktır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının 2/c maddesi gereği davalı idarece davacının Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsünden kaydının silinmesine ilişkin dava konusu işlem tesis edilmiş ise de, yükseköğretim kurumlarında öğrenci statüsünde bulunan kişilerin bu statülerinin sona erdirilmesi hususu ilgili disiplin mevzuatı hükümlerine tabidir. Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği hükümlerine göre, herhangi bir öğrencinin, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek fiillerini işlediğinin Mahkeme kararıyla ortaya konulması ve söz konusu kararın kesinleşmesi durumunda yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası ile cezalandırılabileceği açıktır.
Bu durumda, davacının suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek fiillerinden herhangi biri ya da hepsini işlediğine veya bu yönde eylemde/faaliyette bulunduğuna dair adli yargı mahkemelerince verilen kesinleşmiş bir karar bulunmadığı, dolayısıyla ortada Yönetmeliğin 9/1-a maddesi uyarınca verilmiş böyle bir karar olmadan yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası verilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Diğer yandan, davacı hakkında Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin 9/1-a maddesi uyarınca suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek fiillerinden dolayı mahkumiyet hükmü kurulması ve söz konusu hükmün kesinleşmesi durumunda, idarece yeniden işlem tesis edilebileceği de açıktır.
Bu itibarla dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiş olup, temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 08/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.