Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2926 Esas 2022/387 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2926
Karar No : 2022/387

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ...Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

2- ...Valiliği
VEKİLİ : Av. ...
...Valiliği (...Müdürlüğü)

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : ...varisleri
1- ...
2- ...
3- ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU :Danıştay Altıncı Dairesinin 09/06/2021 tarih ve E:2021/4979, K:2021/8000 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Taşınır kültür ve tabiat varlıkları koleksiyonculuğu yapan ve daha önce izin belgesi iptal edilen davacının yeniden koleksiyon izin belgesi düzenlenmesi için Çanakkale Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne yapmış olduğu başvurusunun süresinde cevap verilmemek suretiyle zımnen reddine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan 23/03/2010 tarih ve 27539 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlıkları Koleksiyonculuğu ve Denetimi Hakkında Yönetmeliğin 15. maddesinin 5. fıkrasında yer alan; "...koleksiyon izin belgesi iptal edilenler, hiçbir şekilde yeni bir kültür ve tabiat varlığı edinemezler ve yeniden koleksiyon izin belgesi alamazlar." ibaresinin iptali istenilmiştir.

Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 09/06/2021 tarih ve E:2021/4979, K:2021/8000 sayılı kararıyla;
Dairelerince verilen davanın reddine dair ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararın, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 28/01/2021 tarih ve E:2020/1643, K:2021/130 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak;
Kültür ve tabiat varlıklarının envantere kaydedilmesi zorunluluğunun, 2863 sayılı Kanunun 30. maddesinde açık olarak düzenlendiği, bu yaptırıma uyulmamasının aynı Kanunun 73. maddesine göre suç teşkil ettiği, üç aydan bir yıla kadar hapis ve adli para cezası gerektirdiği,
Ancak, koleksiyon izin belgesinin iptalini gerektiren hususların anılan Kanunda düzenlenmediği, buna göre, koleksiyon izin belgesinin iptalinin Kanun gereği mümkün olduğu kabul edilse dahi, hangi koşullarda iptal edileceği ve sonuçları açık olarak Kanunla düzenlenmediği gibi en azından çerçevesi Kanunla çizilerek konu hakkında idareye düzenleyici işlem yapma yetkisi de verilmediği, bu kapsamda, izin belgesi iptal edilen koleksiyoncuya ait koleksiyon ürünlerinin akıbetinin ne olacağının da Kanunla düzenlenmediği,
Davacının koleksiyon izin belgesine istinaden oluşturduğu koleksiyonunun, Kanun gereği satışı ve intikalinin mümkün olduğu, davacı açısından önemli bir ekonomik değer ifade ettiği için mülk oluşturduğu dikkate alındığında, koleksiyon izin belgesinin iptali ve bu iptale bağlanan sonuçların, mülkiyet hakkının korunmasının bir gereği olarak en azından genel çerçevesi belirlenecek biçimde şeklî anlamda kanunla düzenlenmesi gerektiği, aksi takdirde mülkiyet hakkının konusunu teşkil eden koleksiyon ürünlerinin edinimine ve devrine yol açan koleksiyon izin belgesinin iptali durumunda, koleksiyon ile ilgili olarak ne gibi bir işlem yapılacağının kanunla açıklığa kavuşturulmamış olacağı,
Bu durumda, davacının koleksiyon izin belgesinin iptal edilmesi nedeniyle kendisine yeniden bu belgenin verilmemesi yönündeki dava konusu Yönetmelik kuralı nedeniyle davacının bu yolla edineceği mülkiyet hakkına sınırlama getirildiği, bunun da, bir tür ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbiri niteliğinde olduğu ve ancak kanunla düzenlenebilecekken, bu konudaki düzenlemenin Yönetmelikle yapılmasında hukuka uyarlık bulunmadığı,
Bu itibarla, davacının yeniden koleksiyon izin belgesi düzenlenmesi için Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne yapmış olduğu başvurusunun süresinde cevap verilmemek suretiyle zımnen reddedilmiş sayılmasına ilişkin işlem ile söz konusu başvurunun reddedilmesinin dayanağı olan 23/03/2010 tarih ve 27539 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Koruması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlıkları Koleksiyonculuğu ve Denetimi Hakkında Yönetmeliğin" 15. maddesinin 5. fıkrasındaki "...koleksiyon izin belgesi iptal edilenler, hiçbir şekilde yeni bir kültür ve tabiat varlığı edinemezler ve yeniden koleksiyon izin belgesi alamazlar." ibaresinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle anılan ibarenin ve dava konusu zımni ret işleminin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idareler tarafından, davacının 2008 yılında 2863 sayılı Kanun kapsamına giren tarihi eserlerle yakalanmasından ötürü ...Asliye Ceza Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla suçunun sabit görülerek hakkında mahkumiyet hükmünün verildiği, Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları Koleksiyonculuğu ve Denetimi Hakkında Yönetmeliğin 15. maddesi uyarınca koleksiyon izin belgesinin ...tarih ve ...sayılı işlemle iptal edildiği, bu işleme karşı açılan davada ...İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği ve bu kararın, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 10/04/2014 tarih ve E:2012/7122, K:2014/4506 sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği, Anayasanın 63. maddesi ve 2863 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca korunması zorunlu ve Devlet malı niteliğindeki kültür varlıklarına ilişkin her türlü idari tedbirin alınmasının ve söz konusu varlıklara yönelik bir suç durumunun oluşmasının engellenmesini sağlayacak tedbirlerin alınmasının Bakanlıklarının görev ve sorumluluğunda olduğu, söz konusu kültür ve tabiat varlıklarının ehil ve faaliyete uygun kişilerce yürütülmesinin büyük önem arz ettiği, iptali talep edilen Yönetmeliğin 15. maddesinin 5. fıkrasının ise belirtilen hususların teminini sağladığı, dolayısıyla hukuka aykırı bir yönünün bulunmadığı, kaldı ki belgenin iptaline ya da söz konusu hüküm doğrultusunda yapılacak olumsuz işlemlere karşı yargı yolunun açık olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerden Kültür ve Turizm Bakanlığının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin ikinci fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulmasının;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkün olduğu belirtilmiş; dördüncü fıkrasında, "Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümleri kıyasen uygulanır." denilmiş; 50. maddesinin dördüncü fıkrasında ise Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesinin, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu kararı; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 28/01/2021 tarih ve E:2020/1643, K:2021/130 sayılı bozma kararında belirtilen gerekçeler göz önüne alınarak verilmiş bir karar olduğundan, usul ve hukuka uygun bulunmakta ve bozulmasını gerektirecek bir hukuka aykırılık taşımamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz isteminin reddine,
2.Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 09/06/2021 tarih ve E:2021/4079, K:2021/8000 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 09/02/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.