Danıştay 8. Daire 2022/145 Esas 2022/625 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/145
Karar No : 2022/625

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Turizm Yatırımları Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- ...Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU :... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dava, ormanlık sahada bulunan Antalya İli, Kemer İlçesi, ... / ... Mevkiî, ... ada, ... sayılı parselde yer alan turizm tesisinde kapasite artışı ve (3 yıldızdan 4 yıldıza) yıldız dönüşümü nedeniyle idareye ödenen ancak ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih E:..., K:... sayılı kararı sonrasında fazladan ödendiği belirtilen 257.560,86 TL orman köylüleri kalkındırma bedelinin iade edilmek yerine başka borçlara mahsubu ile ilâve olarak ödenen 16.097,79TL'nin toplamı olan 273.658,65 TL'nin, 03.07.2017 tarihinden itibaren hesaplanacak kanunî faizi ile birlikte davacıya ödenmesine hükmedilmesi talebiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararında; ... İdare Mahkemesi'nin kesinleşen kararı uyarınca, dava dilekçesinde iddia edildiği gibi Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın ... tarih ... sayılı yazısında da ''Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 21/1-c bendi uyarınca Or-Köy bedeli hesaplanması halinde 3 yıldızlı tesis ile 4 yıldızlı tesis arasındaki proje maliyet bedelinin %3'ü oranındaki bedele isabet eden 122.907,26 TL'nin ödenmesi gereken Or-Köy bedeli olduğunun'' belirtildiği, buna göre; 257.560,86 TL (ödenen 380.468,12 TL - olması gereken 122.907,26 TL= fazla ödenen tutar 257.560,86 TL) fazla Or-Köy ödemesi yapıldığının sabit olduğu, davacı şirket tarafından anılan Mahkeme kararının yerine getirilmesinin istenilmesi üzerine davalı idarelerce Çevre ve Orman Bakanlığı Müfettişince düzenlenmiş olan rapor gerekçe gösterilerek 10.04.1990 tarihinde 3 yıldızlı otel tesisine ilişkin için tahsis yapılan davacı tarafından ödenen en son bedelin 86 yataklı 3 yıldızlı otel tesisi olduğu, (298 yatak-86 yatak) arta kalan 212 yatak için Or-Köy bedeli ödenmediği, ödenmeyen bu kısım için davacı şirkete 13.854,25 TL daha borç çıkarılarak borcun faiziyle birlikte 16.097,79 TL olarak 03.07.2017 tarihinde davacı tarafından ödendiği, bahse konu Mahkeme kararının yerine getirilmesinin istenilmesi üzerine davacı tarafından fazladan ödenen 257.560,86 TL Or-Köy bedeli dışında davalı idarelerce yapılan hesaplamalara ilişkin 22.01.2019 tarihli ara kararla; farklara isabet eden tutarların tahakkuku/tahsili için davacı şirket hakkında bugüne kadar herhangi bir tebliğde/takipte bulunulup bulunulmadığının sorulduğu, davacı şirkete bir ihbarnameyle tebliğde/takipte bulunulduğuna ilişkin herhangi bir bilgi-belgenin ortaya konulamadığı, dolayısıyla amme alacağı niteliğinde olan fark bedellerin ihbarnameyle kesinleştirilerek tahsili yoluna gidilmesi gerekirken aksi yönde hareketle tahsilat yapıldığı, kaldı ki fark bedellere ilişkin bir ihbarnameyle tebliğde/takipte bulunulmuş olsa bile 2007 ve 2009 yıllarına ilişkin hesaplanan fark tutarların tahsil zamanaşımına uğradığı, neticeten kapasite artışından ve yıldız değişikliğinden kaynaklanan fark bedellerin artık talep edilemeyeceği anlaşıldığından davacı şirketçe fazladan ödenmiş olan 273.658,65 TL'nin dava dilekçesindeki 257.560,86 TL'lik kısmı için idarelere başvuru tarihi olan 14.02.2017 tarihinden itibaren 16.097,79 TL'lik kısmı için ise ödeme tarihi olan 03.07.2017 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerden alınarak davacı şirkete ödenmesi gerektiği" gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; Kültür ve Turizm Bakanlığınca tesis edilen ... tarih ... sayılı işlem ile Orman Genel Müdürlüğü Antalya Orman ve Köy İlişkileri Şube Müdürlüğü'nce tesis edilen ... tarih ... sayılı işlem incelendiğinde, bu işlemlerin ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih E:... , K:... sayılı kararının uygulanması amacıyla tesis edildiği, işlem içerikleri dikkate alındığında, 2009 yılındaki kapasite artışı ve (3 yıldızdan 4 yıldıza) yıldız dönüşümü nedeniyle idareye ödenmesi gereken orman köylüleri kalkındırma bedelinin davacı lehinde verilen mahkeme kararının gerekçesine göre hesaplandığı, bu haliyle davalı idarelerce yapılan uygulamanın Mahkeme kararının gerekçesine uygun olduğu, bununla birlikte, davalı idarelerce ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih E:..., K:... sayılı kararı uygulandıktan sonra, davacının ödenmemiş başka bir borcunun daha olduğu tespit edilmekle, davacının Mahkeme kararının gerekçesine göre yeniden hesaplanan borcu ile daha önceki döneme ait ödenmemiş başka bir borcunun davacı tarafından ödenmiş olan miktardan mahsubu yönünde yeni bir işlem tesis edildiği, davalı idarelerce tesis edilen davacının daha önceki döneme ilişkin ödenmemiş borcunun olduğu yönündeki işlem ile davacının toplam borcunun, davacı tarafından ödenen miktardan mahsup edilmesi gerektiği yönündeki işlem ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih E:..., K:... sayılı kararına konu uyuşmazlığın dışında yeni bir işlem olup, davacı tarafından bu işlemlerin (eski döneme ilişkin borç çıkarılması ve mahsup işlemi) hukuka aykırı olduğu düşünülüyorsa, yasal süresi içinde bu işlemlere ayrıca bir iptal davası açılması gerekmektiği, davalı idarelerin bu işlemleri (eski döneme ilişkin borç çıkarılması ve mahsup işlemi) açılacak bir iptal davası neticesinde iptal edilmemesi durumunda hukuki sonuçlarını doğuracağı, görülmekte olan işbu dava Mahkeme kararının uygulanmaması nedeniyle açılan bir tazminat davası olup, daha önceki mahkeme kararına konu olmayan işlemlerin (eski döneme ilişkin borç çıkarılması ve mahsup işlemi) iptali istemiyle açılan bir iptal davası olmadığından bu dava kapsamında, eski döneme ilişkin borç çıkarılması ve mahsup işleminin hukuka uygunluğunun denetlenmesi ve buna göre bir karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığı, davalı idarelerce davacı lehinde verilen ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih E:..., K:... sayılı kararının uygulanması için mahkeme kararının gerekçesi doğrultusunda gerekli işlemlerin yapıldığı, bu nedenle mahkeme kararının uygulanmaması veya gereği gibi uygulanmaması gibi bir durumun söz konusu olmadığı dikkate alındığında, mahkeme kararının uygulanmaması nedeniyle açılan açılan işbu tazminat davasının reddine karar verilmesi gerekirken davanın kabulü yönünde verilen istinafa konu kararda hukuki isabet görülmediği gerekçeleriyle, istinaf başvurusunun kabulü ile ... İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Mahkeme kararının uygulanması talebiyle yapılan başvuru neticesinde, Kültür Turizm Bakanlığınca, 13.05.2017 tarihli yazısı ile Mahkeme kararını uygulamak yerine Mahkeme kararını etkisiz kılmaya yönelik biçimde yeni bir hesaplama yaparak işlem tesis edildiği, Orman Genel Müdürlüğü 01.06.2017 tarihli yazısı ile hesap edilen bedelin, ödenen bedel ile mahsubunu gerçekleştirerek, mahsup sonucu kalan borcun ödenmesine ilişkin işlem tesis edildiği, Kültür Turizm Bakanlığınca, Mahkeme kararının usulüne uygun biçimde uygulanmadığı, eskiye dönük biçimde hesaplama yapılıp işlem tesis edildiği, bu durumun hukuk, adalet ve hakkaniyete aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, davacı tarafça iptali istenen hesaplama yönteminin, hesaplamanın yapıldığı tarih itibariyle yürürlükte olan yönetmelik hükmü uyarınca davacı şirketin yanı sıra diğer tüm şirketlere uygulanan hesaplama yöntemi olduğu, yeni yönetmelik hükmünün geçmişe yürütülerek, tahakkuk eden bir meblağa uygulanmasının mümkün olmadığı, keza davacının 23/11/2009 tarihli noter onaylı yönetim kurulu kararıyla söz konusu bedeli ödeyeceğini kabul ve taahhüt ettiği, İstinaf kararı da dikkate alınarak, temyiz talebinin reddi gerektiği savunulmuştur. Diğer davalı Orman Genel Müdürlüğünce savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci ve Altıncı Dairelerince 2575 sayılı Yasaya 3619 sayılı Yasayla eklenen Ek 1 maddesi hükmü uyarınca birlikte yapılan toplantıda işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. Kesin olarak, 09/02/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY:
(X)- Dava, ormanlık sahada bulunan Antalya İli, Kemer İlçesi, ... /... Mevkiî, ... ada, ... sayılı parselde yer alan turizm tesisinde kapasite artışı ve (3 yıldızdan 4 yıldıza) yıldız dönüşümü nedeniyle idareye ödenen ancak ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih, E:... , K:... sayılı kararı sonrasında fazladan ödendiği belirtilen 257.560,86 TL orman köylüleri kalkındırma bedelinin iade edilmek yerine başka borçlara mahsubu ile ilâve olarak ödenen 16.097,79TL'nin toplamı olan 273.658,65 TL'nin, 03.07.2017 tarihinden itibaren hesaplanacak kanunî faizi ile birlikte davacıya ödenmesine hükmedilmesi talebiyle açılmıştır.
Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik'in 21/1-c bendinin, 07.01.2010 günlü, 27455 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelikle değişiklik yapılmadan önceki halinde; "Tahsis edilen taşınmazın orman arazisi olması halinde; 31/12/2005 tarihli ve 26040 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Orman Köylüleri Kalkınma Hizmetlerine İlişkin Esas ve Usullerin 5 inci maddesinde belirtilen esas ve usullere göre bütçeye gelir kaydedilmek ve bir defaya mahsus olmak üzere Orman Köylüleri Kalkındırma Geliri alınır. Orman Köylüleri Kalkındırma Geliri proje toplam bedelinin orman sahasına isabet eden kısmının yüzde üçüdür. Ayrıca işletmede tür, sınıf ve kapasite değişikliği yapılması halinde, yatırım veya işletme belgesi düzenlendiği tarihteki birim maliyetler üzerinden yapılan değişiklik esas alınarak hesaplanacak bedel her defasında ödenir." kuralına yer verilmiştir.
Söz konusu Yönetmelik'in 07.01.2010 günlü, 27455 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle değiştirilen 21/1-c bendinde ise; "Tahsis edilen taşınmazın orman arazisi olması halinde; 31/12/2005 tarihli ve 26040 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Orman Köylüleri Kalkınma Hizmetlerine İlişkin Esas ve Usullerin 5 inci maddesinde belirtilen esas ve usullere göre bütçeye gelir kaydedilmek ve bir defaya mahsus olmak üzere Orman Köylüleri Kalkındırma Geliri alınır. Orman Köylüleri Kalkındırma Geliri proje toplam bedelinin orman sahasına isabet eden kısmının yüzde üçüdür. Ayrıca tesiste tür, sınıf ve kapasite değişikliğinin belgelendirildiği tarihteki birim maliyetlere göre hesaplanacak bedel ile yine aynı yıl birim maliyetleri esas alınarak önceki tür, sınıf ve kapasiteye göre hesaplanan bedel arasındaki farkın yüzde üçü alınır. Yeni bedelin önceki bedelden düşük olması halinde iade yapılmaz." hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; Antalya İli, Kemer İlçesi, ... Beldesi, ... Mevkii, ... ada, ... parsel sayılı hazine adına kayıtlı taşınmazın, üç yıldızlı otel tesisi gerçekleştirmek üzere davacı şirket adına 10.04.1990 yılında kesin tahsisinin yapıldığı, 4916 sayılı Kanun'un geçici 2. maddesi kapsamında alınması gereken cari yıl proje maliyet bedelinin % 3'ü oranındaki bedelin ve yeni üst hakkı bedelinin ödenmesi koşuluyla, davacı adına 298 yatak kapasiteli 3 yıldızlı otel tesisi için 01.08.2007 tarihi itibariyle turizm işletme belgesi verildiği, bilahare 4 yıldızlı otel tesisi turizm işletme belgesi düzenlenen davacı şirketten, sınıf değişikliği nedeniyle 16.07.2009 tarihi itibariyle tahakkuk ettirilen 475.585,15 TL orman köylüleri kalkınma gelirinin ödeneceğinin kabul ve taahhüt edilmesinin istenilmesine ilişkin ... tarih ... sayılı davalı idare işleminin tesis edildiği, söz konusu işlem üzerine davacı şirketin 23.11.2009 tarihli yönetim kurulu kararıyla borcun kabul ve taahhüt edildiğinin bildirildiği, (4 yıldızlı otel tesisi sınıf değişikliği için tahakkuk ettirilen 475.585,15 TL Orman Köylüleri Kalkınma Gelir bedelinin; 10.07.2012 tarihinde 95.117,03 TL, 15.07.2013 tarihinde 95.117,03 TL, 09.07.2014 tarihinde 95.117,03 TL, 13.07.2015 tarihinde 95.117,03 TL olmak üzere toplam 380.468,12 TL'si Orman ve Köy İlişkileri (ORKÖY) Genel Müdürlüğü'ne ödendiği) Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik'te 07.01.2010 tarihinde yapılan değişiklik sonrası davacının, ödemesi gereken borcun söz konusu yönetmelik hükümleri uyarınca yeniden hesaplanması istemiyle 13.01.2010 tarihinde yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih E:..., K:... sayılı kesinleşen ''Or-Köy bedelinin 3 yıldızlı tesis ile 4 yıldızlı tesis arasındaki proje maliyet bedelinin %3'ü oranında hesaplanması gerektiği'' gerekçeli kararıyla işlemin iptaline karar verildiği, bu kararın 10.02.2017 tarihinde tebellüğ edilmesi üzerine davacı şirket tarafından davalı idarelere yapılan ... tarihli başvurusunda; ... İdare Mahkemesi'nin kesinleşen iptal kararının gereğinin yerine getirilerek sınıf değişikliği nedeniyle ödenmesi gereken meblağın 122.907,26 TL olduğu, fazladan ödenmiş olan 257.560,86 TL'nin iptal kararına konu işlemin tesis tarihi olan 20.08.2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesinin talep edildiğinin belirtildiği, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın ... tarih ... sayılı yazısıyla toplam Or-Köy bedelinin 346.158,08 TL olduğunun ifade edildiği, Orman Genel Müdürlüğü Antalya Orman ve Köy İlişkileri Şube Müdürlüğü'nün ... tarih ... sayılı yazıyla da; mülga Çevre ve Orman Bakanlığı Müfettişi ... 'nın düzenlemiş olduğu ... tarih ... sayılı İnceleme Raporu'nda; 10.04.1990 tarihinde 3 yıldızlı otel tesisi için tahsis yapılan davacı tarafından ödenen en son bedelin 86 yataklı 3 yıldızlı otel tesisi olduğunun belirtildiği, (298 yatak-86 yatak) arta kalan 212 yatak için Or-Köy bedeli ödenmediği, ödenmeyen bu kısım için davacı şirkete 2007 yılı birim maliyet hesaplamasına göre 199.004,21 TL daha Or-Köy bedeli hesaplandığı, yapılan toplam 380.468,12 TL ödemenin 238.471,82 TL (199.004,21 TL ana para, 39.467,61 TL gecikme zammı), 01.08.2007 tarihindeki 212 yataklı kapasite artışından kaynaklanan bedele, geriye kalan 141.996,30 TL (133.299,62 TL ana para, 8.696,68 TL gecikme zammı) yıldız değişikliğinden kaynaklanan bedele mahsuplaştırıldığının, yıldız değişikliğinden kaynaklanan ve mahsup sonucu kalan 16.07.2016 tarihi itibariyle ödenmesi gereken 13.854,25 TL borç çıkarıldığının bildirildiği, bu bedelin ise faiziyle birlikte 16.097,79 TL olarak 03.07.2017 tarihinde davacı şirket tarafından ödenmesi sonucu sınıf değişikliği için fazladan alındığı iddia olunan toplam 273.658,65 TL'nin (... İdare Mahkemesi'nin ... tarih E:..., K:... sayılı iptal kararı gereği fazladan ödendiği iddia olunan Orman Köylüleri Kalkınma Geliri bedeli olan 257.560,86 TL'nin, Antalya Orman Bölge Müdürlüğü Orman ve Köy İlişkileri Şube Müdürlüğü tarafından fazladan tahsil edilen 16.097,79 TL'nin 03.07.2017 tarihinden itibaren) yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bakılan uyuşmazlıkta, dava dosyasında yer alan bilgi belgelerin ve ... İdare Mahkemesi'nin yukarıda zikredilen kesinleşen kararının birlikte değerlendirilmesinden, ... İdare Mahkemesi'nin kesinleşen kararı uyarınca davacının, dava dilekçesinde iddia ettiği gibi Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın ... tarih ... sayılı yazısında da; ''Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 21/1-c bendi uyarınca Or-Köy bedeli hesaplanması halinde 3 yıldızlı tesis ile 4 yıldızlı tesis arasındaki proje maliyet bedelinin %3'ü oranındaki bedele isabet eden 122.907,26 TL'nin ödenmesi gereken Or-Köy bedeli olduğunun'' belirtildiği, buna göre; 257.560,86 TL (ödenen 380.468,12 TL - olması gereken 122.907,26 TL= fazla ödenen tutar 257.560,86 TL) fazla Or-Köy ödemesi yapıldığının sabit olduğu, davacı şirket tarafından anılan Mahkeme kararının yerine getirilmesinin istenilmesi üzerine davalı idarelerce Çevre ve Orman Bakanlığı Müfettişince düzenlenmiş olan rapor gerekçe gösterilerek 10.04.1990 tarihinde 3 yıldızlı otel tesisi için tahsis yapılan davacı tarafından ödenen en son bedelin 86 yataklı 3 yıldızlı otel tesisi olduğu, (298 yatak-86 yatak) arta kalan 212 yatak için Or-Köy bedeli ödenmediği, ödenmeyen bu kısım için davacı şirkete dosyada ayrıntısına yer verilen hesaplamalar sonucu 13.854,25 TL daha borç çıkarılarak, borcun faiziyle birlikte 16.097,79 TL olarak 03.07.2017 tarihinde davacı tarafından ödendiği görülmekte olup, mahkeme kararının yerine getirilmesi kapsamında yalnızca ilgili kısma ait olmak üzere hesaplama yapılarak, davacıya ödeme yapılabileceği, geçmişe dönük biçimde başka borçlara ait hesaplama yapılması ve bunun da davacının alacağıyla mahsuplaşılmasının mahkeme kararının uygulanması durumuyla bağdaşmayacağı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşüncesiyle, aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyoruz.