21. Hukuk Dairesi 2019/1703 E. , 2020/1668 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
TÜRK MİLLETİ ADINA
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde 01/07/1995-05/10/2006 tarihleri arasında geçen ve Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, Feri Müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacının 01/07/1995-05/10/2006 tarihleri arasında 1996/3, 1997/1, 1997/2 ve 1998/1 dönemleri dışında kalan süre bakımından davalılar işyerinde geçen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, Dairemizin bozma ilamına karşı “uyma” kararı verilmek suretiyle yapılan yargılama neticesi davanın kısmen kabulü ile “davacının 01/05/1998 - 05/10/2006 tarihleri arasında davalı ... İnşaat Turizm Ltd. Şti.(Sicil No: 3700701.05) nezdinde asgari ücretle ve kesintisiz olarak çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine, davalı ... Turizm Yatçılık Tic. Ltd. Şti.yönünden davanın reddine,” şeklinde karar vermiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden davacının 1997 ve 1998 yıllarında dava dışı işyerlerinde geçen hizmetinin, 13/09/2003-01/11/2003 tarihleri arasında davalı ... Turizm Yatçılık Tic. Ltd. Şti. ( Sicil No: 1025642 ) nde geçen hizmetlerinin Kurum"a bildirildiği, bu şirketin 01/07/1996 tarihinden itibaren restaurant işletmeciliği faaliyetinden dolayı Kanun kapsamına alınmış olduğu, diğer davalı... İnşaat Turizm Ltd. Şti.(Sicil No: 3700701.05) nin 19/08/2004/14/06/2005 tarihleri arasında inşaat işleri faaliyetinden dolayı Kanun kapsamına alınmış olduğu, yargılama esnasında alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, duruşmalarda kamu tanıklarının dinlenildiği, bozma ilamı sonrasında ise davalı şirketlere ait vergi kayıtları ve ticaret sicil kayıtlarının getirtildiği, her iki davalı şirket arasında şirket ortağının aynı olması nedeniyle organik bağın görülebildiği, yapılan zabıta araştırması neticesi düzenlenen tutanaklar ile çevreden sorulduğunda davalı şirketlerin tanınmadığı, ihtilaf konusu dönemde faaliyetlerinin olup olmadığının bilinmediği hususlarının Mahkemeye bildirildiği, uyuşmazlık konusu döneme ait her iki davalı şirkete ait dönem bordrolarının getirtildiği, duruşmalarda bordrolu davalı işyeri çalışanlarının dinlenildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, Mahkemece davacının beyanı dikkate alınarak uyuşmazlık konusu 01/05/1998 – 05/10/2006 tarihleri arası dönemde davacının tüm hizmetlerinin davalı... İnşaat Turizm Ltd. Şti. de geçtiği kabul edilmiş ise de bu şirketin ihtilaf konusu dönemde faal olup olmadığı tespit edilmemiş, “davacının yazın kaptan olarak teknede, kışın davalıya ait otelde bekçi olarak çalışmalarını yürüttüğünün” beyan edilmesine göre de söz konusu teknenin hangi işverenliğe ait olduğu, turistik bölgede bulunan davalı otelde faaliyetlerin sezonluk çalışmayı gerektirip gerektirmediği, sezonluk olması halinde faaliyetlerin hangi aylarda devam ettiği hususları net olarak belirlenmemiştir. Bununla birlikte diğer davalı işyerince Kurum"a bildirimi yapılan hizmet sürelerinin hükümde dışlanmamış olması da hatalı olup bu haliyle kurulan hüküm bozmayı gerektirmektedir.
Yapılacak iş, öncelikle davacının tespitini talep ettiği çalışmasının geçtiği işyerinin ( davalı ...İnşaat Turizm Ltd. Şti.) varlığını açık bir şekilde ortaya koymak, işyerinin başka işyeri sicil numarasına sahip olup olmadığını ve hangi tarihler itibari ile kanun kapsamına alındığını Kurum"dan sormak, davalı işyerinin vergi kaydının en son 31/10/2006 tarihinde sona erdiği görülmekle bu tarih öncesinde de faal olup olmadığını davalı otel işyerine ait ticaret kaydı, elektrik, su, telefon abonelikleri ve bunlara ait tüketim bilgileri ile ortaya koyduktan sonra gerekmesi halinde şirketin ihyasını sağlamak, davacının çalıştığını beyan ettiği teknenin hangi işverenliğe ait olduğunu ilgili liman müdürlüğünden araştırmak, bulunması halinde tekne ruhsatını ve davacıya ait tekne kullanma yetki belgesini getirtmek, davacının davalı işyerindeki çalışmasının sezonluk bir çalışma mı yoksa yıl boyunca devam eden sürekli bir çalışma mı olduğunu tespit etmeye yönelik olarak davalı kurumun davalı işyerine ilişkin ihtilaflı dönemdeki tüm müfettiş raporlarını ekleri ile birlikte istemek, davalı işyerinin elektrik ve su tüketimine ilişkin kayıtlarını incelemek, ilgili otelin kayıtlarını inceleyerek hangi tarihlerde müşteri kabul ettiğini tespit etmek, gerektiğinde aynı bölgede bulunan otellere sormak suretiyle davalı işyerinin büyüklüğünü, kapsam ve kapasitesini, müşterilerine hizmet verme şeklini, faaliyette olduğu dönemi somutlaştırmak, davalı işyerinin yıl boyu çalışıp çalışmadığını tespit etmek, davacının teknede kaptan olarak geçen hizmetlerine ilişkin olarak Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle limanda faaliyette bulunan komşu işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu her türlü şüpheden uzak bir biçimde somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan ve diğer davalı işyerince bildirimi yapılan hizmet sürelerini dışladıktan sonra sonucuna göre infazı kabil bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, fer"i müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 12/03/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.