Danıştay 2. Daire 2021/14403 Esas 2022/274 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/14403
Karar No : 2022/274


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Madeni Yağ Lastik İnşaat Nakliyat Turizm Gıda
Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği (… İl Özel İdaresi)
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Isparta ili, … Mahallesi, … üzeri, No:… , … Kasabası adresinde akaryakıt ve LPG istasyonu işleten davacı şirket tarafından, … Mahallesi, … Bulvarı, No:… , … Köyü, … adresinde faaliyet gösteren başka bir akaryakıt istasyonunun işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle davalı idareye yapmış olduğu başvurunun reddedilmesine ilişkin Burdur İl Özel İdaresinin … günlü, E:… sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:… , K:… sayılı kararıyla; Mahkemelerinin 27/02/2020 tarihli ara kararıyla Burdur İl Özel İdaresinden, davacı şirket tarafından işletilen akaryakıt istasyonu ile ruhsatının iptali istenilen ve … Mahallesi … Bulvarı, No:… , … Köyü, … adresinde faaliyet gösteren akaryakıt istasyonunun birbirine olan konum ve uzaklıklarını gösteren 1/1000 ölçekli plan örneği ile renkli google earth görüntüsünün istenildiği, verilen 13/03/2020 tarihli cevabi yazıda, söz konusu adreste … Oto Kiralama Turizm Taşımacılık Akaryakıt Ürünleri İnşaat Emlak Otomotiv Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. adına Akaryakıt ve Lpg (otogaz) satış istasyonu faaliyet konulu 2. sınıf gayri sıhhı müessese kapsamında … tarih ve … sayı ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının düzenlendiği, her iki akaryakıt istasyonu arasındaki uzaklığın 41 km olduğu ve farklı istikametlerde bulunduklarının tespit edildiğinin bildirildiği, dolayısıyla uyuşmazlığa konu akaryakıt ve LPG istasyonu ile kendi akaryakıt istasyonu arasında 10 km'den fazla mesafe bulunan ve aynı istikamette akaryakıt ve LPG istasyonu bulunmayan davacının, söz konusu akaryakıt istasyonları arasındaki mesafenin 41 km olduğu ve her iki akaryakıt istasyonu arasında başkaca akaryakıt istasyonları bulunduğu hususları da nazara alındığında, dava konusu işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali için dava açma ehliyeti olmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı temyize konu kararla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek, istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; dava konusu akaryakıt ve LPG istasyonunun usulsüz şekilde işletilmeye devam edildiği, usulsüz işletilen bir işletmenin kendisine mali yönden zarar vermemesi amacıyla idareye başvuru yapıldığı, davacı şirketin işlettiği akaryakıt istasyonu ile bahsi geçen akaryakıt istasyonu arasında haksız rekabetin söz konusu olduğu, zira Türk Standartları Enstitüsü standartlarına aykırı olarak ucuz akaryakıt satıldığı, dava konusunun kilometre hesabı ile bir ilgisinin olmadığı, işletmenin 2002 yılında kaçak olarak inşa edildiği ve iskanının bulunmadığı, bu nedenlerle meşru menfaatlerinin bulunduğundan davayı ehliyet yönünden reddeden mahkeme kararına yönelik olarak yapılan İstinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Davalı idare tarafından; davacının temyiz başvurusunun reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından, davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:


İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Isparta ili, … Mahallesi, … Karayolu üzeri, No:… , … Kasabası adresinde akaryakıt ve LPG istasyonu işleten davacı şirket tarafından, … Mahallesi, … Bulvarı, No:… , … Köyü, … adresinde faaliyet gösteren başka bir akaryakıt istasyonunun işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle davalı idareye yapmış olduğu başvurunun reddedilmesine ilişkin Burdur İl Özel İdaresinin … günlü, E:… sayılı işleminin iptali istemiyle dava açılmıştır.


İLGİLİ MEVZUAT
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2. maddesinin, birinci fıkrasının, (a) bendinde, idari dava türleri arasında sayılan iptal davası; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan dava olarak tanımlanmış; "Dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinin 3/c bendinde; dava dilekçesinin, ehliyet yönünden inceleneceği belirtilmiş, "İlk inceleme üzerine verilecek karar" başlıklı 15. maddesinin 1/b bendinde ise; 14. maddenin 3/c bendine aykırılığın mevcut olması durumunda davanın reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İptal davalarında dava açma koşullarından biri olan menfaat ihlali; kişisel, meşru, güncel bir menfaatin bulunması halinde gerçekleşmektedir. İptal davasında ehliyet koşulunun varlığı için iptali istenilen işlem ile davacı arasında ciddi ve makul bir ilişki kurulabilmesi zorunludur.
Gerçek veya tüzel kişilerin; idari işlemleri, iptal davası yoluyla yargı önüne getirmeleri durumunda, idari işlem ile menfaat ilgilerinin bulunup bulunmadığı belirlenirken, davacının idari işlem karşısındaki durumunun ortaya konulması gerekmektedir.
Davacı tarafından, ruhsatının iptali istenilen ve … Mahallesi … Bulvarı, No:… , … Beldesi Köyü, … adresinde faaliyet gösteren akaryakıt istasyonunun kaçak olarak inşa edildiği, iskanının bulunmadığı, kaçak akaryakıt sattığı ve faaliyetine devam etmesi nedeniyle davacının işlettiği akaryakıt istasyonu ile aralarında haksız rekabetin söz konusu olduğu ileri sürülerek … Oto Kiralama Turizm Taşımacılık Akaryakıt Ürünleri İnşaat Emlak Otomotiv Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından işletilen akaryakıt istasyonunun ruhsatının iptali talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Burdur İl Özel İdaresinin … tarih ve E:… sayılı işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Her ne kadar İdare Mahkemesince, uyuşmazlığa konu akaryakıt ve LPG istasyonu ile kendi akaryakıt istasyonu arasında 10 km'den fazla mesafe bulunan ve aynı istikamette akaryakıt ve LPG istasyonu bulunmayan davacının, söz konusu akaryakıt istasyonları arasındaki mesafenin 41 km olduğu ve her iki akaryakıt istasyonu arasında başkaca akaryakıt istasyonları bulunduğu hususları da nazara alındığında, dava konusu işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali için dava açma ehliyeti olmadığı dolayısıyla davacı ile iptali istenilen idari işlem arasında meşru, kişisel ve güncel menfaat ilişkisinin olmadığı ve buna bağlı olarak da davacının iş bu davayı açma ehliyetinin bulunmadığı sonucuna varılarak davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiş ise de, ruhsat iptali istenilen akaryakıt istasyonunun kaçak olarak inşa edildiği, standart dışı akaryakıt sattığına ilişkin iddialar göz önüne alındığında, aynı piyasada (perakende akaryakıt piyasası) faaliyet gösteren akaryakıt firmalarının gerek piyasa içindeki otokontrolün sağlanması gerekse, aralarında 41 km mesafe bulunmakla birlikte, aynı şehirler arası yol şeridinde bulunmaları ve potansiyel müşteri kitlesi bakımından menfaat ilişkisinin kurulması ve iddiaların esasının incelenmesi bakımından davacının dava açma ehliyetinin (menfaatinin) bulunduğunun kabulü gerektiği sonucuna varılmıştır.




Bu itibarla, davacının dava konusu işlem ile makûl bir menfaat ilişkisinin, dolayısıyla dava açma ehliyetinin bulunduğunun kabulü gerektiğinden, uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerekirken, usul hükümlerine aykırı olarak verilen davanın ehliyet yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'la değişik 50. maddesinin 1. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harcının davacıya iadesine,
5. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 09/02/2022 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.


(X) KARŞI OY :

… Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın hukuk ve usule uygun bulunduğundan, anılan kararın onanması gerektiği oyuyla, kararın bozulmasına yönelik Dairenin çoğunluk kararına katılmıyoruz.